MATUSALENEN URRATSAK JARRAITU NAHIAN
- Matusalen, Uholdearen aurreko patriarka, Bibliaren arabera 969 urte bizi izan zen eta betidanik zahartzaro luzea sinbolizatu du. Liburu sainduak aipatzen duen garaitik belaunaldi asko ezagutu ditugu. Ametsa beti bera: heriotza garaitzea, edo bederen, bere etorrera ahalik eta gehien luzatzea.
Hasteko, zahartzearen arrazoia espeziearen eboluzioan aurkitzen dugula esan behar da, hortik hasten direlako ikerketa guztiak. Gizakiak zahartu eta hilko ez balira espeziea ez litzateke belaunaldiz-belaunaldi hobetzen joango. Beste modu batera esateko, izaki bizidunetan higadura eta berreskuratze prozesuak izaten dira, eta sistema biologikoak berreskuratze prozesuok erreprodukzioari egokitzen dizkio (gure kasuan gizon-emakumeak emankor diren bitartean). Hortik aurrera zahartzea (higadura berreskuratzeari nagusitzen doakio) hasten da. Horregatik, izaki bizidun bakoitzak bere ziklo propioa du eta, erreprodukzioari ekin ondoren, lehenago edo beranduago zahartu eta hil egiten da (intsektuak, behiak, hegaztiak edota gizakiak izan).
Bizitza zientifikoki luzatzearen gaira itzuliz, batzuk hormona bidezko tratamenduen bidez frogatzen ari dira, printzipioz haurrei zuzendutako "hazteko hormona" zaharrei emanez. Hasieran honek azalaren leuntasun eta itxuran edota hezurren kaltzifikazioan onurak izan litzake, baina tratamenduak oso-oso garestiak dira eta ondorio txarrak ere ez dira baztertzeko modukoak, diabetesa ala minbizia kasu. Halere, badira zientzia-fikzioa diruditen baina errealak diren beste ikerketa-bide batzuk...
Egia da dagoeneko denetarik transplantatzea lortu dela, giltzurrunak, gibelak, bihotzak... baina Whitek proposatzen duena haratago doa, bere konplexutasun eta funtzionamendu osoa mantenduko dituen burmuina transplantatzea alegia. Hori bai, burmuinak inguratzen duen gorputzik gabe ezin duenez bizi, hasieran buru osoaren transplanteaz hitz egingo genuke... edo gorputzarena, ikuspuntuaren arabera.
Horrelako esperimentuek animaliekin ia mende bateko historia dute, eta horrela, 1908an estatubatuar batek eta 1950ean errusiar batek txakur baten burua beste bati jartzea (eta hainbat egun bizirik irautea) lortu zuten, emaitza bietan bi burudun txakurrak izanez. Whitek berak, 1970ean, makako bati burua kendu eta beste batena jartzea lortu zuen. Ebakuntzatik esnatzean, makakoak kontziente zegoela, kirio-sistema osoa funtzionatzen ziola eta jateko zein pertsonen atzetik ibiltzeko gai zela erakutsi zuen. Zortzi egun biziraun zuen. Eta doktoreak dio gaur egungo teknika kirurgiko eta ebakuntza osteko zainketen aurrerapenekin gauza bera gizakiekin egiteko moduan dagoela. Hau da, burmuin osasuntsua izanez gero, pertsona batek (puntu honetara helduta, zer da pertsona bat?) belaunaldiz belaunaldi nahi beste igarotzeko aukera izan lezake, gorputz batetik beste batera igaroz. Besterik gabe. Matusalen bera harrapatu arte.
Hori bai, nori interesatuko litzaioke horrelakorik egitea? Batetik, ebakuntza arrakastatsua izatearen aukera oso-oso txikia da, bestetik ez da uste kirio-lotura guztiak konpontzeko moduko teknologiarik aurkituko denik eta transplantatuak bere "bizitza" erabat paralizaturik igaro beharko luke, eta, azkenik, heriotzarik gabeko bizitza batek bere zentzu osoa, bere balio osoa, galduko luke. Dena den, zalantzak zalantza, ikerketak bere horretan jarraitzen du, zientzia fikzioa errealitate bihurtzeko prest.
.
"Cryonics Institute" delakoak bere burua Interneten ere aurkezten du, eta baita bere zerbitzuak eskaini ere, gutxienez 28.000 dolarren truke (5 milioi pezeta inguru, 200.000 bat libera), geure gorputza betirako izozteko prest. Noizbait geure nahia lortuko den ala ez jakitea oso zaila da, baina -gauzak gaizki- kexatzerik izango ez dugunez, enpresarentzat negozio borobila.
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.