ELIZAK, BERRITZEKO PREMIA

  • Sexuaren nagusitasunak eta norberaren interesek menperatutako gizartean Elizari zaharkitua gelditzea egozten zion astekariak, errealitatea ikusi gabe.

2000ko abenduaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Izenak berak adierazten zuen zerbait: ZERUKO ARGIA. Astekarian lan egiten zutenei nondik zetorkien argitasuna ziurtatzerik ez dudan arren, alegia goitik ala leku lurtiarragoren batetik, Kaputxinoen babesean kaleratzen zen eta horrek bazuen eragina, noizean behin besterik ez bazen ere. 405. alean, "Seminario Eguna"ri azala eskaintzen zionean, kasu. Halere, kristau fededunen bilkura izan behar omen duen horren egitekoan ez zetozen denak bat Eliza ofizialarekin!


NOLAKO APAIZGOA BEHAR DA?

Aipatu berri dudan artikulu horren lehen adierazpena, erlijio katolikoan sinesten duen orok izenpetuko zuen duda askorik gabe: "Beharrezkoa dugu Eliza", zioen. Komeriak, bigarren baieztapenarekin hasi zitezkeen, apika, "eta beharrezkoa Elizan apaizgoa" aldarrikatzen baitzuen. Eta nago, idatzi eta berehala, artikuluaren egileari ere zalantza moduko bat sortu zitzaiolakoan: apaizgoa bai, baina nolakoa?
Izan ere, bost lerro beherago, hauxe zioen: "Baiña bai mundua eta bai gizadia aldakorrak ditugu". Horren jarraian, baina, serio arduratzen zuen hausnarketa zetorren: "Elizak ere gizadiaren eta munduaren une eta aldi jakiñei lotua egon behar du ibillian doan mundua eta gizadiaren salbatzaille izan dedin. Orregatik Elizak ere jira-biran aurrera dijoan izadiaren gurpillean jira-biraka ibilli behar du. Ez du geldirik egon behar. Garaiean garaikoa eta tokian tokikoa izan behar du. Berdin apaizgoa erabiltzeko neurri eta erak ere".
Horrek beste ondorio batera zeraman: "Beraz, aldatzen joan berko du apaizkerak ere. Garaiean garaiko eta tokian tokiko kristauen kezka, arazo eta bizitzari erantzun behar die apaizak". Nolakoa behar zuen berak amesten zuen apaizgoa? "Kristauen burruka, ezin, iritzi, jokabide eta bizitzarekin bat egiñik dagon apaizkera berri bat. Aundi-maundikeriak, jauntxokeriak, erosokeriak, eta bereizkeriak bazterturik kristauekin bat egiñik biziko dan apaizkera berria. Kristauengandik urbil, senide eta kideko, izango dan apaiz berria".


ELIZ AGINTARIAK, ZERTARAKO?

Ez zebilen gutxi eskaka aurrekoa! Bada, "Eliza bizia da" saileko Arostegitar Jok-ek, gehiago eskatzen zuen oraindik. "Kardenalak... Moseñoriak... Kalonjeak... zertarako" zen bere galdera. Eta eskerrak berak ez ei zeukan aginterik jaun horien etorkizuna erabakitzeko, bestela ofizioz aldatu beharko zuten-eta!
"Kristau erria ez da artalde uts, artzaiak beren txistu joaz, zakurra xaxtuz edo makilla astinduz arat eta onat eramateko" gogorarazten zuen. "Jainko Erriak ba du zer esana Elizako arazoetan". Eta bere burua Jainko horren parte joz, adorez ekiten zion Elizako agintarien jokabidea kolokan jartzeari. "Parrez ari naiz", aitortzen zuen, poz haren arrazoia segidan azaltzeko: "Ondoren idatziko ditudanak orain urte batzuk esan banituan... Beldurtuta geldituko zan nere Gotzaia... Ez zidan, etziran entzun ere egingo... Burutik naastuta nengoela eta Santagedara eramateko erabakiko zuan eta ni, an, zoro etxean, seigarren edo zazpigarren kapillau izango nintzan. Gaur...? Badauka gure Gotzaiak aurreko lanik nere tentelkeriak irakurtzen denbora galtzeko. Baiña irakurriko balitu? Geienez, irripartxo bat...? Behar bada, algara...? Ez dakit. Gauza aundirik ez behintzat". Gogoetokin lasaitu eta gero, hara non hasten zaigun makilazoka! Luzea zen idazlana, beraz, pare bat adibide eskainiko dizkizuet. Hona, lehena: "Kardenal berriak... zertarako ordea? Daudenak ere alferrik ez ote daude gaur eguneko Elizan...? Kardenal izate ori desegintzea, ez ote da obe? Gaur-eguneko giroan Zertarako dira Kardenalak..?". Jerarkia guztiarentzat zuen egurra, antza. Hor doakizue agindutako bigarrena: "Ta... Kalonjeak...? (Kanonigoak)? Zertarako gaurko egunean? Gotzaiaren Senadu omen dira. Gaur behintzat ez. Kanonigoak, elkargoa (colegialmente) bezala, noiz izan dira Gotzaiaren Kontsejulari, Pastoral gaietan batez ere?" eta hainbat hutsune gogoratu eta gero, hauxe esaten zien: "Kalonje maiteok. Zertarako zaituztegu gauregungo Elizan? Il dan giro baten gogoangarri? (...) Kalonje maiteok, bakarka lan aundiak egingo dituzue noski, baiño elkargo bezala, Gotzaiaren Senaduko bezala, Zer eginkizun betetzen dezute gauregungo Elizan? Kalonje Jaunok, zuetako batek, gai oetaz argi piska bat emango balit, benetan eskertuko nioke".

URTEKARI-71
Letamendia, 1970-XII-6
Pena handia bada ere gizonaren oroimena eta materia grisa aintzinako uholdean bustirik kizkurtu, herdoildu, gutxitu eta pobretu zenez gero gauzak apuntatu behar izaten ditugu ahatz ez dakizkigun: "Aspirinak erosi behar ditut; 4etan letra-kobratzailea etorriko da; bihar Tolosako biltzarra; Maribelen telefonoa: 17452; eta abar". Apuntatzeko papertxo bera txikia delarik, sarritan, edozein lekutan ahazten zaigula da txarrena, eta orduan erremedioa gaitza baino okerragoa izaten da. Baina honelakorik gerta ez dadin gizon jakintsu batek urtekaria asmatu zuen, edo almanaka (euskeraz Al-kandora, A-zoka, eta Al-biste hitz garbiak baldin badira, Al-manaka ere mahometarrei prestamotan eskatzea libre dateke ene uste apalez). Eta urtekariak handixeagoak direnez gero ez ditugu horren erraz galtzen. Urtekariak ateratzea aspaldiko ohitura da euskaldunon artean, zeren, duela laurehun urte euskaldun progresista batek "urtekari-72" argitaratu zuen oraingo "Urtekari-71" hau baino lehenago. 1572an Leizarragak atera zuen lehen urtekaria euskaraz: "Kalendrera -zion- bazko noiz daten, ilhargui berriaren eta letra Dominicalaren eçagutzeko manerarequin" (...)

SEXOAREN ERASOA EUROPAN ZEHAR
Sorondo-Barrena, 1970-XII-6
Guzia sexo mailetara erakar behar honek gorabehera aski sortzen du Europako kapitalista nazio gehientsuenetan. Hona hemen batzuek: 1. Heziketaren eta familiaren arazoa. Heziera moldeen haustea gauza garbia da. Maila guzietako estudianteen burrukak hor daude ezaugarri. Ezkontza erakundearen sendotasuna zalantzan dago. Lehengo familia moldeak erori dira, baina berririk ez da sortu eta ez da erraz asmatzen zer izanen den familia Europan hemendik hamar urtetara.
2. Gizarte moralaren oinarriak zartatuak: Gero ta gehiago bakoitzaren iritzia ari da lege bihurtzen. Norberaren atsegina denean helburu, zail da ikusten on edo txarraren beste neurri biderik.
3. Pertsona nolanahi erabili ahal izatea. Sexo kontuan gizarte eta ohitura lokarriak etenaz, guzia abere mailara bihurtzen da. Edozein experimentu zilegi da. (...)
4. Pertsona elkarpideen nortasun eza. Bestea, laguna, norberaren atsegin-bide bihurtzen dira. Pertsonak, ondo ala gaizki datozkigun zerbait besterik ez dira. Honek, norbera bakarkeria batetara darama.
5. Bizitzari norakorik eta zertakorik ez ikustea. Era guztitako atsegiñak probatzez probatzeak hustasuna eta etsipena ditu ondorio (...).


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude