ARDIEK BEHIAK EROARAZI ZITUZTEN...

  • Ardiak, behiak eta gero gizakia. Katearen hasiera eta amaiera horrela da aditu batzuen ustez. Behiek belarjale izateari utzi zioten eta ardiek "scrapie" gaitza kutsatu zieten. Gizakiok behi haragia jaten dugunez gero, beste hainbeste gertatu zaigu. Behien Entzefalopatia Espongiformeak heriotzera darama gaixoa.
Scrapie" edo dardarakorra izeneko gaitza 1732an ardietan agertutako gaixotasuna da, kutsatutako animaliaren kirio-sistema eragiten duten proteina okerrekin lotua dagoena. Berez, gizakiarengana ezin da igaro gaixotasun hau eta horrela izan da bi mende eta erditan, baina egun batean norbaiti animalia belarjaleak haragijale bihurtzea bururatu zitzaion eta gaur egungo amesgaiztoari atea ireki zion.
Luzaroan animalia pentsuak haragiaren industriak zuen soluziorik gabeko arazoarentzat konponbide zoragarria zirudien. Zer egin hondakinekin? Kopuru horiek erretzea ezinezkoa da. Batetik, izugarri garesti eta luze suertatuko litzateke eta bestetik, airea zeharo kutsatuko litzateke. Lurperatzea ere ez da egokiena lurra eta azpiko ura kutsatuko liratekeelako.
Erresuma Batuan mende honen hasieran, konponbide bikaina agertu zen: animalien hondakinak pentsu bihurtzea, beren animali lagunek jan zitzaten. Ekuazioak garbia dirudi: animaliak hil, zati bat saltzeko eta bestea animaliak elikatzeko. Gainera, larrean ibiltzen den behi batek ongi gizentzeko hiru urte behar baditu, "haragijale" bihurtutako behiak 20 hilabete besterik ez ditu behar, eta bere esne ekoizpena ere askoz handiagoa da. Negozio biribila zirudien, baina gertatutakoa ikusita industria osoa hondamendira eraman lezakeen esperimentu arriskutsua suertatu da.
Pentsuak hainbat animaliaren hondakinekin sortzen dira eta noski, horien artean "Scrapie" delakoa jasaten zuten hainbat ardi ere izango zen. Gaitzak espezien arteko hesia igarotzea lortu zuen eta 1985ean Eskoziako eta Ingalaterrako zenbait etxaldetan behien artean gaixotasun berria antzeman zen. Behien Entzefalopatia Espongiformea (BEE) izena hartu zuen gaitzak eta berehala ardi gaixoen gaitzarekin eta animalia pentsuekin lotu zuten.
Hortik aurrera elurrezko bola handitzen joan zen eta gobernuak neurriak hartzen hasi ziren, nahiz eta gehienetan haragi industriaren mesederako izan. Ingalaterran dirutza izugarria mugitzen du sektore honek. Jateko haragia saltzea etekinen zati txiki bat besterik ez da, diru gehiena kosmetikan eta farmakologian erabiltzen diren animalia hondakinetatik lortzen dute. Nahiz eta zientifikoek arriskuetaz ohartarazi, animalia pentsuen debekua urte batzuetara heldu zen eta bitartean, beste hainbat animaliak gaitza hartzeko denbora izan zuen.
Azkenean, Britainia Handian pentsua debekatu zen, baina behiei ematen zitzaiena soilik. Gainerako animalientzako pentsuak urte batzuk geroago debekatu ziren. Are gehiago, Britainia Handian behientzat debekatu zirenean, pentsu ekoizleak Europan saltzen hasi ziren. Ez zuten esan behientzako pentsua zenik eta txerri, oilasko eta bestelakoentzat saldu zuten. Baina noski, Europako ganaduzaleek bazekiten zertarako ziren pentsuok eta askotan behiak elikatu zituzten jaki horrekin. Kontinente osoko osasun publikoa eta haragi industria arriskuan jarri zen.

AITOR ARANBURU:"BASERRITARRON LANA BALORATU BEHAR DA"
Behi eroen gaiak toki asko hartu du azken asteotako prentsan. Gehiegi eta gaizki agian. Behi eroek eta honen antza duten gaitz guztiek izua sortzen dute jendearen artean. Sakonean, gizakiak eskrupulorik gabe abere eta landareengan egindako esku sartzeen ondorioak dira gaixotasunok. Behi belarjaleak kanibal bihurtu ditugu. Hala ere, eta gaur egungo salerosketa merkatu zabala dela eta, kasu isolaturen bat egon badaiteke ere, Euskal Herrian ez dago epidemiarik.
Egoera honetara iristeko erantzunkizun handia du administrazioetatik bultzatutako nekazaritza politikak: gure ekoizpen kostuak gora doazen bitartean, orain dela 20 urteko prezioetan ari gara haragia ekoizten. Nekazaritza politika horren ondorio dira, momentu honetan aipatzen ez badira ere, gaur egun ere txekor hazkuntzan erabiltzen diren hormona, antibiotiko, kortikoide eta bestelako estimulagarriak. Horrenbeste aldiz eskatu dugun nekazaritza politikaren aldaketa gertatzen ez bada, etorkizunean ere, eskandalu eta gaixotasun berriei aurre egin beharko diegu. Arazo horiek sustraitik behar dute konpondu: elikadura, manejoa... eta ondorioz prezioak.
Hala ere, kontsumitzaileari haragia jateko esan nahi diogu. Euskal Herrian egiten den haragia kalitate onekoa da, eta identifikatutako haragia, edo konfiantzazko harakinarena erosteko deia egiten dugu. Dena dela, bertako baserritarren lana eta euren ekoizpen eredu naturala baloratu egin behar da. Lana ondo egiten duten nekazarien funtzioaz jabetu, eta denon artean, hauek beren baserrietan jarrai dezaten esfortzu bat egiteko balio behar lukete horrelako kasuek .


Azkenak
Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?

Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]


Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.


Eguneraketa berriak daude