Lea-Artibaiko barrualdea ezagutu ostean, ibilbidea berriz ere itsasaldean bukatuko dugu, hots, hasi ginen moduan. Itsasaldean, eta beste herri arrantzale batean, nahiz eta oraingo honetan altuerako arrantzaz ari garen gehiago. Bukatzeko zera gomendatzen dizuegu, eliza handiosoaren inguruan isuritako itsasadarra janzten duten zubi guztiak bisitatu eta konparatzea.
Markinatik irten ostean, 1,5 km.tara Urberuagatik pasako gara, bere izenak dioen moduan ur natural eta osasuntsua sortzen den lekua (bainuetxea eskuinean pasako dugu).
Ondarroara beti zuzen goazela, 65,5. km.an Berriatua zeharkatuko dugu. Erdigunearen inguruan Aranzibia Dorretxea bisita dezakezue, 1500. urte inguruko Bizkaiko dorretxerik nabarmenetakoa, leiho ojibal bikoitz askorekin.
Gure bidea berriro itsasaldean bukatuko dugu, arrantzale kutsu boteretsua erakusten duen Ondarroan alegia, bertako eliza ikusgarri, portu girotsu eta hondartza lasaiaz gozatuz; Zubizarra ahaztu gabe, noski.

Euskal Kostaldeko beste herri askori bezala, Ondarroari arrantzale-kutsu nabarmena dario; frogatzeko portutik paseatzen den bitartean arrainaren usaina nabaritzea besterik ez dago.
Bizkaiko azken izkinan kokatzen den herri honek, Artibai ibaiak itsasoratu aurretik egiten duen azken meandroaren barrualdea betetzen du.
HISTORIA APUR BAT
Ondarroa Maria Diaz de Haro Bizkaiko Andereak 1327an fundatu zuen. Herri hau betidanik itsasoak eman dionetik bizi izan da, merkataritzak, ontzien eraikuntzak... eta batez ere, arrantzak eman dionetik, alegia. 1794an, Konbentzio Gerraren erdian, frantziarrek Ondarroan sartu, elizan lapurtu eta herriari su eman zioten, 100dik gora etxe harrapatuz.
Ikustekoak
Aipatutako meandroaren eta atzean duen mendiaren pean barreiatuz, Ondarroako kale eta etxeek "v" moduko bat osatzen dutela esan genezake, horren puntan herriko erdigunea eta bere eraikinik bereizgarriena kokatuz: Santa Maria Eliza. Haitzaren gainean gotiko estiloan eraikia (1480 inguruan), XVIII. eta XIX. mendeetan zenbait erreforma ezagutu zuen, eta gaur arte aipatu beharreko hainbat bitxikeria iritsi zaigu. Adibidez, "upelategi" izena ematen dieten arkupe handien gaineko aterrazamendu sistema berezia du, beren azpian itsasuntziak babestuz.
Gorantz begiratzen baduzue harrituko zaituzten beste hainbat detaile ikusiko duzue, esaterako gailurreria, animalia itxurako gargolak eta batez ere "mamuak", balkoi batetik begira daudela dirudien estatua-galeria, Erdi Aroko gorte bat irudikatzen duena. Eliza honetatik jatorrizko lau kale paraleloak ateratzen dira eta, nahiz eta 1794ko sutearen ondorioz aintzinako etxe gutxi geratu, "alde zahar" honek bere kale estu eta maldatsuen arteko paseotxo bat eskatzen du.
Gorde diren eraikinen artean 1500. urtean eraiki eta geroago erreformatutako Likona Dorretxea aipa dezakegu, lur-eremuari egokitzeko bere fatxaden artean desberdintasun nabarmena erakusten duena. Interes artistikoaz gain, bertan Loiolako San Inazioren ama jaio zen.
Alde zahar honen ikuspegi on bat nahi baduzue, Elizatik Agirretar Txomin kalea gorantz hartuz zuzenean herria menperatzen duen Antiguako Andra Mari ermitara iritsiko zarete. XII.ean lehenbizi eraikia eta berriz 1750ean, Ama Birjinaren irudi ederra erakutsiko dizue. Bidean San Joan eta Santa Clara ermiten ondotik pasako zarete.
Elizan berriz ere, ibaira begira, gure eskuinean laster, Ondarroako postala den Zubi Zaharra harrapatuko dugu, aintzinako egurrezko zubia ordezkatu izan duena.
Zubietaz ari bagara, ezin dugu ahaztu beste aldean dugun Burdinazko edo "Perrotxiko" Zubia. Oinezkoentzako egina, orain dela zenbait urterarte pasatzeagatik ordaindu behar izaten zen (hortixek datorkio ezizena).
Esandako moduan, urte asko ez direla, zubi hau alde bateko pasealeku arbolatsu ederra eta beste aldeko hondartza lotzen zituen bide nagusia zen, baina gaur egun protagonismoa beste batek hartu dio.
Horrela, pixka bat aurrerago dagoen Santiago Calatrava ospetsuaren zubi modernoak herri honen itxura aldatu duela esan genezake. Izugarrizko zubi zuri honek Ondarroako etxeak ebakirik baileuden erakusten dizkigu, arku bakarrari eusten dioten zutoinen arteko espazioen artean ikusiz. Etxe zaharren eta zubi modernoaren arteko kontrastea oso ikusgarria da; era berean , batak bestea osatzen duela dirudi.
Horrenbestez, zubi honen alde batean portu animatua geratzen zaigu eta edozein unetan jardunean ikusiko dugu jendea. Zubiaren bestaldean, Arrigorri hondartza laua, hondartsua eta olatuen aldetik gure kostaldeko lasaienetakoa. Hori bai, ontzien joan-etorria uneoro ikusiko duzue. Hondartza honetatik oinez Gipuzkoako lehen hondartza den Saturraranera abia zaitezkete, itsasgaineko ibilera labur eta ederrean.
Ondarroatik alde egin aurretik ordea, herriko Udalak errekuperatu berri duen museoaz hitz bi egingo ditugu. Museoa Santa Klara Kofradia Zaharrean dago kokatuta eta eraikin enblematiko honetan kondaira, ohiturak, arrantza, txalupa motak eta herriko pertsonaiak bildu ditu. Historiaren atzera-begirakoaz gozatzeko puntako teknologia erabili dute; soinua, usaina, itsasoko zaratak eta Ondarroako hitz bereziak elkartuz.