"HIRUGARREN ESPAZIOARENA BOLA MEDIATIKOA BIHURTU DUTE"

  • Gatazka bere gordinenean dagoenean jo dugu Elkarriko koordinatzailetakoa den Victor Aierdirengana. Hirugarren espazioaren oihartzunen artean egin dugu elkarrizketa Iruñean, eta berak ere Lizarra-Garaziko Foroa gaurkoz hilda dagoela uste du.
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Azken boladan asko hitz egin izan da Lizarra-Garaziko Akordioaren osasunaz. Akordioa hilda dagoela esan da. Bat al zatoz baieztapenarekin?
Sortu zenetik indarra galduz joan da Lizarrako foroa. Historiara ekarpen handi gisa pasatuko da baina prozesu honek egoerara egokituko zaizkion tresna berriak beharko ditu. Lizarra gainditzen duenak, Lizarrako muinaren onena hartuko du.

Foro eraginkor gisa, beraz, bereak egin dituela uste duzu.
Bai.ETAren jarduera armatua eta elkarlan esparru hori bateraezinak dira.

Dagoeneko gauza asko entzun dira hirugarren espazioari buruz. Zer da zehatz mehatz? Nola garatu nahi da?
Abiapuntu bezala esan daiteke gure gizartearen gehiengoa ez dagoela ez ETAren erasoaldiarekin, ezta gobernuaren mugitze ezarekin ere; gehiengoa biolentziarik eza eta elkarrizketaren aldeko ereduarekin dago. Hala ere, ikusteko dago honek zer egituraketa sozial eta politiko hartzen duen. Kanika txiki bat izatera ere iritsi ez dena, bola mediatiko handi bat bihurtu dute oinarririk gabe. Despropor-tzio handi baten aurrean gaude.

Eta aipatzen duzun kanika horretan zer dago?
Kezka bat: aipatutako bi estrategia gurutzatu horiek herri honen normalizazioaren eraikuntza bien artean harrapatzen dutela. Bi estrategia horien artean badago errebeldia maila bat baina ez dakit horrek zer norabide hartuko duen.

Baina dagoeneko baduzue zerbai hitz eginda, manifestazio bat...
Egia esan, argitaratutakoa errealitatearen oso aurretik joan da.

Eta Elkarriri zer gustatuko litzaioke gauza dadila hor?
Gaur egun muturreko bi osagaiek markatzen dute prozesua, baina gizartearen gehiengoak ez duenez bat egiten ez PPrekin ezta ETArekin ere, gizartean erreferentzia berriak aterako dira. Gutxi gorabehera, denok dakigu irtenbidearen nondik norakoaz: batetik, biolentzia eza iraunkorra eta, bestetik, bazterketarik gabeko elkarrizketa, horrela gaur egongo egoera politikoa gaindituko lukeen akordio politikora iristeko. Horra iristeko bakoitzak bere tresnak ditu, batzuek bakarka eta besteek elkarlanean. Hori bai, gaur egungoak gaindituko dituzten beste erreferentzia batzuk sortuko direla uste dut.

Testuinguru horretan nola eramango duzue aurrera uda hasieran onartu zenuten Zubigintza proiektua?
Guk, gure indarraren arabera, bake, irtenbide eta normalizazio prozesuak lagundu nahi ditugu. Horretarako gure lan ildoak honakoak lirateke: gizartearen partehartzea bultzatu, giza eskubideak eta biolentzia ezaren defentsa egin, eta elkarrizketa multilateralak bideratu. Hori gaur egun nola gauzatzen da? Gaur egun, elkarrizketa biolentziaren lagungarri gisa azaltzen du dagoen erasoaldi mediatiko izugarriak; arazoaren eduki politikoa hustu nahi da. Ideien borroka horretan, eta beste ereduaren ahalmen mediatikoaren aurrean, biolentzia eza eta elkarrizketaren eredua defendituko ditugu.
Prozesuaren hasieran pentsatu genuen alderdien garaia zela eta bigarren plano batean geratu ginen. Orain, prozesua krisian dagoenean, eragile sozialek lehen lerrora atera beharko dute, gizartean dauden hainbat sentsibilitate azalerazi eta dinamizatzeko.

ELAk eta LABek aditzera eman dutenez, txarto egin zuten protagonismo guztia alderdien eskuetan utziz.
Inork ez du 'mobiolarik' berriro atzera egiteko baina alderdiek protagonismoa izateak logika bat badu: distentsio eta elkarrizketa fase batean lehen mailako protagonistak indar politikoak dira, ordezkaritza politiko tasatu bat badutelako. Dena den, gurea bezalako gizarte mugikor eta partehartzaile batean, eragile sozialek dinamizazio lana ere egin behar dute eta, oro har, egin dela uste dut. Prozesuaren hurrengo saiakeran hobeto zehaztu beharko da bakoitzaren zeregina, emaitzak ere hobeagoak izan daitezen.

Zubigintza prozesuan bake prozesuaz hitz egiten duzue. Gaur egun, hitz egin al daiteke bake prozesuaz?
Su-etena ez izateak ez du horrenbeste eragiten gure diagnostikoaren gaurkotasunean, garrantzitsuagoa da guk defenditzen dugun eredua -bazterketarik gabeko elkarrizketa eta biolentzia eza- bat etortzea gehiengo sozial eta politikoarekin. Dena den, garbi dago prozesua krisi gogorrean dagoela; eta galdera da ea noiz aterako garen honetatik, edo hobeto esanda, zer egin dezakegun bakoitzak krisi honetatik ateratzeko. Orain jende asko dago etsirik, ez da ulertzen nola erori garen egoera honetan eta nola atera behar dugun. Hemen ilusio bat egon da eta ilusio hori guztia ondo bideratzean dago gakoa.

Lehen aipatu duzu beste zerbait egiteko Lizarra-Garazitik onena hartu beharko litzatekeela. Edukiari dagokionez, txarrik ba al du?
Lizarra-Garaziko Adierazpena ukaezina da ikuspegi demokratikoari dagokionez. Baina printzipio horiek prozedura demokratiko konpartituak behar dituzte. Hau da, kudeaketa dela eta ez du lortu indar politiko guztiak bereganatzea eta horrek agian esan nahi du prozeduretan gauzak hobetu daitezkeela, ez bakarrik Lizarrakoen aldetik, baita kanpoan geratu direnen aldetik ere. Lehenbiziko unetik PP eta PSOE aurka izan ditu eta, azkenean, ETAk eman dio azken ukitua.

Beraz, une honetan edukiak baino prozedurak dira garrantzitsuago.
Prozesu politiko batek ondo armonizatu behar ditu printzipioak, prozedurak eta edukinak edo irtenbideak; hirurak demokratikoak behar dira izan eta konpartituak, inor bazterrean utzi gabe. Lizarraren kudeaketa gehiago zentratu zen eduki eta irtenbideetan prozeduretan baino. Soberania eta eraikuntza nazionalean gehiago zentratu zen horietara iristeko prozeduran baino. Hori etxea teilatutik hastea bezala da.

Eta behin prozedura ondo finka-tzen denean, funtsezko zerk egon behar du mahaiaren gainean prozesu hori arrakastatsua izan dadin, kontuan hartuta batzuentzat hemen ez dela gatazka politikorik?
Honakoa litzateke edukiaren mamia: gaur egun erabaki sujetua lege mailan adostea, gaur egun duen kontsentsu maila handituz edo hobetuz. Hau da, gaur egungo kontsentsu maila da Estatutoak eta Foru Hobekuntzak eman dutena, gizartearen alde esanguratsu bat kanpoan utziz. Hurrengo erabaki sujetu edo esparruaren definizioak -soberaniaren kontuak- lortu beharko du sektore politiko guztiak barnean izatea inor kanpoan utzi gabe. Horrek esan nahi du demokraziaren eramuan sakondu behar dugula formula berriak topa ditzagun, eta nire ustez topa daitezke.

Hau da, kontsentsuaren printzipioa gehiengo eta gutxiengoen printzipioa baino garrantzi-tsuagoa dela.
Kontsentsua da bizikidetza normalizatuaren oinarria. Gutxiengo eta gehiengoen arteko joko demokratikoa ondoren dator. Lehenbizikoa joko arauak finkatzea da, inor kanpoan utzi gabe, beste edozein herritan bezala. Bizikidetza markoaren definizioa da edukia edo irtenbidearen mamia; dena den, herri honen %15 joko arauetatik kanpo utziz ez da normalizazioa lortuko.

Esaten dituzunekin, eskubide historikoetan oinarritutako zuen Izan proposamena datorkit burura?
Ez dugu proposamen horrekiko grina berezirik, baina horrek bide juridiko-politiko-normatibo bat irekitzen du demokrazian sakontzeko. Adibidez, gatazka honen irtenbidea Eusko Legebiltzarrak eta Nafarroako Foru Legebiltzarrak herri kontsultak egiteko eskubidean balego, eskubide historikoek bide juridiko-politiko bat eskain-tzen dute. Guk ez dugu esaten irtenbide hori onena denik, baina hor bada irtenbide bat eta irtenbide eskasian gaudenez, ez litzateke zakarrontzira bota behar

GATAZKEN ERRAIETAN
GATAZKEN ERRAIETAN
Soziologia ikasketak egin ondoren, euskal gizartearen erraietan ondo murgiltzeko aukera izan du, Andoain eta Irurtzun lotzen dituen autobidearen aurkako Lurraldea koordinadoran lehenbizi -sei urtez- eta Elkarrin ondoren -zortzi urtez jada-. 37 urterekin, Elkarriko zutabe garrantzitsuenetakoa da Jonan Fernandezekin batera eta mugimenduaren erreferentzia nagusia Nafarroan.


Azkenak
Rosa Zarraren familiak Atutxari eskatu dio “barkamena eskatzeko aukera” ez galtzeko

Rosa Zarraren hilketaren 30. urteurrena da ekainaren 30ean. Ekainaren 29an, biolentzia polizialaren biktimaren omenaldian, hainbat eskakizun egin zituen Egiari Zor fundazioak. Zarraren familiak Juan Mari Atutxa Segurtasun sailburu ohiari barkamena eskatzea galdegin dio.


2025-06-30 | Behe Banda
Madril A, Madril B

Bécquer no era idiota ni Machado un ganapán… Hogeita hamabost gradutan eta Gabinete Caligari-ren Camino Soria entzunez igaro dut bidaiaren gehiengoa, errepide ertzean noizbehinka agertzen diren zezen beltz erraldoiei agur eginez. Laugarren orduan sartzear,... [+]


Irantzu Mugeta hil da, gerra zikinak kolpatutako antifaxismoaren sinboloa

Bere konpromiso politikoagatik eta unibertsitatean zuen militantziagatik, eskuin muturreko taldeen hainbat eraso pairatu zituen 1987 eta 1988 urteetan. Hemezortzi urterekin pairatu zuen lehen erasoa, Bilboko Santutxu auzoan bizi zen eraikineko igogailuan; geroztik, hiru eraso... [+]


Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


San Martzial eguna, Irungo Udalak elikaturiko marmotaren eguna

Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


2025-06-30 | Nagore Zaldua
Itsaso bat zahagi gardenetan

Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]


2025-06-30 | Jakoba Errekondo
Zelai gorrietako gorbela eta patata

Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


2025-06-30 | Uriola.eus
Ertzaintza auzokideei oldartu zaie Bilboko Alde Zaharreko familiaren etxegabetzean

Goizean goiz bildu dira ostiralean (ekainak 27) AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean... [+]


2025-06-30 | Irutxuloko Hitza
Zortzi errefuxiatu familia etxegabetuko dituztela salatu du Donostiako Etxebizitza sindikatuak

Ostiral arratsaldean (ekainak 27) egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du. 


Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


Eguneraketa berriak daude