Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2025eko ekainaren 19an
"ITSASOKO AIZKOLARIA IZATEAK TXAPELDUNAGO EGITEN NAU"
- Aizkora australiarra lagun duela, apusturako grina zainetan dabilkio Joxe Mari Olasagasti aizkolariari. Pago enbor baten gainean eta munduari goitik behera begira, 41 urterekin eta 16 kilo galduta, galtza bete lan izan du Urrezko Aizkoran Mindegia menderatzeko. Sorlekutik ehun metrora dagoen Loinaz enea etxean bizi da Karmele emaztearekin, eta nolako zura halako ezpala diren bi seme-alabekin: Julen 9 urteko seme koskorra, momentuz surf-a nahiago duena eta Onintze alaba, idi probetan laguntzen aritzen zaiona. Horretan ere jo eta su ibiltzen baita Olasagasti.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Enbor gainean ordu mordoa sartzen baduzu ere, aizkoratik bizitzea ezinezkoa da; beste nondik ateratzen duzu bizibidea?
Nola sortu zitzaizun beraz, aizkorarekin aritzeko zaletasuna?
Aizkoran nor izan duzu erakusle?
Mindegia izan duzu beti arerio nagusi
Zein alde dago erakustaldi batean aritzetik apustu baterako prestatzera?
Aizkora zorrotik atera eta enbor gainean jarrita, zer duzu buruan?
Zein ezaugarri behar ditu aizkolari batek txapeldun izateko? Indar hutsez ez dago aizkolari osatua izaterik.
Aizkoran gainera, marka egitea baino, arerioa menderatzea da ikuskizuna.
Apustua herri kirolen funtsa izatearena aipatu duzula, badirudi azken urteotan apusturako grina galdu dela.
Prestakuntza gutxi egiten duzula diote askok, baita parrandazalea zarela ere. Eta esanak esan, txapelduna zara. Aurten, nola egin duzu 16 kilo galtzeko?
Medikuek ordea, ez dizute hori aholkatuko...
Baserri giroaren galbidetik doa aizkolaritza ere, lanbideari lotua egon baita beti. Barrenadoreak, korrikalariak edo palanka desagertu dira.
Orain gainera, motozerra edukita, zertarako aizkora?
Pilota eta arraunaren modura, aizkolaritzak oihartzun handiagoa behar luke telebistan...
Zeintzuk izaten dira aizkolariak maizen izaten dituen lesioak ?
Doping kontrolak 1994an hasi ziren egiten.
Gazte gutxi dago aizkoran, 100 lizentzia inguru baino ez. Eskoletatik aterako direnen kontura Iñaki Perurenak dio txanpinoiak eta onddoak ez direla gauza bera.
Australia eta Zeelanda Berrian bi enbor soilik moztu ohi dituzte, hemen aldiz, hogei.
Estatu Batuetara ere behin baino gehiagotan bidaiatu duzu.
Boisera joango zara aurten?
Zigortua egon zinen bederatzi hilabetez, zer gertatu zen?
Nondik? Ba, handik eta hemendik. Erakustaldiez aparte, hamasei idi ditut eta idi-probetan ibiltzen naiz. Gainontzean, etxean dugun sagardotegiaz arduratzen naiz.
Nola sortu zitzaizun beraz, aizkorarekin aritzeko zaletasuna?
Ume koskorra nintzenetik idi probak maite nituen. Gero, 11 urterekin hasi nintzen aizkora apustu guztiak, harri jasotzeak, txingak, korrika eta sega ikusten. Hemen segalariak ikusten nituen, harriak jasotzea ere oso gustukoa nuen. Behin batean Larretxeari apustua egin nion: hamar kubikokoa 90 aldiz altxatu, aizkoran sei oinbiko, eta korrika sei kilometro, eta galdu egin nuen, artean traketsa nintzen aizkorarekin. Gero, 15 urtez ni izan naiz herri kiroletan kirolaririk osatuena. Horretan ez dut areriorik eduki. Duela hamar bat urte berriz, harria eta giza probak egiteari utzi eta aizkora munduan buru-belarri sartu nintzen.
Aizkoran nor izan duzu erakusle?
Besteen aldean nik ez nuen aitarengandik jaso, niri "Agite" aizkolariak erakutsi zidan bidea. Harekin hasi nintzen plazaz plaza ibiltzen.
Mindegia izan duzu beti arerio nagusi
Bai, baina Arrospideren hatsa ere hor izan dut. Mindegiaz, zer esango dizut, ba, aizkolari mundiala da, mendian jaioa, Nafarroan aizkora berezkoa baitute. Ni aldiz, itsaso aldekoa. Hemen normala da arraunlariak edo segalariak agertzea, baina aizkolaria? oso arraroa. Jakina, meritu handia du Mindegiarenak, 51 urte edukita, baina nireak zer? Egur pixka bat ekarri eta jo eta su egurra txikitzen hasi. Itsasoko aizkolaria izateak txapeldunagoa egiten nauela uste dut.
Zein alde dago erakustaldi batean aritzetik apustu baterako prestatzera?
Zeharo ezberdina da apustu edo txapelketa baterako prestatu edo erakustaldietan aritzea. Desafio bat onartzean hortaraxerako egoten zara bakarrik. Eta apustuetan ez dago Nafarroara joan beharrik kontrarioak aurkitzeko, hemen jendea badago lehian aritzeko, eta ni prest nago; besteari abantaila emanda ere, nik hamar enbor ekarri eta zuk bost, apustua egingo nizuke, ziur egon! Duela ez asko, dena uztekotan egon nintzen baina orain animatu eta dena irabazi nahi dut. Urrezko Aizkora bi aldiz erreskadan irabazi ondoren, hor daude Euskadiko Txapelketa, Urrezko kopa... Datorren hilean berriz erakustaldiekin hasiko naiz, Larratxon, Beasainen, Hendaian...
Aizkora zorrotik atera eta enbor gainean jarrita, zer duzu buruan?
Batzuek diote egurra mozten txukuna izan behar dela; bada, ni ez naiz horietakoa... lehenbailehen moztu eta kito.
Zein ezaugarri behar ditu aizkolari batek txapeldun izateko? Indar hutsez ez dago aizkolari osatua izaterik.
Lehenik eta behin gogoa behar da, zain egotea, sasoia gero dator. Teknika ere ezinbestekoa da. Mindegia adibidez, oso ondo prestatua dago, eta ez Arrospidek, ez Peñagarikanok ezin izan dute garaitu. Larretxea ez da ausartu. Ni gorputzaldi onean egon izan ez banintz, Mindegia izango zen orain txapelduna, bere atzetik joan ondoren, azkenean 30 segundu baino ez nizkion atera-eta. Lehengoan Urrezko Aizkora amaitzean, Mindegiak galdegin zidan: "asko gorde al huen?"," Zerbait gorde nian bai", erantzun nion nik.
Aizkoran gainera, marka egitea baino, arerioa menderatzea da ikuskizuna.
Nik behintzat markei ez diet inolako garrantzirik ematen, egurrak ezberdinak dira aldiro, baita nola jartzen diren ere. Norgehiagokari ematen diot nik balioa. Momentu horretan biak baldintza berberetan egotea, beroa, sargoria edo hezetasuna dela. Apustua baita herri kirolen oinarria, errazagoa da norberaren aurka aritzea beste baten kontra baino.
Apustua herri kirolen funtsa izatearena aipatu duzula, badirudi azken urteotan apusturako grina galdu dela.
Bai, zer edo zer makaldu da apustua egiteko gogoa. Euskal Herririk ez litzateke izango apusturik gabe, pilota, arrauna, aizkora, idi probak... horiek gabe dena hoztu eta gureak egingo luke. Tristura ematen dit, baina ez pentsa, elkarri desafioa botatzeko garaian beldurra ere badago. Hala ere, batzuetan desafioa botatzen baduzu, jendea marmarka hasten da: "hau harrotuta dago", bada, niri bost axola, jakin badakit hori dela herri kirolari saltsa ematen diona.
Prestakuntza gutxi egiten duzula diote askok, baita parrandazalea zarela ere. Eta esanak esan, txapelduna zara. Aurten, nola egin duzu 16 kilo galtzeko?
Lehengo urtean erabaki nuen gorputzaldi ona lortu behar nuela. Batzuek diotenaren kontrara gainera, erakustaldietan aritzea lagungarri baino, izorratzeko izaten da. Ordu laurden aizkoran pasatzen duzu hor, baina ez da "pulamentu" handikoa. Astean bitan gutxienez, oso serio aritu beharra dago, bestela jai dago. Aizkolari asko dago, baina hor aurrean egoteko derrigor prestatu behar. Donostian bertan 15 gimnasio egongo dira, baina ni ez naiz joaten, mendian korrika ibili eta egurra ebakitzea nahiago dut. Eta amaitzean "trago" batzuk hartzeko gogoa baldin badut, ez dut ba egingo!
Medikuek ordea, ez dizute hori aholkatuko...
Urtean bitan ere ez naiz medikuarengana joaten, analisiak egin, zer janari behar den eta kito. Medikuak zure aurretik ibiltzeko baino, zure parean edo atzetik ibiltzeko daude. Arbola bezalakoa da pertsona, ez bazara jaiotzen hartako, hura ezingo duzu gogortu, lagundu bai, baina zaildu ez.
Baserri giroaren galbidetik doa aizkolaritza ere, lanbideari lotua egon baita beti. Barrenadoreak, korrikalariak edo palanka desagertu dira.
Garai batean Donostiako zezen plaza lepo betetzen zen aizkora apustuak ikusteko. Garai hura ez da berriro biziko, baina galdu... galdu, ez dut uste galduko denik, jende berria ateratzen ari delako, Bizkaia aldean batez ere. Jakina, gu bezalako "kasta" izango duenik ez da izango, sufrimendu eta sakrifizioa eskatzen du-eta. Gastu handia duen kirola da gainera, kamioi bat egurrez betetzeak 600.000 pezeta balio badu, kontuak atera.
Orain gainera, motozerra edukita, zertarako aizkora?
Ezin da konparatu egurra zerorrek aizkorarekin moztu edo makina batek egitea. Ez dut horretan federik. Nik ez nuke balioko Alemanian egiten diren motozerra lehiaketetan esku hartzeko. Zuhaitz baten gainean gainera, zorabiatu egiten naiz. Nahiago dut eskulana.
Pilota eta arraunaren modura, aizkolaritzak oihartzun handiagoa behar luke telebistan...
Bai, aizkora eta harria erdibidean daudela dirudi. Alde batetik eskertzekoa da ETB egiten ari den ahalegina, bideak ireki dizkigu kirola biziberritzeko. Bistan da sariak ez direla batere mamitsuak, ez hortik bizitzeko adina, behintzat. Bestetik, komeni zaigu enpresariak sartzea, behar duen bultzada eman diezaioten. Telebista ondoren sartzea lotua doa, gainera.
Zeintzuk izaten dira aizkolariak maizen izaten dituen lesioak ?
Gerriarekin eta hankekin kontuz ibili beharra dago. Ez da beso indarra bakarrik. Oinekin ere oso kontuz ibili behar da, nik behin gaizki apuntatu eta hamasei puntu eman zizkidaten. Badakizu, eskarmentua hartzeko zauria baino gauza hoberik ez da.
Doping kontrolak 1994an hasi ziren egiten.
Beti egiten dizkigute, txapelketa nahiz apustuetan. Ondo iruditzen zait halako kontrolak pasatzea. Txirrindulariak gauzak hartzen hasi zirenetik, halako errezeloa baitago kirolariekin. Duela hiruzpalau urte, Etxebeste aizkolariak ere zer edo zer hartu eta sari guztiak kendu zizkioten. Animaliak dopatuz gero bestalde, ez dago kontrolen beharrik zerbait hartuta daudela igartzeko.
Gazte gutxi dago aizkoran, 100 lizentzia inguru baino ez. Eskoletatik aterako direnen kontura Iñaki Perurenak dio txanpinoiak eta onddoak ez direla gauza bera.
Ez horixe. Afizioa edukita ere, ez da gauza bera, bata jaio egiten da eta bestea trebatu. Nahiz eta hazten lagundu, hosto eta frutuak berez sortzen direnak behar dira.
Bizkaia alde horretan guk baino zorte gehiago dute. Laguntza handia dago egurra lortzeko ere. Gipuzkoa mailan aldiz, Kirolgi hasia da gu laguntzen. Giro gehiago sortu behar da. Orain plazan dauden zaharrak ez ezik, gazteak ere behar dira ikusten eta apustutan.
Bizkaia alde horretan guk baino zorte gehiago dute. Laguntza handia dago egurra lortzeko ere. Gipuzkoa mailan aldiz, Kirolgi hasia da gu laguntzen. Giro gehiago sortu behar da. Orain plazan dauden zaharrak ez ezik, gazteak ere behar dira ikusten eta apustutan.
Australia eta Zeelanda Berrian bi enbor soilik moztu ohi dituzte, hemen aldiz, hogei.
Hamasei kolpe egur zati bati ematea hain proba motza izanda, jende asko animatzen da; ez dute ordea, hemengo prestaketa edukitzen, ezta laurdena ere.
Estatu Batuetara ere behin baino gehiagotan bidaiatu duzu.
Bost urtez izan naiz eta jendeak ikusmina du herri kirolak ikusteko, euskaldunak direlako.
Boisera joango zara aurten?
Ez naiz joango. Hemen ondo prestatu nahi dut.
Zigortua egon zinen bederatzi hilabetez, zer gertatu zen?
Nuarbekoa den federazioko bati bultzada bat eman nion. Enbor batzuen kontura eztabaidan ari ginen; halako batean berotu, berak hitz itsusi bat bota eta nik bultzada bat eman nion. Barkamena eskatu nion arren, abokatuak, ministroak eta denekin hitz egin zuen ni zigortzeko. Bultzada haren ondorioz, ia urtebeteko zigorra ezarri zidaten. Orain bera ikusten dudanean beste aldera begiratzen du, baina ez nago ahaztuta. Oso ondo gogoratzen naiz egin zidanaz, isunik ordaindu ez banuen ere, ondo izorratu zidan bai, dirua ezin irabazi egon bainintzen, erakustaldietan ere ezin parte hartuz
Hamarrekoa
Hamarrekoa
MIKEL MINDEGIA
ANJEL ARROSPIDE
ORBEGOZO "ARRIA II"
MIELTXO SARALEGI
IÑAKI PERURENA
JOXEMIEL PEÑAGARIKANO
NARTXI SARALEGI
GOENATXO
ZELAI
JESUS OLAIZOLA "AGITE"
"Artistena, jakintsua, baina itsas gainean biziko balitz ez litzateke Mindegiarik izango"
ANJEL ARROSPIDE
"Lehengo gizon gogor eta zakar horietakoa, aizkolari handi bat, oso txapelketa onak egindakoa"
ORBEGOZO "ARRIA II"
"Bere garaian trebe ibili bazen ere, apustu eta txapelketak jokatzeko baino erakustaldietarako aizkolaria"
MIELTXO SARALEGI
"Zoragarria, Leitzan duten zain ikaragarria. Pena litzateke uztea erabakiko balu"
IÑAKI PERURENA
"Bide berria ireki du, nahiz eta errekorrak egiteko izan duen joera hori asko gustatzen ez zaidan"
JOXEMIEL PEÑAGARIKANO
"Azken urteotan gugandik pixka bat beherago ibili da"
NARTXI SARALEGI
"Ona zen erakustaldi eta txapelketak prestatzeko orduan"
GOENATXO
"Bera jasoaldiak egiten ikustea ondo dago baina ez du girorik sortzen"
ZELAI
"Beste hainbeste, apustua elkarri jokatzeko beldurra dutela dirudi"
JESUS OLAIZOLA "AGITE"
"Betiko laguna, oraindik errekorra jarria dauka kanaerdikoa 15 metroko arbolaren puntan jarrita"
Tantoa
Tantoa
Joxemari aizkora txapelduna bihurtu delarik, iritsi da garaia Euskal Herriak inoiz izan duen atletarik onena bera dela esateko, dudarik gabe gainera. Herri kiroletan jardun duena beti izan da baserritarra, bertan egiten diren lanetan iaioa izaten baita: egurra moztu, belarra ebaki, harriak eramanez, eta abar. Txapeldun handienek zenbait modalitatetan jardun zuten. Halaxe gertatu zen Santageda, Kataolaza, Usategieta, Polipaso, eta abarrekin. Bada, horiek guztiak gainditu ditu Olasagastik, oraingo aizkolaririk onena izateaz gain, segalari fina eta idi-probetarako itzain jakituna.
80ko hamarkadan egindako zenbait pentatloietan irabazle izan zen Joxemari, aipatu probez at, gizon proba eta txingak barne zirela. Eta gaur egun pentatloia egiten ez bada Joxemarik jardunean jarraitzen duelako da, besteek jai izango lukete-eta.
Mediku eta adituen esanetan bera da inoiz ezagutu duten gizakirik indartsuena. Gihar eta bihotz makina bat Joko Olinpikoetako edozein probatan irabaziko lukeena horretan jardun izan balu.
Joxemari (ez halabeharrez, indar horren osagarri gisa), gizon molderraza eta alaia da, irekia eta tranparik gabekoa. Zoritxarrez, apustu edo desafio baten ondorio ziren probak desagertuz joan dira, (zoritxarrez diogu, herri kirolen muina apustua delako). Joxemari ordea, ez zegoen gustura giro hartan. Itxurak egin eta asko isildu behar zen eta, Joxemari, ez dago disimuluetarako egina
80ko hamarkadan egindako zenbait pentatloietan irabazle izan zen Joxemari, aipatu probez at, gizon proba eta txingak barne zirela. Eta gaur egun pentatloia egiten ez bada Joxemarik jardunean jarraitzen duelako da, besteek jai izango lukete-eta.
Mediku eta adituen esanetan bera da inoiz ezagutu duten gizakirik indartsuena. Gihar eta bihotz makina bat Joko Olinpikoetako edozein probatan irabaziko lukeena horretan jardun izan balu.
Joxemari (ez halabeharrez, indar horren osagarri gisa), gizon molderraza eta alaia da, irekia eta tranparik gabekoa. Zoritxarrez, apustu edo desafio baten ondorio ziren probak desagertuz joan dira, (zoritxarrez diogu, herri kirolen muina apustua delako). Joxemari ordea, ez zegoen gustura giro hartan. Itxurak egin eta asko isildu behar zen eta, Joxemari, ez dago disimuluetarako egina
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
#3
Maria Ortega Zubiate
#4
#5
Jon Fernández González
Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
2025-06-19
El Salto-Hordago
Eki Etxebarria Respaldiza
Jon Bernat Zubiri Rey
Roser Espelt Alba
Endika Alabort Amundarain
Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
2025-06-19
Eneko Imaz Galparsoro
Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
2025-06-19
Jenofa Berhokoirigoin
Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
2025-06-19
Eneko Imaz Galparsoro
Espainiako Gobernuak ondorioztatu du itzalaldiaren errua Red Eléctrica de Españak eta argindar konpainiek dutela
Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]
2025-06-18
Mikel Garcia Idiakez
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
2025-06-18
Amets Aranguren Arrieta
Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
2025-06-18
Urko Apaolaza Avila
Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
2025-06-18
Idoia Rodriguez Mondragon
Zein ama ospatu?
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
2025-06-18
Jesús Rodríguez
PSOEren kea
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
2025-06-18
Katixa Dolhare-Zaldunbide
Kantua gidari
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Eguneraketa berriak daude