BIZITZAK TEKLA GEHIEGI DITU ITSASONTZI HAU UZTEKO

  • Itsasontzitik inoiz jaitsi ez den pianojolearen istorioa taularatzen du "Novecento, Ozeanoko pianojolea"k Tanttakaren obra berrian. Iñaki Salvador pianojole handiak aktore gisa dihardu Kike Diaz de Rada gazteleraz eta Jose Ramon Soroiz euskaraz bidaide dituela.

2000ko apirilaren 02an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kasualitatez izan zuten Tanttakakoek Novecento pianojole honen berri. Kike Diaz de Radaren arreba Mediterranioan zehar bidaiatzen ari zela, argitaletxe txiki bat duten italiar batzuen laguna egin zen. Haiek izan ziren testua eman ziotenak. Bitarte horretan, hiru urteren buruan, Giuseppe Tornatorek Bariccoren kontaketa film bilakatu zuen "La leyenda del pianista del oceano" izenpean, Tim Rothek protagonistaren rola duela. "El florido pensil"en arrakasta dela medio, kosta egin zaio Tanttakari egitasmo berri honi patxadaz heltzea. Hego Amerikan gaindi "El florido pensil"en hiru hilabeteko biratik itzulita, parada ederra izan dute orain Kike Diaz de Rada eta Jose Ramon Soroizek, Tim Tooney pianojolearen larruan sartzeko."Testua aktore eta zuzendari batentzat idatzi dut. Ez dakit hori aski ote den antzezlan bat dela esateko, baina ezezkoan nago. Emaitza antzezlan eta ozenki kontatzeko testu baten erdibidean dagoela deritzot. Ez dut uste halako testuak izendatzeko ezer dagoenik. Bost axola zait hala ere. Niri kontatzea merezi duen istorioa iruditzen zait-eta". Horrela deskribatzen du Alessandro Baricco egileak antzerkigintzari egin dion bere ekarpen bakarra, orain arte "Seda" edo "Oceano, mar" ipuinen bidez egin baita ezagun.
Antzezlana 1930eko hamarkadan dago girotua, europarrak Amerikara joaten zireneko hura Eden berria bailitzan. Bederatziehun du izena antzezlan honetako protagonistak. Amerika eta Europa arteko ibilbideak etorkin eta dirudunak eramanez egiten zituen "Virginia" itsasontzian jaioa, norbaitek dantza aretoko piano gainean utzi zuen, aberatsen batek semetzat har zezan. Baina ez zen halakorik gertatu, marinel beltz batek aurkitu eta hezi zuen-eta. Bada zerbait, Bederatziehun xelebre bihurtzen duena: ez da sekula santan ontzitik jaitsi. Iragan mendearen hasieran gaudela, Bederatziehun ez da existitzen, ez dago hiri, parrokia, eritetxe, espetxe edo futbol talderik bere izena inon idatzia duenik. Ez du aberririk, ez du jaiotza datarik, ez du familiarik: ofizialki ez baita inoiz jaio. Bere musika baino ez du aberritzat. Etorkinen doinuetan oinarrituz bere kasa ikasi du pianoa hain trebeki jotzen, entzuten duen oro melodia bilakatuz. Tim Tooney tronpetajolea "Virginia"n untziratuko da Europa ezagutzeko asmoz. Igo bezain pronto, pianoaren doinu ederrek erakarrita, Bederatziehun ezagutuko du eta berehala lagun minak bihurtu. Bien arteko adiskidetasuna kontakizunaren ardatza dela, une xarmantak biziaraziko dizkigute. Doinuen bidez mintzatzen da Bederatziehun, hitzen beharrik ez du, aldartea eta sentimenduak helarazteko musika bezalako tresnarik ez dagoelako. Hain handia da bere ospea pianojole gisa, non lehorreko musikariek bisitatuko duten. Jelly Roll Morton blues gizona esaterako, norgehiagoka hasiko zaio. Inoiz lehorreratu ez den arren, badaki nolakoa den Parisko Point Neuf zubitik "Bateau Mouche"-ak (untziak) pasatzen ikusten egotea.Bederatziehunentzat emakume bat ezagutu, ezkondu eta seme-alabak munduratzearen plana ez da batere kilikagarria. Berak dioen moduan "nire mundua pianoaren teklak dira", "ni ezin naiz munduaz jabetu tekla gehiegi dituelako" eta "mundua teklatu bat da non bakarrik Jaungoikoak jotzen duen".


JAISTEKO TENTAZIOA

Arriskatzearen aldeko apustua egin du Tanttakak, lan ausarta bezain ederra taularatuz. Obra jitoan uzteko arriskua zegoen, testua berez ez baita sobera teatrala. Baina ez, norabidea galdu gabe kairatzen du untzia Fernando Bernuesek. Hori da lan hau ikusita ateratzen dugun ondorioa. Gizakiaren bakardadearen gaineko hausnarketa du erraietan. Ez da ordea, ohiko iritzi trukaketa, ezta bakarrizketa bat ere; narratzaile batek gertakarien kontaketa egiten digu. Protagonistak jazz munduko pertsonaia baten ezaugarriak dituenez, zer hobe horretarako Iñaki Salvador baino, istorioak bere neurrira egindakoa dirudi-eta. Hain zuzen, bera gabe, ezinezkoa izango zen lan hau fundamentuz taularatzea. Pianoaren birtuoso honek teklak nola laztantzen dituen entzute hutsak obra hau liluraz ikusteko atxikitzen zaitu. Ezer gutxi hitz egiten duen arren, musikaren bitartez dena adierazten du Salvadorrek. Eszenategia nahiz argiztaketa, kutunki zainduak daude; egin kontu, arre koloreko kroskoa eta maratil borobilak, itsasoa irudikatzeko urdin sarkorreko merkurio tanke bat eszenategian zehar eta piano bat untzi barruan. Baita pasabide altxagarri bat ere untziratu edo lehorreratzeko.
Nahiz eta komedia bat ez den, umorez zipriztintzen dute, sentimentalismo errazetik alde eginez. Behar duen bezala hunkitzen du, musikaren bidez, hain justu. Gertaldi bereziki inarrosleak ditu, hala nola, pianoan norgehiagoka dutenekoa, protagonistak lehorreratu nahi duenekoa (ez lehorreko mundua ezagutzeko, itsasoa lurretik ikustea nolakoa den jakiteko baizik) eta jaistera ausartzen denekoa. Bestalde, "Virginia" untzia dinamitaz gainezka dagoela behin betiko urperatzeko, mundu guztiak alde egin du, Bederatziehunek izan ezik. Hori jakin bezain laster, Tim Tooney untzira gerturatuko da Bederatziehun handik jaitsi behar duela limurtzeko, "dinamita karga baten azpian zaude eserita, altxa ipurdia hortik eta alde egin ezazu" botako dio pianojoleari.
Eszenaratzea txukuna da halaber; erritmo egokia du eta jakinminez jarraitzen da kontaketa. Hala ere, zenbaitetan, testua sobera teatrala ez izanik, testuaren gibeletik doala iruditzen zaio ikusleari, gertakariekin batera joan edo aurre hartzeko parada galaraziz. Eskertzekoa litzateke beraz, bien arteko solasek antzerkiaren molde garbiagoa balute, ikusleok dena narratzailearengandik jaso beharra izan ez dezagun. Hori da lan honi leporatu ahal zaion "baina" bakarra.
Gaztelerazko bertsioan Kike Diaz de Rada fin dabil Tim Tooney tronpetajolearena eginez. Energiaz blai antzeztu ohi du aktore donostiarrak, eta oraingoan ere, pasio biziz sartzen da Tim Tooney-ren azalean. (Estatu mailan ere berak gorpuztuko du). Bestalde, euskarazko bertsioan Jose Ramon Soroiz izango dugu tronpetajolea. Interesgarria izan liteke beraz, bi bertsioak ikustea, bien antzezteko erak ezberdinak izango baitira.
Hurrengo emanaldiak honako hauek izango dira: estreinaldia euskaraz hilaren 31n Ordizian, apirilaren 6an Hernanin, Eibarren apirilaren 7an (euskaraz 20:00etan eta 22:00etan gazteleraz), Basaurin 8an, 14an Tolosan eta maiatzaren 5ean Elorrion. Estreinaldi ofiziala, Donostian egingo dute maiatzaren 11tik 14ra. Ondoren, Donostiako ferian uztailean aurkeztu eta 3X3 eta Albena konpainiekin elkarlanean Katalunia eta Valentziarako bertsioak taxutu eta hango aktore eta pianojoleak barruan direla, bertako herrietan porturatuko dute itsasuntzia


Azkenak
Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Janaria sartzeko “10 orduko etenak” iragarri ditu Israelek, Gazan 100.000 haur desnutrizio arriskuan daudelako

"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Sendabelarrak oliotan

Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]


Eskuz eta banaka

Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]


Eguneraketa berriak daude