"EMAZTEEK DIOTE": 20 URTE EMAZTEEN EGOERA SALATZEN

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ipar Euskal Herriko «Emazteek diote» elkartea 1980an sortu zen Hazparne eta Bastida kantonamenduetan. Jeanne Kreckelbergh Gillentegi da elkarteko burua eta 40 bazkide biltzen ditu. Emazteen bizi baldintza txarrak salatze aldera, ikastaldi, mintzaldi, erakustaldi eta mintegiak antolatzen ditu elkarte honek; emazteek beren bizitza beren gain hartzea helburu dutelarik.
Hainbat dira Frantziako Estatuan emazteek erdietsiriko lorpenak, Iparraldeko emazteak borroka honen partaideak izaki: 1944an bozkatzeko eskubidea lortu zuten, 1965ean lan profesionala ukan zuten senarraren baimenik gabe, 1967an kontrazepzio legea sortarazi zuten, 1974an kontrazepzio metodoak segurantza-sozialak ordaintzea eta 1975an aborto legea erdietsi ere.
Gaur egun, biharamuneko pilularen erabilerari buruz nahiz aborto gutxiago izan dadin kanpaina zabal bat burutzen ari da Frantzian. «Emazteek diote» elkartekoek kanpainan parte hartzen dute, baita metodo bakoitzaren informazioaren berri eman ere. Beren hitzetan, HIES gaixotasunari buruzko kanpainak preserbatiboen funtzioa desbideratu du. Ordea, kontrazepzio arloan egiten diren ikerketak gizonen inguruan egitea ere komeniko litzateke, antisorgailu guztien erabilpena emazteen gain dagoelako. Abortoari buruzko egoera ere ez da samurra. Legez abortatzea posible izanda ere, 10 aste bitartean egin beharra dago. 1998an 6.000 abortu izan ziren Iparraldean; gehienak 20 urte azpiko emazteek eginak eta biharamuneko pilularen emaitza okerraren ondorioz. Gazteekin lan handia egin beharra aipatzen dute horregatik.


HAINBAT ARLOKO LAN PRAKTIKOA.

Elkarte honek daraman dinamika eguneroko bizitzaren alor askotara zuzendua dago. Haurtzaindegien arazoari heldu izan diote, baita janari biologikoari buruzko heziketaz arduratu ere. Osasuna helburu izaki metodo alternatiboen garapena lantzen ari dira. Multinazionalen plangintzak zalantzan jartzen dituzte eta dokumentazio zentro bat zabaldu dute Hazparneko Eihartzea kultur etxean. Aldi berean, etxeko lanetan trebatzeko talde bat biltzen da bertan; gizonezkoei irekia dena. Emazteen arazoak aztertzen dira eta autoprodukzio lanak ere bultzatzen dituzte. Esate baterako, CLEFE izeneko diru kutxa indarrean jarri dute emazteen lantegi propio bat ahalbidetzeko. Iparraldean etxeko lanen % 80 emazteek egina da. Zentzu honetan, 35 orduko lanastearen ondorioak gizonezkoek gehiago baliatuko ote dituzten beldur dira emakumezkoak. Gizonezkoek bost ordu gutxiago izanda, denbora hori etxeko lanei eskainiko ote diote? Horra emakumeek galdetzen dutena. Aitzitik, etxeko beharretara baino beste zereginetarako –elkarteetarako nahiz aisialdirako– erabiliko dutelakoan daude.


EMAZTE LANGILEEN EGOERA.

Pirinio Atlantiarrak departamendukoak dira lehen datu hauek: 1997an, 4.502 emaztek RMI (Gizarteratzeko Irabazi Ertaina) delakoa kobratu zuten; emazteen % 49,9k –Frantzia mailan % 57 zirelarik–. 1998an, Iparraldean –Zuberoa salbu– emazteen % 55,6 ziren langabezian. 359 emaztek izan zuten CES (Lanpostu Elkartasun Kontratoa) kontratoa, eta 161 gizonek. Frantzian, oro har, gazteak eta emazteak diskriminatuagoak daude lan munduan. Emazte langileen % 80k soldata apalenak dituzte: 3.600 liberaren (90.000 pezeta inguru) azpitik. Emazteen % 16,3k jasotzen du SMIC (Lanbide Arteko Gutxienezko Hazkunde Soldata) delakoa; 5.386 libera hilabetean. Emazteen % 25 bakarrik bizi da, eta erretreta kobratzen dutenen emazteen egoera kaskarra da oso.


MARTXOAREN 8-RA BEGIRA.

Ipar Euskal Herriko emazteek gogotik ospatzen dute Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna. Martxoaren 4ean hasiko dira Baionan; «Emazte eta boterea» izeneko gaia landuko dute. Hazparneko Ttattola batzokian bilduko dira 7an, «Parekotasuna eta politika» gaia jorratuko dutelarik. Plazandreok taldearen bi ordezkari eta Gipuzkoako emazte diputatu bat izanen dira bertan. 8an bertan, Baionan berriz, karrikako hainbat ekitalde izango da eta otordu berezia ere bai. Geroari begira «Emazteek diote»ko kideak «Eraikizan» proiektua lantzen ari dira, eta, besteak beste, sexu-indarkeria eta bortxaketak uxatzeko lanean arituko dira


Azkenak
Labrazako parke eolikoa 2025eko azken hiruhilekoan eraikitzen hastea espero du Eusko Jaurlaritzak

2006az geroztik EAEn martxan jarriko den lehen parke eolikoa izango da, 59 milioi euroko inbertsio publiko-pribatuarekin abiatuko dena. Siemens Gamesak eraikitako zortzi aerosorgailu izango ditu, bakoitzak bost megawatt ekoitziko dituelarik –30.000 etxe hornitzeko... [+]


‘Between Goodbyes’ dokumentalak irabazi du Zinegoak 2025eko sari nagusia

Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdiak 2025eko edizioko sariak iragarri ditu. Between Goodbyes eta Alma del desierto dokumentalak izan dira palmaresaren irabazle nagusiak.


2025-07-01 | ARGIA
Zordun handiek 1.300 milioi euro zor dizkiete Hego Euskal Herriko Ogasunei

1.150 enpresa edota norbanakok ia 1.300 milioi euroko zorra dute Nafarroa, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Ogasunekin. Erdia, gutxi gorabehera, Bizkaian. Gora egin du zifrak lurralde guztietan, Gipuzkoan izan ezik.


EEPren aurrekontuaren eztabaidan, egitura “iraunaraztea” du helburutzat Behotegi lehendakariak

"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]


Petronor findegiak du ingurumen inpaktu handiena eragiten Euskal Herrian

EHUko Ekopol ikerketa taldearen datuen arabera, Bizkaia da Euskal Herrian ingurumen inpaktu handiena eragiten duen lurraldea, guztizkoaren %52 izanda. Euskal Herrian ingurumen-inpaktu handiena duten 25 industria-instalazioen artean, Muskizeko Petronor petrolio-findegia da... [+]


2025-07-01 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Japoniak ikusia du jada film hori

Duela astebete Hagan egindako NATOren goi bilera historia handian gogoratu beharko da –batez ere egitasmoa egikaritzen bada– “BPGaren ehuneko 5aren bilkura” izan delako.


Unibertsitatera sartzeko Historia azterketan datorren ikasturterako iragarri berri dituzten aldaketek kezka eta haserrea piztu dute

Unibertsitatera sartzeko azterketa eredu berria estreinatu eta gutxira, datorren ikasturterako azterketa berriz ere “goitik behera” aldatuko dietela eta probak eskakizun maila altua izango duela salatu du EAEko Historiako irakasle talde batek. Azterketa eredua... [+]


Epaileak Cerdán espetxera bidali du behin-behinean

Fiskaltzak Santos Cerdán PSOEko antolakuntza idazkari ohi nafarrari fidantzarik gabeko behin-behineko espetxeratzea eskatu dio astelehen goizean, eta ordu batzuetara, epaileak Cerdán espetxeratzea erabaki du. Cerdánek epailearen aurrean esan du legez kanpoko ezer... [+]


Trantsizio energetikoa deseraikitzen

Manuel Casal Lodeiro (Barakaldo, 1970) informatikaria eta gai energetiko eta ekosozialen inguruko aktibista eta dibulgatzailea da. Besteak beste, 15/15/15 aldizkari eleanitza eta Galiziako Instituto Resiliencia koordinatzen ditu, eta Véspera de Nada por unha Galiza sen... [+]


Seaskak bigarren lizeo bat irekiko du 2027ko irailean, Donapaleun

Kanbon egin duten urteko biltzar nagusian ontzat jo dute lizeo berriaren garapenari buruzko txostena. Donapaleuko ikastolaren ondoan egongo da, eta hasiera batean 180 ikasle hartu ahal izango ditu, Seaskako arduradunen arabera. Lizeo berriaz gain, urteko biltzarrean azken... [+]


Bizitza arriskuan jarri behar dute palestinarrek Gazako elikagai banaketa guneetan

Laguntza humanitarioa banatzen duten puntuetan 50 palet inguru jartzen dituzte. Bertara elikagaien bila joaten direnek ahal dutena hartzen dute israeldar eta AEBko mertzenarioen erasoen artean.


Harrotasunez bete dituzte Euskal Herriko hiriburuetako kaleak, E28ko manifestazioetan

LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]


Rosa Zarraren familiak Atutxari eskatu dio “barkamena eskatzeko aukera” ez galtzeko

Rosa Zarraren hilketaren 30. urteurrena da ekainaren 30ean. Ekainaren 29an, biolentzia polizialaren biktimaren omenaldian, hainbat eskakizun egin zituen Egiari Zor fundazioak. Zarraren familiak Juan Mari Atutxa Segurtasun sailburu ohiari barkamena eskatzea galdegin dio.


Eguneraketa berriak daude