Ustekabean harrapatu gintuen, nahiz ETAtik datorren edozein berri modu honetakoa edo antzekoa izan. Menia edo su-etena bertan behera geratu zela jakinarazi zigun eta ETAk esaten duenean, onerako edo txarrerako, ez dauka beste inolako ulermenik: su-etena amaiturik zegoen eta horren froga gardena Madrilen burutu duen hilketa da.
ETA ezagutu dugun heinean honela jokatu duela ezin uka. Bertan aginte militarra dago politikoaren gain eta ondorioz orain gauden egoeran gaude, ametsak amets. Behin eta berriro herriaren nahia bete behar dela diote, eta herriak edo honen zati handi batek bere nahia kalean azaldu zuen, baina militarrek ez dute amorerik emateko asmorik, herria beraiek bailiran. Hala ere, oraingo kasuan, EH-HBko kideak ere kalera irten dira ETAri su-etena luza dezan eskatzeko, baina ETAk erabakia harturik zeukan eta honela izan da. Izan ere, ETAk bere jarrera militarrarekin aurrera egiteko erabakia harturik zeukan herriarengan edo gizarte politiko/zibilarengan konfiantzarik ez baitu, gainera protagonismoa berak izan nahi du, kosta ala kosta.

erabaki honen ondorio larrienetako bat Lizarra-Garazi auzitan jartzea izan da, nahiz formalki bizirauten jarraituko duen. Baina zein da Lizarra-Garaziren autoritatea ETAri armak isilarazteko gaitasunik ez baldin badauka? Nire ustez, ETAk Lizarra-Garaziri autoritate politikoa kendu dio. Honela, autoritaterik gabe, lehengora itzultzeko arriskua aurrikusten da, non familia abertzalean printzaketak azaltzen hasi diren, ez abertzale demokratak ihes egiten hastearekin batera. Horren froga urtarril honetako ekitaldi politikoetarako deialdi ezberdinetan ikusten da. Bestela, aldera dezagun duela urtebete eman zen batasuna eta orain ematen ari den nahaste borrastea: jendea aztoratzeko adinakoa!
Bigarren ondorio bat preso eta berauen familientzat izango da. Izan ere, ez dugu ahaztu behar duela urtebete, Lizarra-Garazi bizirik eta indarrez beterik zegoenean, Bilbon manifestazio erraldioa burutu zela, jende andana sentsibilizaturik kaleratu zela eta sentsibilizazio prozesu horrek aurrera egin duela, nahiz, oraindik, lorpen zehatzik ez den izan; baina honelakoak dira prozesu politikoak. Beraz, hemendik aurrera, ziur nago, jendea hoztuko ez bada ere, asko epeldu egingo dela, eta hortik ezker abertzaleko politikariak gizarteari presoen alde esfortzu gehiago egiteko eska. Baina nola egingo da indar, bakoitza bere aldetik badoa!
Bestalde, ez dugu ahaztu behar ETAko presoak direla eta hauen eskubideak zein beren familienak sagaratuak direla, baina horrek ez gaitu libratzen geure azpikonszientetik. ETA bi mila kilo lehergaiekin harrapatu zutela Aragoi aldean, gero Bizkaian eta azkenik Madrilen burutu duen ekintza, eta jakina, honelako portaerak jendea atzeratu egiten du, ETA arazoak konpontzeko gai dela uste baitu.
Horrezaz gain, preso eta berauen familien eskubideak daude, baina eskubideak paperean idatzita egoteak ez du esan nahi praktikan ezarriko direnik, horretarako indar politikoen korrelazio egokia behar baita, eta oraingoz behintzat, indar korrelazio hori, gobernu zentralaren alde dago.
Hirugarrenik, M. Orejari eta ministro hau babesten duten indarrei arrazoia eman die ETAk eta, gainera, hainbeste saiatu ondoren, abertzaleen arteko elkarlana zapuztea lortuko dute. Halaber, ez da pentsatu behar espainiar eskuina eta hau ordezkatzen duen alderdia Britaina Handikoak bezalakoak direla eta ekintza militar erraldoi batek, ETAk burutzea nahiko lukeen gisakoak, makurtuko dituenik, alderantzizkoa ez bada gertatzen, hau da, gehiago indartzea eta hurrengo hauteskundeetarako espainiarren artean arrakasta izatea.

laugarrenik, eskuinaren nahia bete-betean betetzeko bidean sartzen ari gara. Izan ere, honelako ekintzek euskal gizartea bitan banatzeko urratsak ematen hasi da, non alde batetik ezker abertzalearen alderdi gogorrenak protagonismoa hartuko duen eta bestetik, espainiarzale beligeranteenak, gehiengoa jarrera pasibora eramanez. Honen azalpena urtarrilaren 21eko kontzentrazioetan eman zen, gorroto gordinena agertu baitzen, eta gorrotoarekin arazoak ez dira konponduko.
Zer egin, bada, egoera geldo honetatik irtetzeko? Lehenbailehen ETAk berriro su-etena aldarrika dezan lortu behar litzateke. Horretarako, Lizarra-Garaziko indar guztiek burua beren lekuan mantendu behar dute, hotz, eta EHrekin eztabaidatu, erakundu honek behartu baitezake ETA aurreko egoerara itzultzea. Beraz, EB-IUri eta Nafarroako Batzarreri eskatu behar zaie lehenengo krisialdia etorri bezain azkar ezin dezaketela ontzitik jauzi egin.
Honela, batasunean mantendu ahal izango da eta euskal gizartearen nahi demokratikoa Espainian eta nazioartean aldarrikatu, horretarako ez al da ba Udalbiltza? Frantziar eta espainiar estatuetako gobernuen jokaera antidemokratikoa munduan zehar salatu behar da.
Betekizun hauek aurrera eramateko ezinhobea izango litzateke abertzale talde parlamentario sendo eta herri honen gehiengoa ordezkatuko lukeena izatea, baina tamalez, hurrengo hauteskundeetatik hori gauzatzea ez da erraza izango, EHk muzin egin behar dielako, bere kabuz eta inorekin kontsultatu gabe hartu baitu, beste kasu askotan bezala, Madrileko parlamentura ez joateko erabakia; hala ere, planteatzekoa litzateke botu guztiak gainontzeko alderdi abertzaleei ematea, gehiengo indartsu eta sendora heldu nahi bada. Gainera, EHren

agerian geratuko dira hautestontzietara ez badira hurbiltzen