SENIDEEKIKO JUSTIZIA, EGIA ETA OROITZAPENAREN BILA


1999ko maiatzaren 02an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Martxoaren 13an eman zuten ezagutzera elkarte berria Donostian: «Justizia, Egia eta Oroitzapena». Euskal Herriko gatazkan azken hamarkadetan erakunde armatu desberdinetako hildakoak edo estatuek hildako militanteen senideak dira elkartea osatzen dutenak. ETAkoak, Komando Autonomoetakoak, manifestazioetan hildakoak, kontroletan, desagertaraziak... tipologia horietako guztietako senideak bildu dira elkarte berri honetan. 1998ko uztailean hasi ziren biltzen zenbaitzuk baina batez ere 1999an hasieran bildu izan dira hildakoen senitarteko ugari. Bilera horien ondorioetako bat da talde hau.
Iruñean bildu gara taldekide batzuekin, oraingoz behintzat gehienak nafarrak dira eta. Ideario gisako bat egina dute, hiru printzipiotan banatzen dena: Justizia, Egia, Oroitzapena. Argentinako Maiatzeko amak dira beraien erreferentzietakoa. Haiek lehenbizi bere senideekin egindako basakeriak salatzen jardun zuten baina gero

«senideak ere utopia baten alde bizia eman zuten militante gisa»
hartzen dituzte. Hemengoek ere antzerakoa diote bereekiko justizia aldarrikatzerakoan:

«gure senideekiko justizia eskatzen dugunean ez da aldarrikapen material eta indibidual bat, gure herriarentzako askatasunaren, gizarte berdintasunaren, eraldaketaren, askapenaren eta abarren talde aldarrikapena baizik».
Egia da taldearen bigarren helburu nagusia:

«Estatuaren interesa herriak euskal gatazka alde bakarreko bortizkeriatzat har dezala da (...) estatuaren izaera hiltzailea salatu behar dugu».
Egiarekiko hausnarketa bi ildotan banatzen dute:

«alde batetik, estatuari hilketak onar dezan, haren bortizkeriazko praktika onar dezan»
eta bestetik,

«herriaren kontzientzian susmatzen dugun egia hedatu behar dugu, kasuak, zalantzak, datuak jakinarazi behar dizkiogu herriari, eta, batez ere, Estatuaren erantzukizunaz dugun segurtasuna herriarengan sustraitu behar dugu».
Bilera hasieratik somatzen da barrukoa egotzi beharra, informatu beharra. Urteetako estatuaren isiltasuna ahal bezala hausteko grina airean da,

«baina ez gure kasuena bakarrik
–dio Nerea Zabalak–,

iluntasuna dagoen guztiena baizik. Ez dugu Espainiako justizian sinesten. Egia nahi dugu baina horretarako lan handia egin beharko dugu. Estatuaren aldetik errekonozimendua nahi dugu, berak partehartu zuela onartzea».
1997ko Aste Santuan Itziarreko udal eremuan hilik agertu zen Josu Zabala `Basajaun'en arreba da Nerea. Bertsio ofizialak suizidioaz jardun zuen, euskal herritar askorentzat, ostera, Estatuaren gerra zikinaren eskua dago heriotz honen atzean.
Patxi Etxeberriak komunikabideek bere semearen kasua ahantzia dutela gogorarazten du erraietatik azaleratzen den sumindura sakonaz.

«Zerbait esaten ez bada, ez du esistitzen»,
gaineratzen du. Jose Miguel Etxebarria Alvarez `Naparra'ren aita da, Iparraldean duela 19 urte desagertutako Komando Autonomoetako kidea. Batallon Vasco Españolek hartu zuen bere gain desagerketa.

«Ezagutzen ditugu estatuak
–zehazten du Sagrario Alemanek–

ez dugu uste gehiegi argituko dugunik baina agian datu gehiago bilduko ditugu».
Sagrarioren anaia, Jose Javier, Tafallan hil zen 1982ko maiatzean, lehergailu bat eskuetan zerabilenean. `Naparra'ren aitak ahalegina egin beharra azpimarratzen du:

«Ahalegina eginez gero, ez dago gehiago eskatzerik gizonari».
Taldeak izango duen lehen lanetakoa kasu bakoitzaren dosierrak lantzen hastea izango da.

«Baina aurretik
–diote–

gogoeta egin behar dugu eta gizartera ezagutzera eman. Behar diren kasuetan mobilizazioak ere deitu daitezke eta omenaldietan ere parte hartuko dugu».
Omenaldia, taldearen 3. helburu nagusiarekin –oroitzapena– bete-betean lotzen den berba, taldearen ardatz nagusiena:

«haien oroitzapenagatik, gure testigantzan eta herriarengan militante moduan duten heriotzgabeko bizitzagatik gaude hemen (...) Herriaren aurrean haiek, gure senitartekoak, nortzuk ziren argi utzi behar da, beren papera zein zen, zeren erreferentzia diren. Militante iraultzailetzat aldarrikatu behar ditugu, askatasunaren alde bizia eman zuten subjektu konprometitutzat».
Biktimez horrenbeste hitz egiten den garaiotan, beren senideak biktimak ez direla diote, «

militanteak baizik».
Juan Ignacio Erdozia Loyolan segurtasun indarrekin enfrentamenduan hildako etxarriarra zen eta haren anaiaren esanetan,

«ez dugu onartzen hildako guztiak biktima gisa zaku berean sartzea. Euskal Herria da biktima, orokorrean, baina pertsona hauek ez, Euskal Herriaren askatasunaren aldeko militanteak dira».
Horregatik ez dute dirutan emandako kalteordainez ezer entzun nahi.

«Ez»,
dio tinkotasunez Begoñak, Iruñean 90eko irailean poliziak tiroz hildako Mikel Castilloren arrebak:

«Egiarik ez badut, zertarako behar dut dirua? Onar dezatela beraiek hil dutela».
Idearioa ere garbia da honetan:

«egia ezagutu gabe, kalteordain ekonomiko bat ematea, hildakoa dirutan baloratuz, senidearen aurpegiari tu egitea da, berriro erahiltzea da, ahaztera kondenatzea». «Eta egia ezagutzen bada»,
mahaiganeratzen du kazetariak.

«Orduan bai, baina beti ere egia ezagutu ondoren»,
azpimarratzen dute.
Ez dituzte hildako militanteak euskal gizarteak bizi duen prozesuaren erdian jarri nahi baina beren aportazioa egin nahi dutela azaltzen dute. Taldera hurbildu nahi dutenentzat, ordea,

«ateak zabalik direla»
diote eta postakutxa bat eman dute ezagutzera: 10183 Bilbo


Azkenak
Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak kultura eskaintza murriztu beharko du laguntza publikoen murrizketa dela medio

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek iragarri du Israelek eta Iranek su-eten akordio bat adostu dutela

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du gertakariaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxik ukatu egin du menia bat adostu dutela, eta adierazi du Israelek "bere legez kanpoko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


Eguneraketa berriak daude