"Atzerrian ikusi dugunez euskal esportazioen gorakada ahulduz doa"


1995eko azaroaren 12an
Javier Elorriaga, San Jose enpresako gerenteari egindako elkarrizketa
"Atzerrian ikusi dugunez euskal esportazioen gorakada ahulduz doa"
Javier Elorriaga, San Jose nazioarteko garraio enpresako gerentea
Transportes Internacionales San Jose, 1956an sortu zen enpresa, 4.000 milioi pezetako fakturazioaz (160 milioi libera) Euskal Herriko garraio konpainia nagusienetakoa bihurtu da. Egoitza Oiartzunen duen sozietate anonimo hau jada Europan ere finkatu da Hixpan eta Tremsa elkarte filialekin.
Azken urteotan garraioen sektorea gogor jo duen krisiak ez du eragin larririk izan San Jose konpainian; zergatik izan da hau?
Azken urteok orokorrean denontzat izan dira txarrak, 1992ko uztailetik aurrera batik-bat. 1994ko azken sei hilabeteetan hobekuntza sumatu zen nazioarteko garraioen sektorean, batez ere pezetaren debaluzioa zela eta. Debaluazioak esportazioen gorakada eragin zuenez, nazioarteko merkantzien garraioa suspertu egin zen. Espainian aritzen diren konpainiek, aldiz, ez dute debaluazioarekin ezer onik atera, eta gainera Espainiako kontsumoa lurretik dabil.
Aipatu duzunez, zuentzat erabakigarriak dira esportazioak; euskal enpresek geroz eta gehiago esportatzen dute?
Aurten euskal enpresen artean nabaria den esportazioen gorakada hori mantendu bada ere, jada apur bat moteldu egin da. Dena den, zera eduki behar da garbi: orokorrean gehiago esportatzeaz gain, esportatzen denaren artean gure kamioiekin garraiatzen diren merkantzien kopurua ere hazi egin dela.
Zein eragin izan du zuen konpainian nazioarteko garraioen alorrean gertatu den tarifen gerrak?
Arazoa sortu zen Europako zenbait garraio konpainiek pezeta goian zegoela baliatuz tarifak zeharo merkatzea erabaki zutenean. Debaluazioa gertatzean pezetatan zeuden tarifa merke horiek, liberatara edota markoetara pasatzean tarifa barregarriak bihurtu zirela. Orduan Espainia Europako hainbat garraio konpainiarentzat pena merezi ez zuen merkatua bihurtu zen gauetik goizera. Gauza bera gertatu zen Italian; han hemen bezala irteeratik jarritako tarifak ez dira inolaz ere errentagarriak Alemaniako nahiz Frantziako garraio konpainia gehienentzat. Egun tarifen merkatze zentzugabeak jada hondoa jo du, moderazio nabarmena nabari daiteke.
Dena dela, orokorrean garraioen sektoreak aspalditik izan ditu arazo endemikoak; egungo egoerak arazo horiek gainditzen lagun dezake?
Aipatu dugun tarifen merkatze basati horrek ondorio oso larriak ekarri dizkie Euskal Herriko konpainia askori. Zenbait konpainiak esportazioen gorakadari esker egun ondo baino hobeto ibili beharko lukete, baina tarifen gerrak jipoi latza eman zienez, orain ondorioak pairatzen ari dira. Horrez gain, Espainian kredituen interesak Europan baino askoz altugoak egon dira: alemaniar edo frantziarrek baino sei-zazpi puntu garestiagoak diren interesak ordaindu izan ditugu.
Eta kredituez gain, terreno industrialen kostu handiak ere ez dira ahazteko modukoak izango?
Terrenoen kostuak ez dira ez txantxetakoak garraio enpresentzat; azken batean guk ez dugu industrialdeen alternatiba hori. Zerbitzu enpresa bereziak gara: terreno handiak behar ditugu eta Gipuzkoako eskualde honetan garraio enpresa bat jartzeak izugarrizko kostuak dakartza. Arazoa da terreno industrialaren prezio ikaragarriak ordainduz guk produktiboak ez diren lursailak erosten ditugula, soil-soilik kamioiak aparkatzeko. Iparraldean, esaterako, terrenoen prezioak ez dira hain garestiak, hango enpresak ez dituzte halako eragozpena. Arazo honek irtenbide zaila du gaur eta hemen.
Etorkizunari begira zein baldintza bete beharko dituzte aurrera atera nahi duten garraio enpresek?
Tontokeria dirudien arren, gure artean oso garrantzitsua da bidaiak sortzen diren leku jakin horietatik gertu egotea. Azken hiru urteotan hemengo enpresa askok Europara nola edo hala irten beharrean ikusi dute euren burua. Eta noski, guk tarifa oso txarrak genituen han, frantziarrek eta alemaniarrek tarifak zeharo merkatu baitzituzten. Gauzak okertzeko bueltako bidaia kargatuta egitearren hirugarren enpresaren bat bilatu behar zenuen, kamioiak hutsik itzultzea galera izugarria baita. Orain, ordea, gu gara tarifak merkatzeko moduan gaudenak eta jada delegazioak eta filialak ditugu Europan, hirugarren eskuetara zihoazen komisioak aurreztuz.
Eta pezetaren debaluzioak bukatutakoan zer gertatuko da?
Noski, ezin dugu pentsatu egungo merkatuan iraunbiziko garenik etortzear dauden pezetaren debaluazioei esker. Absurdoa da. Orain, adibidez, nominen kostuak duela bi urte baino merkeagoak dira eta momentu ona bizi dugu baina ezin gara lo geratu. Enpresaren gestioa zuzen eraman, kamioiak berritu -bataz beste gure kamioiek egun bi urte baino ez dituzte-, Europako Batasuneko arau teknikoak arretaz jarraitu eta informatikan -software- eta teknologian -telefonia mobila, bueltako bidaiak ez galtzeko- inbertsioak egitea ezinbesteko baldintzak dira gaur egun.
KOLDO GOITIA
GOITIA, Koldo
18,19


Gaiez\Ekonomia\Zerbitzuak\Garraioak\Kamioiak
Pertsonaiaz\ELORRIAGA3
Egileez\GOITIA1\Ekonomia


Azkenak
Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Iruñeko espetxeko presoek tratu txarrak, birgizarteratzeko baliabide falta eta generoaren araberako desorekak sufritzen dituztela dio Salhaketak

Nafarroako espetxean dauden pertsonen bizi baldintzak aztertu ditu elkarteak. Ondorioztatu du Nafarroako Gobernua kartzelaren kudeaketaz arduratu beharko litzatekeela.


Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde

Berrehun lagun hurbildu dira  Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.


Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek

Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak

Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei

"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea. 


“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin

Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.


Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan

Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]


2025-06-05 | ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du

Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.


2025-06-05 | Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn

Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.


Eguneraketa berriak daude