"Atzerrian ikusi dugunez euskal esportazioen gorakada ahulduz doa"

1995eko azaroaren 12an

Javier Elorriaga, San Jose enpresako gerenteari egindako elkarrizketa
"Atzerrian ikusi dugunez euskal esportazioen gorakada ahulduz doa"
Javier Elorriaga, San Jose nazioarteko garraio enpresako gerentea
Transportes Internacionales San Jose, 1956an sortu zen enpresa, 4.000 milioi pezetako fakturazioaz (160 milioi libera) Euskal Herriko garraio konpainia nagusienetakoa bihurtu da. Egoitza Oiartzunen duen sozietate anonimo hau jada Europan ere finkatu da Hixpan eta Tremsa elkarte filialekin.
Azken urteotan garraioen sektorea gogor jo duen krisiak ez du eragin larririk izan San Jose konpainian; zergatik izan da hau?
Azken urteok orokorrean denontzat izan dira txarrak, 1992ko uztailetik aurrera batik-bat. 1994ko azken sei hilabeteetan hobekuntza sumatu zen nazioarteko garraioen sektorean, batez ere pezetaren debaluzioa zela eta. Debaluazioak esportazioen gorakada eragin zuenez, nazioarteko merkantzien garraioa suspertu egin zen. Espainian aritzen diren konpainiek, aldiz, ez dute debaluazioarekin ezer onik atera, eta gainera Espainiako kontsumoa lurretik dabil.
Aipatu duzunez, zuentzat erabakigarriak dira esportazioak; euskal enpresek geroz eta gehiago esportatzen dute?
Aurten euskal enpresen artean nabaria den esportazioen gorakada hori mantendu bada ere, jada apur bat moteldu egin da. Dena den, zera eduki behar da garbi: orokorrean gehiago esportatzeaz gain, esportatzen denaren artean gure kamioiekin garraiatzen diren merkantzien kopurua ere hazi egin dela.
Zein eragin izan du zuen konpainian nazioarteko garraioen alorrean gertatu den tarifen gerrak?
Arazoa sortu zen Europako zenbait garraio konpainiek pezeta goian zegoela baliatuz tarifak zeharo merkatzea erabaki zutenean. Debaluazioa gertatzean pezetatan zeuden tarifa merke horiek, liberatara edota markoetara pasatzean tarifa barregarriak bihurtu zirela. Orduan Espainia Europako hainbat garraio konpainiarentzat pena merezi ez zuen merkatua bihurtu zen gauetik goizera. Gauza bera gertatu zen Italian; han hemen bezala irteeratik jarritako tarifak ez dira inolaz ere errentagarriak Alemaniako nahiz Frantziako garraio konpainia gehienentzat. Egun tarifen merkatze zentzugabeak jada hondoa jo du, moderazio nabarmena nabari daiteke.
Dena dela, orokorrean garraioen sektoreak aspalditik izan ditu arazo endemikoak; egungo egoerak arazo horiek gainditzen lagun dezake?
Aipatu dugun tarifen merkatze basati horrek ondorio oso larriak ekarri dizkie Euskal Herriko konpainia askori. Zenbait konpainiak esportazioen gorakadari esker egun ondo baino hobeto ibili beharko lukete, baina tarifen gerrak jipoi latza eman zienez, orain ondorioak pairatzen ari dira. Horrez gain, Espainian kredituen interesak Europan baino askoz altugoak egon dira: alemaniar edo frantziarrek baino sei-zazpi puntu garestiagoak diren interesak ordaindu izan ditugu.
Eta kredituez gain, terreno industrialen kostu handiak ere ez dira ahazteko modukoak izango?
Terrenoen kostuak ez dira ez txantxetakoak garraio enpresentzat; azken batean guk ez dugu industrialdeen alternatiba hori. Zerbitzu enpresa bereziak gara: terreno handiak behar ditugu eta Gipuzkoako eskualde honetan garraio enpresa bat jartzeak izugarrizko kostuak dakartza. Arazoa da terreno industrialaren prezio ikaragarriak ordainduz guk produktiboak ez diren lursailak erosten ditugula, soil-soilik kamioiak aparkatzeko. Iparraldean, esaterako, terrenoen prezioak ez dira hain garestiak, hango enpresak ez dituzte halako eragozpena. Arazo honek irtenbide zaila du gaur eta hemen.
Etorkizunari begira zein baldintza bete beharko dituzte aurrera atera nahi duten garraio enpresek?
Tontokeria dirudien arren, gure artean oso garrantzitsua da bidaiak sortzen diren leku jakin horietatik gertu egotea. Azken hiru urteotan hemengo enpresa askok Europara nola edo hala irten beharrean ikusi dute euren burua. Eta noski, guk tarifa oso txarrak genituen han, frantziarrek eta alemaniarrek tarifak zeharo merkatu baitzituzten. Gauzak okertzeko bueltako bidaia kargatuta egitearren hirugarren enpresaren bat bilatu behar zenuen, kamioiak hutsik itzultzea galera izugarria baita. Orain, ordea, gu gara tarifak merkatzeko moduan gaudenak eta jada delegazioak eta filialak ditugu Europan, hirugarren eskuetara zihoazen komisioak aurreztuz.
Eta pezetaren debaluzioak bukatutakoan zer gertatuko da?
Noski, ezin dugu pentsatu egungo merkatuan iraunbiziko garenik etortzear dauden pezetaren debaluazioei esker. Absurdoa da. Orain, adibidez, nominen kostuak duela bi urte baino merkeagoak dira eta momentu ona bizi dugu baina ezin gara lo geratu. Enpresaren gestioa zuzen eraman, kamioiak berritu -bataz beste gure kamioiek egun bi urte baino ez dituzte-, Europako Batasuneko arau teknikoak arretaz jarraitu eta informatikan -software- eta teknologian -telefonia mobila, bueltako bidaiak ez galtzeko- inbertsioak egitea ezinbesteko baldintzak dira gaur egun.
KOLDO GOITIA
GOITIA, Koldo
18,19

Gaiez\Ekonomia\Zerbitzuak\Garraioak\Kamioiak
Pertsonaiaz\ELORRIAGA3
Egileez\GOITIA1\Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

"Amorrua, hira eta mendeku nahia emakume baten motorrak ere izan daitezke"

Reyes Ilintxeta

Efemeridea: Jarrairen V. Kongresua bortizki eragotzi zuen Espainiako Poliziak, agindu judizialik gabe

ARGIA

Zubietako erraustegi inguruetan kutsaduraren "igoera kezkagarria" aurkitu eta martxara deitu dute

ARGIA

Azterketak euskaraz pasatzearen aldeko mobilizazio eguna antolatu dute Euskal Herri osorako

Jenofa Berhokoirigoin

2x17: Amillubi proiektutik: taupaka hasi da lurra | Ane Aranburu eta Miryan Imaz

Bizi Baratzea | ARGIA

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude