«Susa», konkistarik gabeko Amerika
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Kalean da Susa literatur aldizkariaren 27. zenbakia, Amerika duela gai monografikoa Eta azken aldian bezalexe, aldizkariak liburuki bat dakar opari gisan: «Poemas Naufragos», Joseba Sarrionandiak egindako itzulpen bilduma labur bat, hizkuntza bietan agertua Iñigo Aranbarri Susako kidearekin mintzatu gara argitalpenaren inguruan.
Baina hankamotz geratu zaigu. Huts nabarmenak ditu. Materiale ugari geratu da kanpoan. Ezin kontinente bat berrogei orrialdetan kabitu.
Martí moderno bat da hor ageri zaiguna, kritikoa oso gaitzekiko, gerora Ameriketako historian gertatuko ziren zenbait joera eta gertakariri aurrea hartu zion teorikoa. Eta ez da gaur goizeko testua. Ezagun du, estilo bera oso da indartsua, barrokoa, korapilatsua gure ohiturentzako. Ez da samurra irakurtzen. Ehun urte ditu. Konkistatzaileen bostehunen aurrean bada zertaz egin gogoeta Martírekin.
"Poemas naufragos-Galegoz heldutako poemak» izenez bataiatu dugu. Eta neurri batean separata ez da hain aparteko gauza, galegoek naufragioez gain–Atlantikoan itotakoak galegoz mintzo dira–asko bait dakite Amerikaz. Ezinbestean bada ere.
Bada liburuska honetan ezusteko ederrik, Manoel Antonio bat kasu. Amado Carballorekin batera Sarriren poemetan agertzen dena. Sarrirekin batera mundu bat konpartitzen duena. Trintxerpen izan zen aurkezpena, Día das Letras Galegas egunean. Harrituta utzi ninduen hango giroak. Ez ziren gazteak bakarrik hara bildu zirenak. Galego euskalerriratuek erakutsi zuten kontzientzia maila ez da egunero ikusten den gauza.
Guretzat, aldizkari literarioentzat bezala, argitalpen maiztasuna finkatzea da zailena. Urtero lau zenbaki berri egitea izango litzateke gure helburua, baina bi osatzera besterik ez gara iristen.
Gehiago kezkatzen nau besteak, aldizkarien desagerketak, eta berriak ez sortzeak. Gu zahar geratu gara, zahartzaroak berarekin dakartzan bizio guztiak ditugu. Onerako eta txarrerako. Susa egurtuko duen aldizkaria behar da, jende berriak, gazteek sortua. Aldizkari literario kaineroa. Mundu bizia behar du izan aldizkariena, eztabaidarakoa, antiestatikoa. Baina zailtasun handiak ikusten ditut. Ez da erraza diru aldetik. Beharbada fanzine literarioa da formula. Ez dakit... Beharbada gu bakarrik gara behar hori ikusten dugunak. Eta hori litzateke okerrena.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
UEUk eta BadaLabek ikertzaile gazteei zuzendutako diziplinarteko ikerketa-proiektuen II. deialdia egin dute. Honen helburuak dira ikertzaile euskaldun gazteen arteko harremanak sendotzea eta ezagutza-arlo ezberdinetako ikertzaileak elkarlanean aritzea. Irailaren 22ra arte... [+]
Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]
Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.
Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]
Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]