Marguerite Duras: "Literatur orrialdeek jada ez dute ezertarako balio"


1990ko uztailaren 29an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Marguerite Duras idazleari elkarrizketa.

IDAZLE FRANTSESAK EDARIARI UTZI EGIN DIOLA AITORTU DU PUBLIKOKI, "BAINA ALKOHOLEZ ETA GABE IDATZITAKOEN ARTEAN EZ DA DESBERDINTASUNIK"
Marguerite Duras: "Literatur orrialdeek jada ez dute ezertarako balio"
Ez da erraza Duras idazlearekin hitz egitea. Gogor erantzuten du. Erreparorik gabe. Ez da erraza Duras-ekin elkar hizketarik lotu ahal izatea. Ez ditu kazetariak sobera maite. "Le Nouvel Observateur" astekari frantsesak argitaratutakoa laburbildu dugu.
GALDERA.–Alkohola, zigarretak: larrutik ordaindu duzu. Eta hemen zara berriro lanean, aurpegi alaiaz....granadinazko sirope baso bat aurrean duzula. Aldatzen al du horrek bizitzarekiko gustoa?
ERANTZUNA.–Ez dut jada edaten, txanpain kopa bat noizean behin, besterik ez. Heroikoa naiz ni. Edan ezin duten alkoholiko guztiak, edaten ez duten alkoholiko izaten segitzen dute. Aldatzen dena, batez ere, mozkorraldirik eza da. Horrek ez zidala idazten utziko uste nuen. Baina ez. Une jakin batetan idatzitako liburuen sailkapena egin nuen, alhoholaz idatzitakoak eta gabe idatzitakoak. Ez dago desberdintasunik. Soiltasunak mozkorra gainditzen du edo horrelako zerbait. Tranparen bat bazegoen horretan.... Kuriosoa da baina edanda negoenean, oso gertukoak izan ezik, ez zen inor konturatzen. Ederki eusten nion.
G.–Edatea edo ez edatea, aldatzen al du horrek zeure buruaz duzun eritzia?
E.–Alkoholarekin ez duzu batere eritzirik. Nik ez dut horrelakorik, neure buruaz. Beti nago beste aldeari begira, nolabaiteko iluntasunari: idatzizkoaren aldeari.
G–Egun zeure onera itzuli zara. Gauzarik xelebreenetaz ere galdegiten dizute. Azalekoak irentsiko zaituen beldur al zara?
E.–Kontu handiaz ibiltzen naiz. Salbuespenak salbu, ez dut elkar hizketarik egiten. Sarrienetan ez dut erantzuten. Idazleak betidanik zirikatu dituzte. Eritziak eskatzen zaizkie, artikuluak. Batzutan jendeak artikulu horiek bildu eta beraiek sinatzen dituzten liburuak egiten dituzte. Argitaratu nahi izaten dituzten liburuak.
Duela gutxi "Figaro"ko kazetari batek zera esan zidan: "Ez daukazu ez erantzuteko, halako egunkarian ez idazteko eskubiderik!". Azken finean, zergatik ez dituzu bada pertsonaia ezagunak zirikatuko? Beldurgarria da. Ezinezkoa da guzti hori bizitzea. Arrakastak etxean isolatzen zaitu. Jasangaitzak izaten dira maiz eskariak. Azkenean, batzutan, erantzun egiten dut.
Behin, esaterako, gartzeletaz nuen eritzia eskatu zidaten. Mintzatzen hasi eta bapatean seko geratu nintzen. Eta zalantzak hasi zitzaizkidan, harrokeria agian, beldurra, inor ez ote zen ausartuko esan behar nuena esaten. Eta orduan, hitz egin nuen. Eta esan nuen azkenerako moldatu egin beharko ginatekela, onartu egin beharko genukeela preso sozialak gure artean egotea. Baten batek gartzelatik ihes egin duela entzuten dudalarik, jaia da neretzako. Eta ondoren, beldur naiz. Berriro hartuko ote duten beldur.
G.–Utzia zenuen egunkarien irakurketa eta berriro ekin diozu.
E.–Bai. Koma eta guzti horren ondorioz izua nion irakurtzeari eta gero berriro hasi naiz. Ezin dut inoiz guztiz baztertu. Jakin egin behar dut zer gertatzen den, nola doan munduko putetxea. Lastima diet horren interesik ez dutenei, putetxe hau ahanzten dutenei. Apolitikoak... miseria da horiena, handienetakoa.
G–Gertakizunak, eguneko gorabeherak komentatzeko behar hori gorde egin duzu?
E.–Nik ez dut komentatzen, "hitz egiten" dut. Izan ere duela bi urte "Le Monde"n literatur kronikak egitea eskatu nuen, maite ditudan eta inork aipatzen ez dituen liburuetaz hitz egiteko, baldintza bakar batekin "Le Monde littéraire"n ez izatea. Ez dute nahi izan. Hor konpon! Literatur orrialdeek jada ez dute ezertarako balio.
Behin, abokatuarekin kontsultatu ondoren, Duras sinatutako editorial politiko bat onartu zuten. Sartu egin nien... "Eskuina, heriotza" zuen izena. Izugarria zen. Bai eta "eskuineko" lizeotako ikasgeletan ere jarri zuten poster gisa. Eskuina erotu egiten da horrelako gauzekin.
G.–Erantzunkizunik baduzula sentitzen al duzu?
E.–Bai! Afiliatu gabeko ezkerreko militantea naiz ni. Biharko egunean jende guztia halakoa izatea espero dut eta halakoa naiz ni: librea eta ezkerrekoa.
G.–Hilabete luzetan zehar "heriotzak bahiturik" egon ondoren, guztiz bestelako dimentsio izpirituala duen liburu batekin itzuli zara bizion mundura. Sortze-testuek elikatutako liburu hori, "Udako euria" al da zure "Estokolmoko sindromea", edo gogorrago esanda, zure "ebanjelioa"?
E.–Betidanik izan dut nik heriotzarekiko familiartasuna. Baina egin ondoren konturatu naiz liburuaren heleraz. Berez etorri zen. Jakin badakit horrelako zerbait badagoela, gutun askok baieztatzen dute sakratuak liburu horretan duen garrantzia, baina ez da nahita izan. Aldez aurretik, idatzi aurretik ez dut ezer nahi izaten. Inoiz ez dut jakiten nora ailegatuko naizen. Liburu hori bukatzeko, lagatzeko beldur nintzen.
G.–Izan al duzu inoiz besteek esango dutenaren beldur?
E.–"Emily L" eta gero, bai. Ez bait ziren literatur kritikak, abakatzeko saioak ziren haiek. "Le Monde"k hauxe idatzi zuenean: "Duras eta bere kale-zuloak... nahikoa dugu!". Ez zen literatur kritika, irakurketa ekiditeko, oztopatzeko saioa baizik... Zoriontasuna ere deskribatzen nuen liburu hartan.
G.–Ez al da garrantzitsua idazle batentzat, bera hil ondoren ere liburuak luzaroan erosi eta irakurri egingo dituztela jakitea?
E.–Ez da horretan pentsatzen... Bai, nolanahi ere pentsatu egiten da, umeengatik. Duela gutxi deskubritu nuen nik idatzitako liburu guztiak saltzen zirela. Ez da inoiz etenik egon. Maiz, urtebetean, sei hilabetean saldu egiten da liburua eta gero akabo. Ez dut inoiz horretan pentsatu: eternitatea. Baina asko hunkitu ninduen lehengo batean, telebistan, Rumaniari buruzko telesaio batetan, bapatean zera esan zuen andre batek: "Amorantea" antzeztu behar dugu". Hogeitamar urtez ez dute ezer izan eta orain liburuak heldu egin zaizkie. Eta ez bakarrik heldu, irakurri egiten dituzte eta sortzeko gogoa ere sortu egin zaie.
Eta horixe da froga, ez agian hilezkortasunarena, baina bai jarraipen unibertsalarena. Hori ukitu egin daiteke. Mugitu egiten da.
J.M. HERITZ
Marguerite Duras, Marne ibai ertzean, aurtengo martxoan.
"Udako euria"ren idazlea bere lan gelan.
52-53

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDURAS1
PertsonaiazDURAS1
EgileezHERITZ1Kultura

Azkenak
2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Jaurlaritzak 606.000 esleipen publiko ikuskatu ditu, eta ez du Servinabarri lotutako bat bera ere aurkitu

Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]


Enborrik zulatzen ez duen okila

Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


Martxa eta burujabetzak

Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]


Zigiluen artean elkar ulertu, alternatibak eraikitzeko

Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]


2025-07-23 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


2025-07-23 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


Eguneraketa berriak daude