"Zuzpertze prozesua indartsuago da egun Hegoaldean"

1990ko otsailaren 18an

Thierry Truffautekin elkarrizketan.
THIERRY TRUFFAUT
"Zuzpertze prozesua indartsuago da egun Hegoaldean"
Claude Gaiguebeten eskolako etnologoa dugu Thierry Truffaut, urte askotan Euskal Dantzarien Biltzarrak iparraldean duen egoitzaren buru. Ihauteriek Iparraldean, eta zehazkiago aurten Zuberoako Maskaradaren inguruan gertatutakoaz hitzegin dugu berarekin.
ARGIA.– Zer zentzu du gaur egun ihauteri mota hori mantentzeak herriak alde batera zokeratu duenean?
THIERRY TRUFFAUT.–Herriak ez du egun lehen bezala sentitzen. Historia eta Elizaren bilakaerak gertakizunen zentzu sakona aldatu du eta festa gazteen bilerara mugatu da, keinu, dantza eta mugimenduetan antzeman daitekeen legez. Derrigorrezko prozesu bilakatu da, baina erlijio kutsua ehuneko hirurogeia galdu da, eta elkartze edo tradizioa bezala mantentzen dute.
– Nola ikusten duzu Iparraldeko joera eta panorama?
~T.–Hemen ere asko galdu da, dudarik gabe. Usadioa mantentzeko esfortzua askoz indartsuagoa da egun Hegoaldean Iparraldean baino; orain hamar urte ostera, Herantziz gertatu zen. Izanez ere, 1980 eta 1985. urteen artean gauzak eta ekintzak sortzeko esfortzua erakutsi baitzen, Lapurdin bereziki, bertan hiru ihauteri existitzen baitziren soilik, Ustaritze, Hasparne... Ihauteri hauek kuestazio mailan, etxez etxe, edo Hazparnen bezala behi irteera batez burutzen ziren. Gutxinaka, sistema moderno baten gainean montatutako aintzinako numeroak antolatzen hasi gara; orduan, hamar edo hamabost herrik ospatzen zuten festa, eta egun, oso gutxik mantendu dute gauza berdinak. Lapurdito tradizio osotik, birek bakarrik segitzen diote ohiturari, Beraskoitze eta Hasparne; Ustaritzek ihauteri berezia erantsi dio bere nekazal karnabalari, erdi hiritar erdi nekazari biburtuz.
A.–Ihauteriak Iparralidean daraman prozesuarekin, urte gutxi barru gal al daiteke?
T.T.–Lapurdin gaur egun oso gutxi funtzionatzen du; Baxenatarroan, Donepalau aldeko herri batek parte hartzen du soilik, baina ihauterietako ekintzak beste fetxa batzuetan antzezten dira. Herriko jaietan esaterako. Zuberoan aurten ez dago maskaradarik, kanpora irtetzen duen gaztediaren arazoa handia baita, gazteak, lanik ezean, Paris, Bordel edota Baionara joaten direlako; Bazenafarroan antzeko prolema gertatzen da. Toki hauetako ihauteriek antolakuntza garrantzitsua behar dute. Dantzek pare bat urteko ariketak eskatzen dituzte, arropak zailak dira eskuratzen eta, herri denak arazoz gainezka aurkitzen dira baldin eta zerbait tajuz antolatzea nahi badute. Horrezaz gain, laguntzarik gabe daude. eta Zuberoan adibidez, Euskal Herriarekiko kultur eta politika kontzientziazio arazoa dago, maskarada edo pastoralean lan egiten duen jendea beti berbera baita, eta noski, jende gutxi egoteaz aparte kasik ezinezkoa da blak batera burutzea.
M.A.
25

GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
GaiezGizarteaOspakizunak
PertsonaiazTRUFFAUT1
EgileezARRIETA4Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Jon Azkune Torres

Ez da zapalkuntza? Orduan, asimilazioa

Ane Ablanedo Larrion

Pribatura noa

Josune Azurmendi

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

Iker Iraola Arretxe

Azkenak

2024-04-21 | Asier Etxenike Ugarte

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Apunte batzuk atarikoan

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

2024-04-21 | Iker Iraola Arretxe

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

2024-04-21 | Jon Azkune Torres

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Eguneraketa berriak daude