"Zuzpertze prozesua indartsuago da egun Hegoaldean"

Thierry Truffautekin elkarrizketan.
THIERRY TRUFFAUT
"Zuzpertze prozesua indartsuago da egun Hegoaldean"
Claude Gaiguebeten eskolako etnologoa dugu Thierry Truffaut, urte askotan Euskal Dantzarien Biltzarrak iparraldean duen egoitzaren buru. Ihauteriek Iparraldean, eta zehazkiago aurten Zuberoako Maskaradaren inguruan gertatutakoaz hitzegin dugu berarekin.
ARGIA.– Zer zentzu du gaur egun ihauteri mota hori mantentzeak herriak alde batera zokeratu duenean?
THIERRY TRUFFAUT.–Herriak ez du egun lehen bezala sentitzen. Historia eta Elizaren bilakaerak gertakizunen zentzu sakona aldatu du eta festa gazteen bilerara mugatu da, keinu, dantza eta mugimenduetan antzeman daitekeen legez. Derrigorrezko prozesu bilakatu da, baina erlijio kutsua ehuneko hirurogeia galdu da, eta elkartze edo tradizioa bezala mantentzen dute.
– Nola ikusten duzu Iparraldeko joera eta panorama?
~T.–Hemen ere asko galdu da, dudarik gabe. Usadioa mantentzeko esfortzua askoz indartsuagoa da egun Hegoaldean Iparraldean baino; orain hamar urte ostera, Herantziz gertatu zen. Izanez ere, 1980 eta 1985. urteen artean gauzak eta ekintzak sortzeko esfortzua erakutsi baitzen, Lapurdin bereziki, bertan hiru ihauteri existitzen baitziren soilik, Ustaritze, Hasparne... Ihauteri hauek kuestazio mailan, etxez etxe, edo Hazparnen bezala behi irteera batez burutzen ziren. Gutxinaka, sistema moderno baten gainean montatutako aintzinako numeroak antolatzen hasi gara; orduan, hamar edo hamabost herrik ospatzen zuten festa, eta egun, oso gutxik mantendu dute gauza berdinak. Lapurdito tradizio osotik, birek bakarrik segitzen diote ohiturari, Beraskoitze eta Hasparne; Ustaritzek ihauteri berezia erantsi dio bere nekazal karnabalari, erdi hiritar erdi nekazari biburtuz.
A.–Ihauteriak Iparralidean daraman prozesuarekin, urte gutxi barru gal al daiteke?
T.T.–Lapurdin gaur egun oso gutxi funtzionatzen du; Baxenatarroan, Donepalau aldeko herri batek parte hartzen du soilik, baina ihauterietako ekintzak beste fetxa batzuetan antzezten dira. Herriko jaietan esaterako. Zuberoan aurten ez dago maskaradarik, kanpora irtetzen duen gaztediaren arazoa handia baita, gazteak, lanik ezean, Paris, Bordel edota Baionara joaten direlako; Bazenafarroan antzeko prolema gertatzen da. Toki hauetako ihauteriek antolakuntza garrantzitsua behar dute. Dantzek pare bat urteko ariketak eskatzen dituzte, arropak zailak dira eskuratzen eta, herri denak arazoz gainezka aurkitzen dira baldin eta zerbait tajuz antolatzea nahi badute. Horrezaz gain, laguntzarik gabe daude. eta Zuberoan adibidez, Euskal Herriarekiko kultur eta politika kontzientziazio arazoa dago, maskarada edo pastoralean lan egiten duen jendea beti berbera baita, eta noski, jende gutxi egoteaz aparte kasik ezinezkoa da blak batera burutzea.
M.A.
25

GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
GaiezGizarteaOspakizunak
PertsonaiazTRUFFAUT1
EgileezARRIETA4Kultura

Azkenak

2022-01-24 | Garazi Zabaleta

Lurre Hurre

Migratzaileak nekazaritzan trebatzeko proiektua Bermeon

Bermeon jaiotako eta bertara etorritako herritarren artean hilean behin egiten zuten tertulia dago Lurre Hurre proiektuaren oinarrian. Elkar ezagutu zuen herritar talde horren harremanetik abiatuta, eta konfinamendu garaian migratzaile askok bizi zuten egoeraz jabetuta, egitasmo... [+]

2022-01-24 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Eskandaluak eta balizko maniobrak

Goiko esferetan mugitzen diren gizaseme zoriontsu guztiak antzekoak dira, eta egin behar ez luketen zerbait egiten atzematen dituzten guztiak berriz, bakoitza bere modukoa. Boris Johnson eta Iñaki Urdangarin, BoJo eta Besoluze –horrela deitzen omen dio Juan Karlos... [+]

2022-01-23 | Saioa Baleztena

Mireia Vehí i Cantenys

"PSOEren gobernua egonkortzea nork bere buruari harrika egitea da"

2019an Kataluniak bizi zuen salbuespen egoerak bultzatuta, CUP lehenbizikoz aurkeztu zen Espainiako Estatuko hauteskundeetara bi eserleku lortuta. Mireia Vehí (Vilafant, Herrialde Katalanak, 1985) diputatu eta zerrendaburuak ARGIA jaso du Madrilgo Kongresuan, alderdi... [+]

2022-01-23 | Aitor Aspuru Saez

“Estatu Islamikoak eta Turkiak mentalitate atzerakoi eta patriarkal bera dute”

Rawda Hasan, Nariman Evdike eta Manal Mohammed kurduak Siriako Iparralde eta Ekialdeko Autoadministrazioko ordezkariak abenduan Euskal Herrian egon ziren, Suargi elkartearen eskutik. Durangoko Azoka, Eusko Legebiltzarra edota Nafarroako Parlamentua bisitatu zituzten ideiak... [+]

2022-01-23 | Xabier Letona Biteri

Euskal Herriko Mugimendu Sozialista

Komunismoa helburu

Oso gaztea da, sehaskatik atera berria, baina sustrai ideologikoak iraganean ondo errotuta ditu Euskal Herriko Mugimendu Sozialistak, eta etorkizunari irmo eta seguru begiratzen dio. Seguruegi akaso? Denborak esango du, baina ez du txantxetako helmuga: mundu mailako ezkerreko... [+]

Irakurrienak