J.M. Satrustegi: "Mintzairaren indarra, mintsatzen dutenen ahotan"


1988ko apirilaren 17an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
J.M. Satrustegi-rekin elkarrizketan.
J.M. Satrustegi: "Mintzairaren indarra, mintsatzen dutenen ahotan"
ARGIA.–Nolatan zaude "Bateginik" kanpainako aholku batzordean eta zein da zuen eginkizuna?
J.M.SATRUSTEGI.–Egin behar zen lana zelako nago. Horretan murgildurik dabiltzanak nire izena nonbait gogoan hartu eta aholku kontseiluko partaidetza proposatu zidaten. Leporaino nenbilela esan nien, eta beraiek beren gogokoa izango zela ni aholku kontseilu horretan egotea eta, ahal nuen neurrian, zerbait egin banezake hobe.
Nik uste dut batzordearen zeregina, batzutan, ekintzazkoa dela–hor badaude batzorde batzu leporaino lanean ari direnak– eta beste batzutan berriz, bada babes izena, nire ustez. Ni banago beste aholku kontsellu batzutan, eta gehienetan izan ohi da arazoak daudelarik, elkarren artean bildu eta haiei nola» buru eman eztabaidatzea. Kasu honetan, ni baino trebeagoak eta gazteagoak direnez hor dabiltzanak, ez zen horren beharrik ere.
A.–Zein neurritan uste duzu izango dela eragingarri? Honez gero eragingarri bilakatzen ari ote dea "Bateginik" kanpaina?
J.M.S.–Lehenbiziko eta tamalgarriena, euskara, hainbat garrantzizko kultura gaia eduki eta eragile baten beharrean egotea da, zoritxarrez. Hau bezalako kanpainak izugarrizko tentoarekin egin beharrekoak dira, nahi baldin bada herri osora iritsi eta euskara gero eta gehiago ez dadin desorekatu. Hori hala izanik, eta jakinik taldekeriek kalte gehiago egin diotela gure hizkuntzari mesede baino, nire ohar bakarra izan zen euskara beste gauza batzuekin ez nahastatzeko.
Orai, zertan den kanpaina? Iduritzen zait nahiko apal iristen ari dela herri xehera, euskara mintzo duten euskaldunetara. Iritsi da, eta beti izanen da mesedegarri eragin hori. Ez dakit hainbat gosta den ekintzak behar zuen erantzunik izan duen. Iduritzen zait nahiko denbora gutxirekin prestatu dela. Gure herrian ez da erraza esaten geroan zer izanen den. Beste toki batzuetan uste dut normalizatuago daudela arazoak behar bada. Hemen zailagoa da, zatikaturik gaude, ostikoa uste ez den lekutik ateratzen da, e.a. Nolanahi ere, baldin lortuko balitz, gutxienez, zalantzan dauden beste ikastola pare batentzat nolabaiteko laguntza morala eta babesa, jakinik non kokatzen diren ikastolok, hori asko da.
A.–Zertan da euskera eta ikastolen egoera Nafarroan?
J.M.S.– Nafarroako arazoa ez dut argi ikusten, ilun baizik. Ezer ez zegoenean, dena aurka genuela aurrerakada bat ikusten zen. Gaur, asko lortu da, baina ahul dago euskara Nafarroan. Badakit ikastola indartsuak ditugula Iruñean esaterako, eta hori pozgarria da, inoiz eduki ez genuena. Baina hortik ateratzen diren haurrak gero –ehiztarientzat prestatzen diren galeperrak bezala–, beren giroa ez den giroan, aurrerapen gutxiko edota etorkizun gutxiko euskara izan ohi da. Eskoletan asignatura gisa ematen da euskara, eta bai eskolatik zein ikastolatik atera eta erdaraz ari dira. Mintzaira bat ez bada mintzatzen hutsa da, ez du lekukotasunik. Mintzairaren indarra, mintzaira hori erabiltzen dutenen ahotan dago. Pesimista? Ez, errealista naiz, egoeraren salaketa baizik ez dut egiten, ondorioak bakoitzak atera behar ditu.
45


GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzKanpainak
GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakBateginik
PertsonaiazSATRUSTEGI1

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Espainiako Gobernuak ondorioztatu du itzalaldiaren errua Red Eléctrica de Españak eta argindar konpainiek dutela

Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


Eguneraketa berriak daude