Langile Mugimenduaren Birkonposaketa Baten Atzetik Abiatu Behar Dugu


1987ko ekainaren 28an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Alaine Krivine, Frantziako L.C.R. alderdiaren buruzagiari elkarrizketa
Alaine Krivine, Frantziako Trotskisten Buruzagi:
Langile Mugimenduaren Birkonposaketa Baten Atzetik Abiatu Behar Dugu
Alain Krivine berau izan zen 1968an, Frantzian jaio zen udaberri hartako buruzagietako bat.
Gaur egun Alain Krivine IV. Internazionalean dihardu eta gainera baruzagi gisa dihardu. Frantzisko L.C.R. alderdiaren buruzagi gisa, datorren 1988ko hauteskundeetan Frantzian lehendakaritzarako lehendakarigai bezala aurkeztuko da.
ARGIA.–Zer sentitzen du Parisetik Euskadira datorren intelektual eta iraultzaile batek?
ALAIN KRIVINE.– Euskadira bidai bakoitzak, Parisetik Euskadiko egoerari buruz izan dezakezun inpresioa konfirmatzen dit. Etengabeko mobilizazio baten aurrean nagoela, alegia. Mobilizazio honek urteak eta urteak irauten du. Hemen arazo nazionala aldarrikatzen duzue sekulako indarrez, egia esan harrigarrizko indarrez. Kasik tradizionala bilakatu da hemen daukazuen borrokarako indarra.
Sarritan aipatzen da Euskadin gertatutakoa. Franco garaian denak mintzo ziren euskal erresistentziaz eta baita ere euskaldunek tortura eta kartzela nola erresistitzen zuten, balore eta adore sinisgaitzez. Horiek dira Franizian ditugun irudiak.
A.– Frantziako Estatuaren erasoaren aurrean hango intelektualak ixilik gelditzearen arrazoiaz galdetu nahi nizun. Eraso hori Partidu Sozialistak egiteak nolabait desarmaturik utzi bide du Frantziako ezkerra, iraultzalleak, progresistak eta beste. Esplikatzen zaila dirudi, frankismoan zehar Frantziak Euskadirekiko hain elkartasun maila altua erakutsi zuenean.
A.K.–Funtsezko arrazoi batzu daude orain urte batzu direla baloreen beherakada hori azaltzeko. Tradizioz ezker frantsesak inperialismoaren kontra beti bere elkartasuna erakutsi izan du; hots, balore horiek langile mugimenduaren baloreak ziren. Orain, atzerakada itzela izan dute. Lehenago bazegoen "intelligentsia" frantses bat. Hau, beti eragiteko prest egoten zena, desagertu egin da. Orain filosofo berriak agertu dira, B.H. Levy, Glucksman, hauek hasieran ezkertiarrak baziren ere, orain eskumara kanbiatu dira. Orain filosofo hauek Reaganen liberalismoaren atzean ezkutatzen dira, babesturik.
Baloreen erortze hori intelektual frantsesen aldaketa prozeso horrekin lotuta dago.
Ez da Frantzian bakarrik gertatu. Internazional mailan ere intelektual guztiak aldatu dira. Lehen intelektualak arazo internazionalarekin mobilizatzen ziren: Vietnam, Aljeria... Kamputxea eta Pol-Potekin gauzak aldatuz joan ziren.
A..- Nola ikusten duzu orokorrean Europan eta batez ere Frantzian ezker iraultzallea?
A.K.-Amankomunean dugun gauza zera da, burgesiak hartzen dituen neurriak eta langileek duten jarrera. Neure ustez beti eta homogeneizatuago dago dena. Beti eta gehiago langileen antolatzeko erak berdintsuagoak dira eta langileen mugimenduaren birkonposaketa baten aurrean gaude, Europan, batipat. Baina mugimendu hau maila desberdinetatik pasatzen ari da, espresio desberdinetatik: berdenboran langileen borrokaren igokada bat eta gazteen borroken zabaltze bat, bi borroka hauek begibistakoak dira. Herri batzuetan korronte ezkertiarrak gogortzen ari dira, klase borroka sindikatu of izialetan zein alderdi sozialista ofizialetan, beste herri batzuetan mugimendu independentista ezberdinak sortzen eta azaltzen dira, formazio klasikoa daukatenak edo eta erakunde ofizial eta handiagoetatik bereiztu direnak, Dinamarkan adibidez, alderdi sozialista handi bat dute. Inglaterran Labour alderdian ezkerrerako korrontea beti eta nabariagoa da; eta hori mehatzarien eraginez. Alemanian bi borroka korronte bildu dira sindiketu eta S.P.D. alderdian eta bestetik Grünen (Berdeak) alderdia sendotzen ari da, azken hau oso mugimendu berria dugu eta neure ustez bere forma eta bere programa direla eta bizitza laburra izango du, baina sozialdemokraziatik kanpo erradikaltzen ari da.
Frantziari dagokionez, 68ko maiatzaz geroztik ezker muturreko mugimendu antolatu bat dago, trotskistena, tradizioa mantendu duena, eta gaurdaino iritsi dena, baina fenomeno berria Partidu Komunistan datza. Krisisean bait dago. Partidu Komunistaren baitan kontra-korronte bat sortu da, korronte hau Partiduko kide ohi batek zuzenizen du: Pierre Juquin. Honek milaka eta milaka langile, intelektual, zinegotzi eta alkate biltzen ditu bere inguruan. Korronte hau seguruenik ere hemendik denbora gutxira bereiziko da eta lehendakaritzarako hauteskundeetan bere lehendakarigaia aurkeztuko du beste P.C.ko lehendakarigai ofizialaren kontra. Pierre Juquin-en joerarekin oso harreman onak ditugu.
Frantzian esperientziarik puntakoenak zein porrotik itzelenak ezagutu ditugu; langile mugimenduan sekulako ahultze, sakabanatzea, des-sindikatzearen fenomenoa... Zazpi urte honetan bere kopuruaren eta batuen erdia galdu duen Partidu Komunista bat; eta gazte eta langile mailan auto-antolatze fenomenoak azaldu dira.
A.-Orain dela gutxi irakurri dugunez, L.C.R.k Frantzian hauteskundeetako bigarren itzulian Partidu Sozialistari botoa emateko eskatu zuen. Honek harritzen gaitu. Ezkerpartidutzat jo izan duzu, behin edo behin, P.S.F.: ezker erreformista edo. Aldiz, berak (guk PSOEren es. perientzia deukagu) izan dira estatu kapitalista, poliziakoa finkatu dutenak, ala?
A.K.-Hasteko, ez zaizkit definizio horiek gustatzen: ezkerra/eskuma... ez da zientifikoa. Terminologia sozial bat nahiago dut eta esan P.S. eta P.C. langileen partidu erreformista ustelak direla, baina langileen partiduak.
Galdera litzateke, zer da langile partidu bat? Nire ustez definizio historikoa programan oinarrituta eta nori zuzenduta dagoen, hiru elementu horietan erreparatu behar dela. Horietarik bakar bat hartzen bada, erra gaitezke, adibide gisa nazien partidua. Partidu honek langile oinarria zeukan; beste adibide bat: Argentinan, Peron. Lehendabiziko gauza zera da: tradizioa eta nondik jalgi diren jakitea; gure kasuan komunista internazionaleko zatiketa batetik. Programen mailan partidu gehienek, salbuespen batzu aparte utzirik, denak klase borrokan murgildurik daudela aldarrikatzen dute, maila sozialean beti klase zehatz-mehatz batzuri zuzentzen dira; langilei, alegia; langileak antolatzen ahalegintzen dira, sarritan langileen nahiak burgesiaren interesetan bideratuz Leninek emandako definizio onarekin, langile partidu bargesak politiko-orientabide mailan, baina, haia ere langileak tradizio-mailan. Zergatik da garrantzitsua bereizketa hori? Metafisika mailan ondorio aproposak atera genitzake ekintza mailan eta proposamenak egiteko garaian. Guk ez diegu inoiz partidu burgesei batasuna proposatzen, ze interes genuke P.S. edo P.C. bezalako partiduei proposamenak egiteko? Guk dugun base sozial bera dute partidu horiek, gure eta horien baseek interes berberak dituzte eta base horiek gabe ez genuke sozialismorik egingo.
Nik esango nuke, eta uste dut hau mugimendu iraultzaile guztientzat baliogarri daitekeela, inork eta inongo taldek ezin duela harrokeriaz, nahikeriaz ibili, esanez eta dauden iraultzaile potentzial guztiak biltzen dituen talde bakarra dela.
Nire ustez Europan langileen mugimenduaren birkonposaketa baten atzetik abiatu behar dugu berriro. Mugimendu horiek elkartze bidetik joan beharko dute, fusioak izango dira eta zatiketak ere bai; hori ez ikustea "sekta" baten jarreretan erortzea litzateke.
A.– Zu bezalako pertsonalitate bati, zark eragiten dio, 2.000 - 3.000 militante dituen Europako erakunde, txiki batean geratu dadin?
A.K.– Nik galdera itzuli egingo nizuke. Gauza da jakitea zein arrazoiengatik, 68ko maiatzaz geroztik sortutako hainbat erakunde (hemen ere izan dituzue: P.T. adibidez), desagertu diren edo eta egokitu diren. Ez dago miraririk. Dena lotua dago ulermen poltiko orokor batekin, gertakizunen ulermenarekin, bertan gertatzen denaren ulermenarekin. Erakundea ez da helburu bat, medio bat baizik.
Guk programak eta formak gehitu ditugu, urteetan barrena. Horrek mantentzen lagundu gaitu eta beraz ez dugu desagertzerik izan: aukera berriak ditugu.
Ez dut esan nahi, irauteko programak eta formak trotskista behar zutenik hori baino zabalago ari naiz; gainera programa ez trotskistak izan dituzten beste talde iraultzaile batzuek ere iraun egin dute, irauteko behar ziren formak eta programak izan dituztelako, Italiako Democrazia Proletaria adibidez.
A.–Europan iraultza posible ote da?
A.K.–Posiblea da, beharrezkoa da. Hori da errealista izatea. Iraultza pentsatu baino lehen suerta daiteke. Gauza batean jendea erratu baldin bada, hain zuzen horretan izan da: iraultzen pronostikoetan. Neure ustez neurtezinak dira eta hortaz ez da pronostikorik egin beharrik. Marxista bakar batek ez zuen 68.eko maiatza igerri, halere edozein marxistak bazekien "68.eko maiatz" bat gertatuko zela edo gertatu behar zela.
A.–Lehen dogmatismoaren kontra hitz egin duzu. Erakunde desberdinen, mugimendu autonomoen elkar-arteko lana nola ikusten duzu?
A.K.– Neure ustez arlo honetan erantzun bat hitzetan ez luke balioko, berez alderdi,politiko batek manipulatu nahi ez duela adieraziko bait du.
Partiduak, tresna baliogarri bat izanik, mugimenduaren zerbitzuan jartzen badira eta mugimenduaren demokrazia errespetatzen badute, orduan izan daitezke zuzendariak. Gure helburua ez da zuzentzea, borrokan ari direnek berek zuzentzen bait dute mugimendua. Eginak egin eta horrela aukeratu ditugu guk geure buruzagiak. Azkeneko ikasleen mobilizapenetan, inongo ikaslek ez digu inoiz aurpegiratu manipulatu nahi izan dugunik.
Gaur egun Ligak azpiegitura itzela dauka, inprimategi bat, errotatiba bat, off-set delakoak. Ikasleen greban egunkari bat ateratzen genuen. Bertan egunean eguneko ekintzak eta iragartzen genituen. Gazteek ez zuten mugimendu politiko batean egon nahi eta hala eta guztiz ere egunkariak egunero 50.000 alde ateratzen zituen. Tresna praktiko egoki bat zen. Guk informazio guztia zentralizatzeko ahalmena geneukan. Egunkari bakoitzean adierazten genuen egunkaria erakunde politiko batena zela, baina gure nahia zen ikasleen mugimenduak bere egunkari propioa izan zezan. Horretarako egingo dugu borroka.
A.–Gorbatxoven proposamenak eta desarmearen gaia jeneralean, nola ikusten duzu zuk?
A.K.–Neure ustez Gorbatxoven proposamenek sekulako eragina izan dute, eta onerako. Lehenik eta behin, kontra egotea ezina delako: proposamen baiezkorrak dira, eta berdenboran ez dugu ilusiorik egin behar, Gorbatxovekin esan nahi dut. Guk behintzat, ez dugu ilusiorik. Ondo adierazi behar dena, zera da, erreforma ekonomikoak, zein demokratizazio mugatua, zein desarmea beharrezko dutela, Sobietar Batasuneko burokraziaren parte aurreratu eta zuhurrenarentzat, bere boterea salbatu ahal izateko; horrek frogatzen du, bestalde, hango erregimen ekonomikoa estatu kapitalistetako erregimenetatik desberdina dela: Sobietar Batasuneko ekonomiak ez du, alde honetakoak bezala, interesik armagintzan.
Gorbatxoven proposamenak trebeak dira, inperialismoa bere mugetara bultzatzen duelako. Neure ustez taktika mailan proposamenak erabili egin behar dira baina gerraren aurkako mugimenduek beren independentzia gordetzen dutela. Esaten dizut, ez dugu ilusiorik egiten, problema diplomatiko bat da. Haize berria ekarri dezakete Europara, hori bai, Alemanian ageri da bederen.
Une aproposa da, hau, Europa desnuklearizatu baten alde borrokatzeko eta berdenboran herri bakoitzean desarmearen aldeko mugimenduak bultzatzeko.
Gorbatxoven arazoa izugarria da, uste dut bera ere ez dela konszientea. Edo batetik, zatirik kontserbatzaileenek botatzen dute, eta hori posible da, edo ateak gehiegi zabaltzen ditu eta orduan kale mugimenduak, ikasleek zein langileek irauliko lukete. Buruhausterik handiena zera da, langileek zer egingo duten; neure ustez hau izango da azken finean Gorbatxov sostengatuko duena. Sobietar langile klaseari, Sakharoven askatzea bost axola zaio, aldiz bere lan-denboraren moldatzea interesatzen zaio, fabriketan errentabilitatea gehiagotzea...
AITZOL BILBAO

"Iraultza pronostikatzen gaitza da, pentsatu baino lehen suerta daiteke".
"Euskadin nasio arazoak duen indarra harrigarrizkoa zai".
"Gorbatxoven proposamenak trebeak dira, inperialismoa bere mugetara bultzatzen duelako".
18-20

GaiezPolitikaEstatuakFrantziaTaldeakAlderdiakLCR
PertsonaiazKRIVINE
EgileezBILBAO2Politika

Azkenak
Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Netanyahuk Gaza osoa okupatzea erabaki du, armada aurka agertu arren

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin bilduko da asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei "atseden hartzeko tartea" ematea... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Fusilatutako bi pertsonaren gorpuzkiak atera dituzte Muniainen

Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]


Eguneraketa berriak daude