"Udaletan Dago Indarra, Baina Ahalmenik Gabe Daude"

1987ko ekainaren 07an

Jose Luis Elkoro, Berriz Bergarako Alkategai
"Udaletan Dago Indarra, Baina Ahalmenik Gabe Daude"
Trantsizio politikoa deitu izan den garaietako irudi klabe bat izan zen Jose Luis Elkoro. Bera izan zen, Bergarako alkate zela, alkate mugimenduaren arima. Ikurriñaren legeztatzean bezala presoen kaleratzean, jestioen erdian zegoen. Herri Batasunan hasieratik pizu espezifiko bat eduki du beti. Orain, aurreko hauteskundeeteko xifreen arabera, Antzuolan duen lantegiaz gain Bergarako alketegoaz ere arduratu beharko du.
ARGIA.– Zerk bultzatzen zaitu berriro udeletxera?
Jose Luis Elkero.–Laburra da eta funtsezkoa horretara bultzatzen nauen arrazoina. Euskal Herriak daukan arazo oinarrizkoena, bere burujabetza lortzea, orain dela hamar urte baino fase zailago eta delikatuago batean dago. Izugarri kezkatzen nau ikusteak oraindik deportatuak, errefuxiatuak, daudela ikusteak, eta horien egoera ez dela konpondu oraindik. Gauzak hola daudela, eta neri Herri Batasunan udalera joateko eskatu didatenean, nik ezin nuen ezetzik eman.
Beste arrazoin bat zera da: guk udal itxaropentsu bat eduki genuen, udal herrikoi bat, eta halako bizitasun bat sortu zen herrian, dinamika sortzaile bat, mota askotako ekintza kultural, deportibo eta abarretarako abiapuntua izan zen. Herritik bertatik ateratzen ziren, ez zituen udalak sortzen; udalak lagundu egiten zuen, baina iniziatiba herritik zetorren.
PNVk agintea hartu zuenetik, hori suntsitu egin da. Udalak bereganatu ditu funtzio guzti horiek, eta herriaren iniziatiba bazterrera gelditu da. Herriak ez du parte hartzen, eta etsipena nabarmena da, abandonismoa. Duela urte batzuk Bergara eskualde honetako erreferentzia bat zen, argi bat, gainerakoentzako etsenplu. Gaur egun atzeko muturrean dago: beste herrietan iniziatibak azaldu dira, bizia ikusten da, eta Bergaran aldiz ahuldadea nagusi.
A.–Justu egunotan betetzen dira hamar urte 1977ko hauteskunde haietatik. Oraingo hauek ikusita, sinbolismoren bat aurtitzen al duzu?
J.L.E.–Holakorik ez dago. 1976ko otsailaren 2an hartu nuen Bergarako alkatetza, eta Bergarako udalean jazo ziren gertakizun politikorik garrantzizkoenak 1976an izan ziren. 1977an gertatu zen ekintzarik inportanteena: partidu politiko guztien bilera Euskadirentzako zerbait definitiboa lortzeko, orduan lortu zitekeena eta PNVren interes sasikoengatik frustratu zena.
Oraingoak beste kondizioak dira, ordea. Guk Herri Batasunak kalkulo batzuk ganituen eginak, baina PNV bitan zatitzean udalean gauzak arras aldatu dira, geu buru jartzeko posibilitatea ikusten da, eta erabakia hor daukazu. Nik neure konpromisoa aurrera eraman beharra daukat, nahiz eta urrats honek neretzako pertsonalki prezio oso gogorra duen. Baina apostu handi batean gaude enbarkatuta eta...
A.–Bergarako alkate izateko bezala Gipuzkoako Batzar Nagusietarako ere buru zoaz zure taldean. EAtik Bergarako hautetsi mugimem du hartako beste bat presentatzen da, Murua. Mugimendu haren antzeko zerbait antelatzeko modua ikusten al duzu?
J.L.E.–Ez, ez dago hura berriz gertatzeko baldintzarik. Beste egoera berrietara paseak gaude. Ez nator pretentsio horiekin. Egoera berezi hura ez da gaur gertatzen, tamalez, zeren eta bestela gaur daukagun esperientziarekin ez bait genuke denok ere orduko hankasartzerik egingo.
A.– Askotan komentatu dugu euskal politikan blokeo bat nabari dela. Ildo horretatik zihoan nere galdera, zeren eta irtenbideak...
J.L.E.–Ez dakit hauteskunde hauen emaitzen ondoren ze giro sortuko den. Asko poztuko nitzateke elkartasun alderako giro bat biztuko balitz. PNVri eta EAri elkartasun bat proposatu genien, eta eskaintza hori oraindik hor dago. Beti gaude horiekin mahai batean esertzeko prest. Euskal Herrian boto abertzaleak osatzen du gehiengoa, eta hori baliatu beharko genuke.
Dena dela, eta kanpaina ikusita, erantzuna irainez beteta dator. Egia da kanpainaren berotasunean astakeria asko esaten dela, baina gero ikusiko da. Dudarik gabe, gu edonorekin edozertaz hitzegiteko eta joan den udazkenean aipatu genituen lerroetan akordioetara iristeko prest gaude.
A.–Orain dela hamar urte udalei garrantzia aparteto bat ematen zenien politikagintza osoan.
J.L.E.–Orduan bezala orain ere ziur dakit indarra udaletan dagoela. Ahalmenik gabe daude udalak gaur egun. Eta udalak dira herrien ordezkariak berez, herria ongien udalak ezagutzen du. Hortik ateratzen dira diruak, botoak eta dena, eta gero organigrama instituzionaletik zintzilik gelditzen diren azken apendize bihurtu dituzte.
Baina udalean oinarritu behar du eskemak, arbolaren sustraiak hor daude. Eta udalen aginte politikoa sendotzearen alde nago, eta hortik abiatu dadila Batzar Nagusien eta Diputazioen indarra. Norbaitek esango du foralistak garela, baina beste garaietan instituzio horiek funtzionatu baldin badute, biba instituzio horiek. Instituzio horiek edo beste batzuk egotea berdin zait, baina benetako agintea eduki dezatela.
A.–Esaten dituzun horiek askorentzako munizipalista usain handia edukiko dute.
J.L.E.–Begira, udalak izan behar du aginte oinarrizkoa, eta gaur falta duen botere politiko eta ekonomikoa eman behar zaio. Baina gaur egun ez du aginterik. Aginte erreala Madrilen dago, hasteko, eta gero, dagoen aginte pittina, areazkoa, ahalmen eta fakultate barreiatuz osatua dago: Gasteizko Gobernua, Legebiltzarra, Batzar Nagusiak, Diputazioak...
Eta konpententziak segun eta zein alderdik zein unetan zenbat indar duen hala banatu dira. Ikusten duzu Batzar Nagusiak eta Diputazioa aukeratzeko sistemak aldatuz joan direla, agintzen nor zegoenaren arabera. Orain berriz, azkenean, ikusten duzu Gasteizko Legebiltzarrak erabaki duela nola hautatu Batzar Nagusiak, orain artean Batzar Nagusiak autonomo izan direnean. Autonomia handiagoa edo txikiagoa, partiduen interesen baibenean dabiltza eta ez da ikusten erizpide garbi eta batez ere establerik.
Baina udaletara bihurtuz, ekonomi mailan udalek eskale batzuk dirudite. Beren aurrekontnen %65a funtzionariak eta zorrak pagatzeko da. Gainerako 35arekin ezin gauza handirik egin. Udalak hor ere bere autonomia behar du, eta moztu behar da edozertarako Diputaziora eskale moduan joan behar hori.
A.–Zer eskaintzen duzue Bergaran?
J.L.E.–Politikan PNVk daramanaren erabat ezberdina daramagu, eta udal mailan ere berdin gertatzen da. PNVren agintea monolitiko eta itxia izan da Bergaran, eta guk aldiz zabaltasunez nahi dugu jokatu. Eta bestetik, udalarentzako aginte politikoa eskuratzen saiatu nahi dugu.
A.–Azken hamar urteotan arazoak eta egoerak hainbat aldatu dira. Seguruenik udalek egunero aurrean dituzten prioritateak ere aldatuko ziren.
J.L.E.– Dudarik gabe. Gu udalera sartu ginen garai haietan, Francoren garaian, pentsa ezazu herri honetan anbulantzia bat ere ez zegoela. Eta zaharren egoitza barrakoi tertzermundista bat zen, eta hura aurrera ateratzeko gai ziren bakarrak monjak ziren beren kariñoarekin. Ikastolaren buruhausteak, karretera herriaren erditik...
Arazo horiek gaur ere arretaz egotea eskatzen dute, baina bideratuak daude nolabait. Baina badira prolema berriagoak gaur benetan inportanteak direnak. Herri batean beti da prolematika zabal bat, zuzendu beharrekoa, baina funtsezko arazoa gaur lan adinean eta lanik gabe dauden milaka gazte horiek dira, honek dakarren guztiarekin: frustrazioa, etsipena, droga. Eta langabezia da gazteriarekin batera arazo nagusia: populazioaren %26,5a lanik gabe, eta kopuru horren %1,5a azken hiru hilabeteotakoa da.
Herrietan ezin gara arazo hori kontutan egon gabe egon, zeren eta langabetuak herrietan dauzkagu, langabeak ez daude diputazioan edo gobernuan. Gure prolema da, eta guk hor sartuta egon behar dugu. Honek ez du esan nahi udalean hori konpontzeko formula daukagunik, herri bat gainditzen duen neurrikoa da eta. Baina konponbidean gauza asko egin daiteke udaletik.
Euskara da ikusten dudan beste arazo larria. Gero eta gehiago dira euskaraz dakitenak eta gero eta gutxiago hitzegiten da euskaraz kalean. Euskararen aldeko politika instituzionala eskasa da, eta udaletik ere aldaketa eragin behar da.
A.–Batzar Nagusietan Herri Batasuna ez dago. Aldatu egingo al da orain politika abstentzionista hori?
J.L.E.–Gu Batzar Nagusietan egon gara, zeren Gernikan han egon ginen. Nola egon garen aztertu beharko litzateke. Baina guk ez dugu kuestionatzen egotea, ez da hori inporta zaiguna. Guk kuestionatzen duguna instituzio horien funtsa da: ze indar politiko eta ekonomiko daukate instituzio horiek? Instituzio hutsak baldin badira, orain Batzar Nagusiak diren bezala, ze interes eduki dezakegu horietan egoteko?
Lehenago lortu behar dugu instituzio horiek mamiz betetzea, eta gero eztabaidatuko dugu horietan egotea. Eta askotan esan duguna errepikatuko dizut: presente gaude eta egongo gara une bakoitzean tokatzen zaigun erantzunkizuna geure gain hartuz, instituzio horietan eduki dezakegun botere mailaren arabera.
A.–Galdera inportantea da zuentzako Gipuzkoan, hor HB eta EA parean ibili daltezkeela ikusten delako.
J.L.E.–Gure jarrera ez da aldatuko. Instituzio horietan baldin bagaude, horien funtsa aldatu eta betetzeko izango da, eginte politiko eta ekonomikoa horiei eskuratzeko borrokan egongo gara . Noski, hauteskundeen emaitzek erakutsiko dute gauzak nola gelditzen diren.
A.– Gasteizko Legebiltzarrean behin azaldu zineten eta harrez geroztik ez zarete gehiago joan.
J.L.E.– Parlamentu Baskongadoa Madrilek hemen jarritako baluarte moduan ikusten dut. Hemen jarri du etxe hori Madrilek, eta han sartu dira partidu politikoak, ongi datorkielako: estatus eroso bat daukate, partiduen egiturak mantentzeko soldata ederrak badira...
Eta orain berentzako babes gozoa bihurtu da. Madrilek noizean behin gerra materialea bidaltzen die, intoxikazio informatiboa, konpetentziaren bat noizean behin, oxigeno moduan, eta gu gaztelu hori puskatzearren ari gara lanean, gaztelu horrek aurrera egiteko oztopo baino egiten ez digulako. Aurrera egin ez dezagun Madrilek ipini duen horma delako. Batzar Nagusiak Gasteizko Legebiltzarraren monagiloak dira.
A.–PNV-PSOE dobletea errepikatu daiteke Gipuzkoan ere, edo EA-EE posibilitatea ere aipatzen da. Zein kondizio jartzen duzue zuek norbaitekin koalizioa egitekotan?
J.L.E.–Begira, gure eskaintza globala da, eta globaltasun horretatik bakarrik ulertzen dugu. Zer gertatuko da PNV PSOErekin elkartzen bada? Diputazioa gehiago espainolizatuko dela. Zer gertatzen da Gasteizko Gobernuarekin? Lehen ehuneko hainbat agintzen bazuten espainolek, orain ehuneko hori izugarri handitu dela. Diputazioan beste hainbeste gertatuko da. Zeren eta PSOE espainola da, antieuskalduna, ez du Euskal Herria izan dadin ere nahi.
Iñaki ZUBIONDO

Herriaren partizipazioa, irekitasuna eta udal autonomia azpimarratzen ditu Jose Luis Elkorok.
Langabezia, gazteen egoera eta euskara ikusten ditu udalen arazo larrien bezala gaur egun Elkorok.
13-15

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakHB
PertsonaiazELKORO1
EgileezUBIONDO1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Lurra taupaka hasiko da

Estitxu Eizagirre

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

"Amorrua, hira eta mendeku nahia emakume baten motorrak ere izan daitezke"

Reyes Ilintxeta

Efemeridea: Jarrairen V. Kongresua bortizki eragotzi zuen Espainiako Poliziak, agindu judizialik gabe

ARGIA

2x17: Amillubi proiektutik: taupaka hasi da lurra | Ane Aranburu eta Miryan Imaz

Bizi Baratzea | ARGIA

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude