Jon Casenave ordu alferren segidan


1985eko azaroaren 03an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Jon Casenaverekin elkarrizketan.
Poema-liburu berria argitaratu du asteotan,
Jon Casenave ordu alferren segidan
Iparraldean Jon Casenave dugu idazle gazteetan originalena eta nahi baldin bada esperientzia handiena duena, liburuak argitaratzeko moduan. "Ordu alderren segida" liburua argitaratu berri du, eta horretan mintzatu gara.
ARGIA.–Jon, agian Iparraldeko idazle gazteetan bibliografia luzeena duenetarikoa naiz...
JON CASENAVE.– Funtsean, ez zait sobera interesatzen egin dudana. Azkenik agertu den hori gehienik interesatzen zait. Besteekin iduritzen zait piskat lokarria moztua dela, zilkoitik zintzilik dagoen lokarri hori moztua dela aspalditik... Ez ditut ukatzen ordea...
A.–Ze eboluzio izan da hire baitan?
J.C.–Uste dut gehien bat, ez bakarrik niretzat, beste ainitzentzako ere, eboluzio hori irakurtu ditudan liburetatik sortzen dela. Horretan da ongarria. Bistan da ukan ditudan esperientzietarik ere bai... Lehenbiziko idazkiak haurtzaroaren inguruan kokatuak ziren, oraingoak berdin zabalagoak dira. Tematikaren aldetik bai eta ere hizkuntzaren aldetik...
A.- «Ordu alferren segida» hori aipa ezak...
J.C.–Gizon zahar baten autobiogratra da, poemaz prosaz, bertsoz hornitua, gazte zenean dohain guziak bazituen, eta arrakasta handia erregearen kortean... Gero erresuma hura erregez aldatu zenean, errege berriak gaztigatzeko kanpo igorri zuen, bere burua salbatzeko eta nolabait bizitzekotan joan zen, Erromes ibiltzen da, janaren eta ohearen truke bertsoak kantatuz: izena, izana, dena galtzen du... Azkenean Negumendira doa hiltzera preparatzeko eta bere bizitzaren istorioa kondatzeko idazten hasten da... Hori da liburuaren gaia...
A.–Zer erakutsi nahi duk istorio horren bitartez''
J.C.– Erakutsi nahi nuen, erran nahi nuen gizon baten bizia bidaia bat bezala: bazterretan ibilia da. zahartu eta bere baitako bazterretan ibiltzen da, kasik bereak balira bezala, erran nahi baita, aski urrunetik ikusi begira puntu bat erdietsi duela bizitzearen bortxaz. Eta lan horretan Orienteko ideia eta teknika batzu erabili ditut. Kenneth White eta Basho sakonduz... Bestalde nahi nuen eguneroko hitzak baliatuz. naturari buruz, gure eskualdeetan guti agertzen diren ikusmoldea eman: komentario guti eta konteplazio gehiago... Horren betetzeko hizkuntza eta idazkera berezi bat doinu bat xerkatu dut... Arina eta xoila zena, gaiarekin harreman zuzen bat ukaiteko...
A.–Hi hire liburua ote haiz?
J.C.–Bai eta ez... Bai, momento batetan ene baitara atera bait da, ene iturriak ageri bait dira... Ez, zeren eta horretan agertzen den gizon hori ni baino aise interesgarriagoa bait da, gauza gehiago bizi izan bait du. Eni gauza batzu kondatu dizkit, baina baluke beste ainitz gauza, gertatu zaizkionak ez dizkidanak erran...
A.–Zer irakurketetan oinarritzen duk hire filosofia?
J.C.–Ez da irakurketa berezi batean oinarritua... Idatzi baino lehen idazlea irakurlea da (eta ez beti irakurle hoberena, idazlea tronpatzen baitu) orduan, niretzat idatzi aintzin idazle batzu miresten ditut. Eman dezagun ez balitz Yourcenar, Tournier, Le Clezio, Lacarriere edo Kenneth White bezalakorik izan ez nuen sekulan idazteko gogorik sendituko... Ongarri bezala gelditzen dira, beste batzuren baitan bultzatzaile edo indar emaile bezala agertzen dira...
A.–Obra bat irakurri ondoan idazteko nahikunde imediatoa ukan duka nehoiz?
J.C.– Bai... baina ez liburu berezi batengatik. Lehenago aipatu iturri batzuk elkar gurutzatu dute eta hortik atera da «Ordu alferren segida»... Gero Casenavek liburu berrian, ez dut segidan idatzi, hiruzpalau urte iraun du iturrien diseritzeak, pentsatzeak eta idazteak...
A.- Iturri horien (Kenneth White, Basho...) edukina nola esprimitu duk Iparraldeko hizkuntza berezi honetan?
J.C.– Euskara planeta bat bezala da, dena kokatzen bait da, bai eta ere DENA horren kontrarioa... Orduan beti aterabide bat gelditzen da: muga dezagun galdera. Iparraldeko euskalkietan bada ainitz ondasun, mundu desagertu baten oihartzun batzu, eguneroko mintzairean gorderik daudenak; erran nahi bait. Iparraldeko herri ttipietan nekazarien artean asko hitz erabiltzen eta ahazten dira... Hitz horiek iduri dute biziki arruntak, baina bitz xoil horiek beste kontestu batetan erabiltzen baldin badira, indar berri bat daukate, kausitzen dute... bereziki natura aipatzeko, deskribitzeko erabiltzen diren hitzek. Barnekaldeko hitz batzuetan izugarriko poetikotasuna aurki daiteke: adibidez. ongarria, kaka da, baina ikusten baduzu nola formatua den ON-GARRI, agertzen da hitz hori izpirituaren ongarri bezala erabil daitekeela...
A.– Azken hitz bat finitzeko...
J.C.–Naturaren zikloetan ez dago ez azken hitzik, ez eta azkenik, orduan erranen dut «Ordu alferren segida»ko gizon zarpail horrek ihardetsiko ziguna nire kontuan, hobe hien ixilik egonik...
Itxaro BORDA

Hiru urtetako lanak isladatu ditu Jon Casenavek liburu berrian.
35

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakCASENAVE2
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazCASENAVE2
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude