Vox eta Overtonen leihoa
Wikipedia.org webgunearen arabera, Overton leihoa (diskurtsoaren leihoa) "teoria politiko bat da, jendeak leiho estu gisa onar dezakeen ideia bat adierazten duena, ideia baten bideragarritasun politikoa nagusiki gertakari horrek definitzen duela baieztatuz, politikarien lehentasun indibidualek baino lehen".
"Overtonen leihoa aldatu eta zabaldu egin daiteke, bai politikariek babes ditzaketen ideien kopurua handituz, bai murriztuz, hauteskunde-babesa bidegabeki arriskatu gabe. Hala ere, gehienetan, leihoa askoz konplexuagoa eta dinamikoagoa den fenomeno baten arabera mugitzen da: balio eta arau sozialen bilakaera geldoa", abortua eta berdintasunezko ezkontza legeztatzea paradigma izango litzatekeenaren arabera.
Vox, FAES Fundazioaren laborategietatik sortutako esperimentu baten emaitza izango litzateke, Aznar buru dela. Hala ere, laborategiko probetan, mutazio bat jasango zuen, eta agente patogeno bihurtuko zuen, Espainiako sui generis demokrazia formala suntsitzeko gai izango zena. Izan ere, entzima tardofrankista hirukoitza (Espainiaren batasun banaezina mantentzea, immigrazioaren kontrol zorrotza eta pentsamendu bakar heteropatriarkalera itzultzea) zuen DNAren jabe zen, eta, hori lortzeko, Overtonen leihoaren esparrua luzatzeko prozesuari ekingo zion.
Overtonen leihoan, ideiak pentsaezinak izatetik erradikalak izatera igarotzen dira, eta hortik onargarriak izatera, gero zentzudunak eta herrikoiak
Horrela, Overtonen leihoan, ideiak pentsaezinak izatetik erradikalak izatera igarotzen dira, eta hortik onargarriak izatera, gero zentzudunak eta herrikoiak, azkenean politika moldatzeko gai diren materialetan artikulatzen diren arte, zeren eta, batzuetan, politikariek beraiek mugi baitezakete Overtonen leihoa, leihotik kanpo dagoen gai bat sutsuki babestuz.
Hala, Voxen ideiarioak, hasiera batean, onartezinak ziren ideiak jasotzen zituen, hala nola, genero-indarkeriaren legea indargabetzea, baina PPrekin koalizioa egin ondoren, bere birusa inokulatzeko gai izango zen, Berdintasunaren kartera, Indarkeria Matxistaren kontzeptua kentzea eta guraso-pina ezartzea lortuta.
Hala ere, Joseph Lehmanek, Mackinac Zentroko egungo presidenteak, ohartarazi duenez, "Overtonen leihoak ez du pitzadurarik gabeko formula magikorik eskaintzen, eta politikaria onargarriaren espaziotik oso urrun jartzen bada eta leihoa bere interesgunera mugitzea lortzen ez badu, esparrua apurtu egin daiteke".
Horrela, pertsona kopuru jakin batek (Masa Kritikoak) kontzientzia handiagoa lortzen badu eta jauzi ebolutibo bat egiteko eta gizartean pentsamoldea aldatzeko gai bada, Overtonen leihoaren muturreko dilatazioa haustea lortzen da, Trump eta Abascal bezalako sasi-autokratek inplementatua. Horren ondorioz, herritar gehienek adostutako leihoaren esparrua berriro ezarriko da, autokrata izateko hautagai horiek ostrazismo politikora kondenatuz hautetsontzietan garaituak izan ondoren.
Germán Gorraiz, analista
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]