Urdina izatearen gaiztasunaren komeria

  • Uda edertzen duen lore asko dago. Tartean urrelilia (Chrysantemum spp.), idi-bihotza (Tulipa spp.), krabelina (Dianthus spp.), arrosa (Rosa spp.) eta dalia (Dahlia spp.). Daliak udaren amaierako altxorra dira, ikaragarrizko alaitasuna eransten diote bestelako lore-kolore urri dituen sasoiari. Laranjak, gorriak, horiak, zuriak, laruak, beltzak, arrosa kolorekoak eta horien nahasketa ugari topatuko duzu dalietan, baina kolore bat beti faltako da: urdina. Arrosarekin ere gauza bera gertatzen da: ez dago arrosa urdinik.


2021eko urriaren 14an - 10:55
Azken eguneraketa: 13:02
Ez dute benetan urdina den urrelili ez arrosarik lortu, emaitza more edo ubel zurbilaren tankerakoa da, baina negozioa martxan da.

Zaila da oso kolore urdina topatzea naturan, baita animalietan ere. Landareetan oso kolore urria da eta lore batzuetan aurki badezakegu ere, hostoetan eta fruituetan ia ezinezkoa da. Miamiko Florida International Universityko Zientzia Biologikoen Saileko irakasle erretiratu eta Naturaren paleta: landareen koloreen zientzia liburuaren egile denak, David Leek, zera dio: “Urdina kolore arraroa da naturan... Loreak sortzen dituzten 280.000 landare espezieen %10 baino gutxiagorenak dira urdinak”.

Lorearen kolorearen erabakitasuna landareak sortzen dituen pigmentuen eta horien elkarlanaren ondorio zuzena da. Kimikoki harremana duten pigmentuen elkarketa konplexu baten ondorioz gertatzen da kolorea: kalkonak, auronak eta antozianinak. Landareetan sortutako konposatu sorta izugarriaren parte dira. Antozianinak berez gorriaren inguruko koloreak dakartza. Eraldatuz gero, ordea, urdinaren aldera jo dezake; pHak edo pigmentu, molekula edo ioi nahasketek ekarriko dute mudantza hori. Naturak erabaki zuen: urdina gaitza da.

Landare gutxi batzuek egiten duten hori beste landare batzuetan artifizialki lortzea aspaldiko ametsa da. Japonian egin dira ahalegin ezagunenak. Naonobu Noda zientzialaria da ikerketaren egile nagusia. Berak argi dio: ohiko teknikak erabiliz sekula ez da lore urdinerako aldaketarik sortu inongo landaretan. Transgeniaren teknika beste aukerarik ez dago. Urreliliarekin eta arrosarekin egin dira saioak. Horien loreak urdintzeko berez lore urdinak ematen dituzten bi landareren genak txertatu dizkiete: alu urdina (Clitoria ternatea) eta ezkilalorea (Campanula medium). Ez dute benetan urdina den urrelili ez arrosarik lortu, emaitza more edo ubel zurbilaren tankerakoa da, baina negozioa martxan da.

Suntory enpresa multzoak sustatu du hori. Eta emaitzak uste baino pattalagoak badira ere, bere arrosa urdinxka kaleratu zutenean, haren prezioa arrosa arrunt batena baino hamar aldiz handiagoa izan zen. Dirua ez zaie urdinduko ez!


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
2024-04-21 | Nicolas Goñi
Oihanen kolapsoa saihestu dezakeen bioaniztasun globala nola zaindu?

Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]


2024-04-18 | Estitxu Eizagirre
Gorka Torre
"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Baso jangarria edo oihan baratzea lantzen dute duela 14 urtetatik Odei Etxeberriak eta Gorka Torrek. Zuhaitzak eta barazkiak uztartzen dituen sistema honen oinarriak azaldu ditu Torrek Egonarria saioan, Mattin Jauregiren galderei erantzunez. Urte hauetan guztietan hainbat... [+]


2024-04-14 | Garazi Zabaleta
Jakiak ehuntzen
Zangoza inguruan tokiko elikadura sistema eraikitzen

Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]


2024-04-14 | Jakoba Errekondo
Odolezko laranjak

Istorio ugarik lanbrotzen du bere jaiotza. Bere koloreak erakartzen du gehien. Azalarenak zenbaitetan, baina batez ere mamiarena da deigarria. Odolezko laranja da (Citrus x sinensis). Denetatik entzun izan da bere sorkuraz: laranjaren (Citrus x sinensis) eta mingranaren (Punica... [+]


Prozesionaria jalea

Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]


Eguneraketa berriak daude