Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen: “Herritik sorturiko ekitaldiaren jabe egin da Udala”
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu herriari itzuli diezaiola herriarena dena”.
Herri mugimenduen jarduna fagotizatzeko hainbat udalerrik duten joera arriskutsuaren isla da Irun. Bospasei elkartek antolatu dute orain arte Olentzero eta Mari Domingiren etorrera, Irunen. Ordezkarietako batzuek ARGIAri azaldu diote haserre eta minduta daudela, bat-batean azaroan jakinarazi dielako udalak bera dela orain ekitaldiaren jabe, “aurrez gurekin hartu-emanik izan gabe, ezertxo ere esan gabe”. Udaletik esan diete elkarteak kontuan hartzen dituztela eta haiek parte har dezaten kontratatu dituzte; azkenean elkarteek adostu dute baietz, parte hartuko dutela, baina aurrera begira ekitaldiaren ardura berreskuratu nahi dute.
Nabarmendu digutenez, euskara, girotzea, jantziak… asko zaintzen dituzte elkarteetatik, jaia ez dadin desitxuratu. Horren aldean, udalak har ditzakeen erabakien beldur dira: “Zein enpresa azpikontratatuko dituzte? Aurten Bilbotik datoz galtzagorriekin, txondorra ere enpresa batekin beraien erara egin zuten azkenean… Errege Kabalgatan bezala, desfile bukaeran Disney pertsonaiak sartzea okurritzen bazaie? Dena artifizialtzen ari dira”.
Euskara, girotzea, jantziak… asko zaintzen dituzte elkarteetatik, jaia ez dadin desitxuratu. Udalak har ditzakeen erabakien beldur dira
2025erako, jokaldi bera mantendu du udalak aurrekontuetan. 2026tik aurrera? “Ikusiko da”, izan da erantzuna. Oposizioan diren EH Bildu eta EAJri elkarteek eskatuko diete aurrekontuak onartzeko baldintza gisa jarri dezatela Olentzero eta Mari Domingiren etorrera berriz ere herriak hartzea.
Soluzio bat izan daiteke, aipatu digute, udalarekin hitzarmen bat egitea, erabakimena elkarteen gain mantenduta.
Urtetako borroka
Herritik jaio zen ekitaldia eta herriko eragileek eurek mantendu dute urteotan guztiotan. Udalak ongi ikusi zuen hasieratik eta konpromisoa hartu zuen baliabideak jartzeko; “hori bai, diru aldetik agindutakoa inoiz ez du bete”, diote. Diru (eta bestelako) kontuetan, urtetako borroka luzea da udalarekin dutena, ekitaldia fundamentuz antolatu ahal izateko, hiria girotzeko eta ekintza gehiago egin ahal izateko ikazkinaren bueltan. Beste ekitaldi batzuetarako, dela Gabonetako argien piztuera polemikoa, dela Erregeen Kabalgata… diru kopuru dezente handiagoak bideratzen ditu udalak. “Gauza batzuetarako ez dago mugarik, guretzat dena da muga; euskara eta euskal kultura ez dute lehentasun”. Ez al luke Olentzero eta Mari Domingiren ekitaldiak Errege Magoen Kabalgatak adina diru izan behar? Aldea, izan ere, handia da Irunen.
"Gauza batzuetarako ez dago mugarik, guretzat dena da muga; euskara eta euskal kultura ez dute lehentasun"
Joera arriskutsua
Herri-mugimenduek ematen diote benetako bizia herri bati, baina eragileen jarduna herritarren eskuetatik administrazioarenera aldatzeko joera zabaltzen ari da han-hemenka, urte batzuetatik hona. Halakoetan, herrietako euskara, kultur, ingurumen edota gizarte elkarteen egitekoa bere egiten du udalak, profesionalizazioaren aitzakian, edo baliabideak kenduta, enpresaren bat kontratatuta, elkarteak desligitimatuz... eta sarri kontrola izaten da arrazoi nagusietakoa.
Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.
Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]
Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.
Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Javier Escudero Pascual (Iruñea, 1979) “poz-pozik” dago erretiroa hartuta nahi beste gauza egiteko astia duelako. Nafarroako Aspace kirol klubeko motordun aulkiko futbol taldeko jokalaria da. Duela urtebete sortu zuten taldea, eta hirugarren geratu dira... [+]
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]