Islandiaren tamaina adina baso suntsitzen da urtero munduan, NBEren arabera
Ingurumenaren zaintza eta kontserbaziorako Nazio Batuen Elkarteko programak egindako txosten baten arabera, urtero 10 milioi hektarea baso suntsitzen da munduan, Portugal edo Islandiaren tamainakoa. Deforestazioak munduko gas-isurien %25 dakarrela ohartarazi du erakundeak.
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) alarma jo du munduan azken urteetan izaten ari den baso suntsiketa dela-eta. Deforestazioak, hala nola nekazaritza intentsiboak eta lurraren beste erabilera batzuek negutegi-efektua sortzen duten gas-isurien %25 suposatzen dute, NBEren arabera.
Asteazken honetan aurkezturiko txosten batean, Ingurumena Zaintzeko eta Kontserbatzeko NBEren programako arduradunek azaldu dute 10 milioi hektarea baso suntsitzen dela urtero, eta ondorioz, oso urrun gaudela 2030 urterako deforestazioarekin amaitu eta egoera iraultzeko jarritako helburua lortzetik.
2022an Europar Batasunean 786.000 hektarea baso erre zen –horietatik %39 Espainiako Estatuan– eta 28 milioi tona CO2 isuri zen ondorioz. Munduko beste hainbat txokotan ere antzeko baso eta oihan kopuruak kiskali ziren suaren ondorioz iaz.
Brasilen, Jair Bolsonaroren garaian milioika hektarea oihan deforestatu da Amazonian, eta hain justu Lula da Silva presidente izendatu berriaren zereginetako bat izango da egoera horrekin amaitzea; horretarako Amazoniako herrialdeekin gailur bat egin nahi du aurten.
NBEren esanetan, deforestazioak sorturiko isuriekin amaituz gero eta basoberritzeek xurgatuko luketena kontuan hartuta, isurtzen den CO2 kopurua %30 jaitsi liteke hurrengo hamarkadan. Baina horretarako, beharrezkoa da baso suntsiketak deslotzea lehengaien produkzioarekin.
Tropikoetan, adibidez, suntsiketa handiena nekazaritzarako produkzio ereduak sortzen du, hala nola palma olioa ekoizteko, haragitarako ganadua hazteko, papera egiteko egurra lortzeko... Horrek guztiak, gainera, klima aldaketari aurre egiteko erresilientzia murrizten du, txostenean ondorioztatu dutenez.
Herriko arkupea jendez bete-bete eginda aurkeztu zen urriaren 10ean Muxikan Bizitza baten txatalak. Andre bat lurrari emana liburua. Feli Madariagarenak dira liburuak kontatzen dituen bizitzako pasarteak eta Onintza Enbeita da Feliren hitz esanak paperera eraman dituena. Biak... [+]
Larunbat arratsaldean ke zutabe handia bistaratu zen Zubietako erraustegian. Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak garrantzi handirik eman ez dion arren, gertakariak hainbat herritar eta eragileren kezka eta haserrea eragin ditu.
Txikitan, beharbada inguruko adinkide gehienen modura “gustatzen ez zaidan” zerbait izatearren, bat batean bota nuen, etxean: “Ez zait gallito gustatzen”.
Maiatzean zabaldu zituen ateak Eako Berton dendak. Iñaki Biteri eta Iratxe Arriola dira proiektu honen atzean dauden kideak, eta diotenez, aspaldian zuten denda irekitzeko ideia buruan: “Umeak ditugu, baserrian bizi gara, zaintza lanetan ari gara, eta bizitza... [+]
2022an egun gutxi batzuetan 15.000 hektarea kiskali ziren Nafarroan. 2024an, eskarmentu haren ondotik, eta Andia mankomunitatearen eskutik, izan genuen lehen aldiz “artalde suhiltzaileen” berri. Zunbeltz Test Gunearen baitan martxan jarritako proiektua.
Piper sasoia da, airea usaindu besterik ez dago. Bertako biperren (Capsicum annuum) aukera handia dugu: pipermina, Gernikakoa, Ezpeletakoa, Angeluko eztia, txorizeroa, pikilloa, morro edo handia eta kristal piperra. Kanpora begiratzen badugu, ezin konta adina dira eta horrek... [+]
Onintza Enbeitak lurrari emana bizi izan den Feli Madariagaren bizitzako hainbat pasarte kontatzen ditu. Urriaren 10ean 18:30etan Muxikan, bi emakumeon artean aurkeztuko dute ARGIAren Bizi Baratzea sailean argitaratu den liburua.
Udazkenean zentzumen guztiak erne dituztela joaten dira onddo biltzaileak mendira. "Hau jangarria ote da, edo toxikoa?", horra onddoen erreinuko ale bakoitzaren aurrean egiten duten galdera. Asmatu ez dutenek, kasurik larrienetan, ospitalean bukatuko dute eta orduan... [+]
Zuhaitzen hostoak erortzen ari dira, eguzkiak ez du hainbeste berotzen baina azken izpiak aprobetxatuz, bazkalostean mendi bueltatxoa ematera irten gara. Mendiaren soinuetan barneratuta, bat- batean tronpetak diruditen “kru-kru-kru” hotsak entzuten dira. Begirada... [+]
Baigorriko pentzeetan jateko sagarrak ekoizten ditu Elena Aguerre laborariak. Lekorneko Garroa etxaldean barazkigintza ekologikoan luze aritua zen, baina 2022-2023ko neguan Baigorrira lekualdatu eta proiektu berria jarri zuen abian: “Pentze bat xerkatu eta hektarea eta... [+]
Inaurkina. Inaurkingintzan buru-begi hasia dago aberats jendea, abeldun jendea, abeltzaina. Buru-begi eta buru-belarriak erne egin beharreko lana da inaurkinarena. Etxeratu nahi den zaborra da inaurkina. Izan ere, zaborra, gaur egun sortzen duguna ez bezala, begi-bistatik... [+]
Udazken sasoia iritsi zaigu eta ohikoak diren irudiak etorri zaizkigu; hostaje gorrixkak, erortzen ari diren hosto bakan malenkoniatsuak, haizeak astindutako orbela.
URA agentziak obrak “berehala” geldiarazi ditu, eta txostena ireki dio Red Electricari. Ez da lehen aldia bentonita isuriak atzematen dituztena. Obrek Gatika eta Europa konektatzea dute helburu.
Suaren presentzia naturan milioika urtetan izan da (gizakion agerpena baino askoz lehenagotik). Horregatik, ohikoa da landare askok suaren aurrean adaptazio ugari edukitzea. Gure inguruan arruntak diren arteek eta ametzek, adibidez. Baita txilar askok eta otea bezalako sastraka... [+]