Chillida familiak Tindaya mendia zulatu nahian segitzen du
Eduardo Chillida eskultoreak Fuerteventurako (Kanariar Uharteak) Tindaya mendia hustuz “artelan” bat egiteko asmoa izan zuen. Bazirudien proiektua bertan behera geratua zela, baina irletako gobernuaren asmoek eta Chillidaren familiaren bultzadak obra erraldoia berriz mahai gainean jartzea ekarri dute.
Diagonal egunkariko Maria Jose Esteso Povesek erreportajea argitaratu du gaiari buruz azken zenbakian. Bertan elkarrizketatu duen Jose de Leon arkeologo eta ekologistak adierazi du “hauteskunde arrazoiak” daudela proiektua berpiztearen atzean.
PSOEk eta Coalición Canariak gidatutako gobernuak uste du “botoak ematen dizkiela” proiektu honek, “nahiz eta dagoeneko demostratuta dagoen Tindaya egitea ezinezko dela”.
Kubo huts bat
50 metroko kubo hutsa zen Chillidaren proiektua. 1980ko hamarkadan izan zuen ideia euskal eskultoreak, berak esan zuenez, Jorge Guillenen lerro batek inspiratuta (“sakonena airea da”). Beste hainbat lekutan bila aritu ondoren, Fuerteventurako mendia jo zuen proiektua egiteko leku egokitzat.
Kanariar Uharteetako gobernuak oso harrera ona egin zion, 1996an interes orokorreko proiektutzat jotzeraino. Kontrako ahotsak ere ez ziren gutxi izan ordea, eta obrak eten egin ziren.
“Tolerantziari” eskainitako monumentua izan behar zuen mendiak, baina Chillida ez zen predikatzen zuen horrekin oso bat agertu obra faraonikoa eteteko eskatzen zutenei buruz hitz egitean. 1999an zera adierazi zuen: “Tindaya geldirik dago arteaz hitz bat ez dakiten alproja eta ezjakin batzuen erruz. Tindaya egin egingo da, nik ikusi ez arren”.
Ba, 2002an hil zen Chillida eta proiektua epaitegietan geldirik dago oraindik, alprojak, azken finean, hain ezjakinak ez ziren seinale. Gainera, obra hasi gabe ere, 30 milioi euro gastatu dira dagoeneko Diagonalen arabera.
Zertarako zulo hori?
Artearen aitzakian mendian meatzaritza-lanak egin nahi izatea leporatu diote uharteetako ekologistek proiektua berriz martxan jarri nahi dutenei. 2011ko urtarrilean jakinarazi zuen Paulino Rivero presidente kanariarrak obrari ostera ekiteko akordioa sinatu zutela Chillida familiarekin.
Eskultorearen familiak proiektuarekin daukan tema nabarmendu du Jesus Giraldezek. Tindaya, el poder contra el mito liburuaren egilea da eta bere esanetan Chillida-Leku itxi zutenetik –galerak izaten ari zen Hernani kanpoaldean kokatutako museoa– berpiztu da eskultorearen oinordekoen interesa.
Obraren bideragarritasuna zalantzan jartzen duten datuak ez dira gutxi ordea. Urtean 100.000 lagunek ordaindu beharko lukete 30 euroko sarrera bat 50 urtez lanen hasierako aurrekontua ordainduko bada.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio Netanyahuren planari: lehen ministroak Gazako Zerrenda osoa okupatzeko asmoa erakutsi zuen, baina kontseiluak... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".