‘Bagare’: euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserkiak 50 urte
1974ko abenduan sortu zuten Bagare kanta Gontzal Mendibil zeanuriarrak eta Bittor Kapanagak, haren Olaetako (Aramaio) baserrian. Euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserki bilakatu zen gerora.
"Bittor Kapanaga gizon jakintsua zen, pentsalaria, filosofoa, itzultzailea eta euskararen ikertzailea; Sarrionandiak, bertsolariek, Amurizak eta nik Sokrates euskalduna deitzen genion", kontatu du Gontzal Mendibilek, Deia-ko kazetari Andrés Porterok egindako elkarrizketan. "Santamañako jaietan (Otxandion) ezagutu nuen, 1974an. Hangoa zen bera. Hurbildu egin zitzaidan, eta abestien letrak nork idazten zizkidan galdetu. Bakarren bat egitea proposatu zidan, Xeberri edota Hertzainak taldearentzat egin bezala".
Handik aurrera, Mendibil hainbatetan izan zen Kapanagaren baserrian, eta enkontru horietako batean 'Bagare' sortu zen, "askatasunaren eta euskararen aldeko gure borrokatik abiatuta", Mendibilen hitzetan. "Bittorrek beti esaten zuen euskarak Araban bizirauten bazuen, betiko biziraungo zuela. Gainera, garai hartan ez zen lurralde batere nazionalista. Ikusi, beraz, egoera nola irauli den. Gogoan dut arkumetxoa jaio zela egun horretan, eta bizitzaz hasi ginen hizketan. Bi minutura animalia zutik zegoen jada, gizakiak urtebete behar duenean. Horri buruz hitz egiten hasi, naturaz, euskalkiez... eta 'Araban bagare, Gipuzkun bagera, Xiberun bagire ta bizkaian bagara... guztiok gara euskaldun' abestia sortu zen. Gaua zen, nik gitarra neukan...
Mendibilek ez du gogoan jendaurrean noiz kantatu zuen pieza hori lehenbizikoz. "Mairuelegorretako eskoletan eskaini genuen kantaldi jendetsu bat dut gogoan. Laboak, Lertxundik eta Letek ere kantatu zuten bertan. Sekulakoa izan zen, jendeak abestia [Bagare] kantatzen zuen, ereserkia bailitzan sentitzen zuten, nahiz eta oraindik grabaturik ez zegoen. 1975ean grabatu zuen Mendibilek, Xeberri eta beste musikari batzuekin batera, Zaurietatik dario diskorako.
"Frankismoaren amaiera zen", dio Mendibilek, 1974koak gogoan. "Kantak gure nortasunaz hitz egiten zuen, euskaraz, Euskadi askatzeaz. Garai hartan kontzertu ugari ematen genituen, nahiz eta oraindik ez nengoen Xeberrirekin. Otxandion bakarka jo nuen, hortaz gogoratzen naiz. Garai hartan Ez Dok Amairu moduko zerbait sortu nahi izan genuen Bizkaian, euskal kantugintzari bultzada emateko".
Bittor Kapanaga: "Gipuzkera zen Jainkoaren hizkuntza, eta Jainkoaren hizkuntza beti da sakratua"
2011n hil zen Bittor Kapanaga Elorza euskaltzale eta idazlea. 2005ean hari egindako elkarrizketa plazaratu zuen ARGIAk (2008. zenbakian), euskalkien errealitatea ardatz hartuta. Kapanagak kontatu zuen Baionako batzar batean "gare" proposatu zuela baturako aditz forma gisa. "Gabriel Arestik eta nik baiezko botoa eman genuen, baina beste guztiek ezezkoa. Badakizu: gipuzkera zen Jainkoaren hizkuntza, eta Jainkoaren hizkuntza beti da sakratua. Jainkoak sortu egiten dira, eta, sortzen ez badira, sortu egiten ditugu. Hemen ere egon dira Jainko faltsuak, eta bat, argi esateko, Mitxelena izan zen. Euskara ez zuen ondo ezagutzen: latina maite eta latina bizi zuen".
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Zuzeneko musika gustatuz gero, ziur azken hamarkadan Eider Iturriagak egindako argazkiren bat ikusi duzula. Bere bi grinak uztartu ditu bermeotarrak: musika eta argazkilaritza. Eszenatoki batean hain azkar pasatzen den une hori harrapatzeko abilezia du, ikuslearen begietan... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Zatitxu 7
Zikin
Mendeku diskak, 2025
-------------------------------------------------------------
Aurten ere, udarekin batera dator Zikinen lan berria, esanez bezala: berdin zait oporrek hartzen bazaituzte Elantxoben, Belaguan edo Copacabanan. Eguraldi onak ez du egoera... [+]