“40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko”
Baso jangarria edo oihan baratzea lantzen dute duela 14 urtetatik Odei Etxeberriak eta Gorka Torrek. Zuhaitzak eta barazkiak uztartzen dituen sistema honen oinarriak azaldu ditu Torrek Egonarria saioan, Mattin Jauregiren galderei erantzunez. Urte hauetan guztietan hainbat ondorio atera dituzte, eta buruaskitasuna helburu hartuta, barazki zehatz batzuk lantzen dituzte egun Behorlegiko lurretan: hain justu lanabes xumeenak eskatzen dituztenak eta urte osoan zehar elikatu ahal izatea bermatzen dutenak.
Bideo honetan duzu osorik ikusentzungai Gorka Torreren elkarrizketa interesgarria:
Jarraian laburtu ditugu elkarrizketan atera diren hainbat ideia:
Oihan baratzea zer den azaldu du Gorka Torrek: "Barazkien eta arbolen uztartzean oinarritzen den antolaketa bat da, hau da, bi landare mota horiek eremu batean landatzea. Oihan edo basoan inspiratzen da: badakizue oihan batean landareak hainbat mailatan garatzen direla, arbola handietatik landare apalenetaraino. Oinarrizkoena eguzkia sartzea da, eguzkiaren energiak eraginetn baitu gai organikoen ekoizpena landarearengan. Horregatik, bereziki zaindu behar dena arbolen artean ezartzen dugun distantzia da, arbolek itzal gehiegi egin ez dezaten, eguzki izpiak tartean sartzeko gisan".
Urte osoan barazki freskoak jateko antolaketa
Buruaskitasuna dute helburu etxean. Horregatik, bi oinarri hartu dituzte oihan baratzean landuko dituzten barazkiak hautatzerakoan: batetik, teknika edo teknologia mailan buruaskitasuna bermatzea, hau da, tresna oso oinarrizkoak erabiltzea, ez petroliorik eta ez argindarrik eskatzen ez dutenak. Bestetik, urte osoan ongi elikatzea bermatuko duten barazkiak lantzea.
Horrek ekarri die barazki eta landareen hautaketa egitea: zerealak baztertu dituzte (hauek transformatzeak errotak eskatzen baititu) artoa salbu, eta nixtamalizazio prozesuaren bidez talo modukoak egiteko orea lortzen dute, aurrez irin bihurtu behar izan gabe. Eta Euskal Herriko hainbat barietate berreskuratu dituzte, batzuek oso goiz etortzen direnak eta beste batzuk oso berantiarrak direnak, urte osoan elikagai freskoak izateko: "Baditugu 40 landare mota ezberdin, aukera ematen dutenak urte osoan baratzean elikagaiak izateko, gure behar nutritiboak asetzeko eta dira landare mota batzuk ez dutenak transformaziorik behar (edo oso gutxi) eta gure ideia da urte osoan baratzean zuzenki barazkiak bildu ahal izatea. Alegia, ez dugu kontserbaziorik egiten. Beraz, ez dugu energiarik behar produktuak kontserbetan ezartzeko edo ez dugu hormagailurik erabiltzen elikagaiak kontserbatzeko elikagaiak".
Batez ere tuberkuluak lantzen dituzte: "Zehazki garatu dugu patata gozoa (boniatoa deitzen dena Hegoaldean), topinanbua (zerri patata edo gerla patata ere deitzen dena) eta tarroa".
Buruaski izaten jakitea
Mattin Jauregi Egonarria saioko aurkezleak galdetu dio ea erabat burujabe diren elikaduran. Torreren erantzuna: "Jakitatea eskuratu dugu, behar ditugun tresna guztiak ere bai eta landareen haziak eskuratzeko gaitasuna. Beraz, ziklo oso hori eraikitzea lortu dugu. Kualitatiboki badakigu urte osoan beharrezkoa dugun elikagaia ekoizten. Baina ez dugu %100 egiten, gure denbora parte bat libratu nahi baitugu beste hamaika borroketan-eta ezartzeko, beraz, ez dugu lur lanean ematen %100 bertatik elikatu nahiko bagenu beharko genukeen denbora guztia. Baina badakigu egiten eta hala egiten dugu zati handi batean".
"Baratze situazionista" bat
Osotasun gisa ikusten du Torrek oihan baratzean egiten duena: "Ni lur lan bat egitera joaten naizelarik da ariketa fisiko baten egiteko plazerra, da elikagai bat ekoiztearen plazerra, da eguzkia hartzearen plazerra, da ezagutzak transmititzeko espazio bat, da lagun batekin bertan hitz egiteko toki atsegin bat. Eta da edertasunez gozatzeko eremu bat. Alegia, ez da separaziorik, ez noa bakarrik janaria ekoiztera. Zentzu ainitzez betea da. Eta situazionisten mugimenduaren ideia garrantzitsu bat zen hain zuzen ez ditugula gure bizitzako arlo ezberdinak separatu behar, separazio hori gehiago estatuaren eta kapitalaren ondorio bat da". Haien baratzeari situazionista izena eman diote.
Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.
LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]
Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.
Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]
Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]
Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.
“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.
Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.
"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.