“40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko”
Baso jangarria edo oihan baratzea lantzen dute duela 14 urtetatik Odei Etxeberriak eta Gorka Torrek. Zuhaitzak eta barazkiak uztartzen dituen sistema honen oinarriak azaldu ditu Torrek Egonarria saioan, Mattin Jauregiren galderei erantzunez. Urte hauetan guztietan hainbat ondorio atera dituzte, eta buruaskitasuna helburu hartuta, barazki zehatz batzuk lantzen dituzte egun Behorlegiko lurretan: hain justu lanabes xumeenak eskatzen dituztenak eta urte osoan zehar elikatu ahal izatea bermatzen dutenak.
Bideo honetan duzu osorik ikusentzungai Gorka Torreren elkarrizketa interesgarria:
Jarraian laburtu ditugu elkarrizketan atera diren hainbat ideia:
Oihan baratzea zer den azaldu du Gorka Torrek: "Barazkien eta arbolen uztartzean oinarritzen den antolaketa bat da, hau da, bi landare mota horiek eremu batean landatzea. Oihan edo basoan inspiratzen da: badakizue oihan batean landareak hainbat mailatan garatzen direla, arbola handietatik landare apalenetaraino. Oinarrizkoena eguzkia sartzea da, eguzkiaren energiak eraginetn baitu gai organikoen ekoizpena landarearengan. Horregatik, bereziki zaindu behar dena arbolen artean ezartzen dugun distantzia da, arbolek itzal gehiegi egin ez dezaten, eguzki izpiak tartean sartzeko gisan".
Urte osoan barazki freskoak jateko antolaketa
Buruaskitasuna dute helburu etxean. Horregatik, bi oinarri hartu dituzte oihan baratzean landuko dituzten barazkiak hautatzerakoan: batetik, teknika edo teknologia mailan buruaskitasuna bermatzea, hau da, tresna oso oinarrizkoak erabiltzea, ez petroliorik eta ez argindarrik eskatzen ez dutenak. Bestetik, urte osoan ongi elikatzea bermatuko duten barazkiak lantzea.
Horrek ekarri die barazki eta landareen hautaketa egitea: zerealak baztertu dituzte (hauek transformatzeak errotak eskatzen baititu) artoa salbu, eta nixtamalizazio prozesuaren bidez talo modukoak egiteko orea lortzen dute, aurrez irin bihurtu behar izan gabe. Eta Euskal Herriko hainbat barietate berreskuratu dituzte, batzuek oso goiz etortzen direnak eta beste batzuk oso berantiarrak direnak, urte osoan elikagai freskoak izateko: "Baditugu 40 landare mota ezberdin, aukera ematen dutenak urte osoan baratzean elikagaiak izateko, gure behar nutritiboak asetzeko eta dira landare mota batzuk ez dutenak transformaziorik behar (edo oso gutxi) eta gure ideia da urte osoan baratzean zuzenki barazkiak bildu ahal izatea. Alegia, ez dugu kontserbaziorik egiten. Beraz, ez dugu energiarik behar produktuak kontserbetan ezartzeko edo ez dugu hormagailurik erabiltzen elikagaiak kontserbatzeko elikagaiak".
Batez ere tuberkuluak lantzen dituzte: "Zehazki garatu dugu patata gozoa (boniatoa deitzen dena Hegoaldean), topinanbua (zerri patata edo gerla patata ere deitzen dena) eta tarroa".
Buruaski izaten jakitea
Mattin Jauregi Egonarria saioko aurkezleak galdetu dio ea erabat burujabe diren elikaduran. Torreren erantzuna: "Jakitatea eskuratu dugu, behar ditugun tresna guztiak ere bai eta landareen haziak eskuratzeko gaitasuna. Beraz, ziklo oso hori eraikitzea lortu dugu. Kualitatiboki badakigu urte osoan beharrezkoa dugun elikagaia ekoizten. Baina ez dugu %100 egiten, gure denbora parte bat libratu nahi baitugu beste hamaika borroketan-eta ezartzeko, beraz, ez dugu lur lanean ematen %100 bertatik elikatu nahiko bagenu beharko genukeen denbora guztia. Baina badakigu egiten eta hala egiten dugu zati handi batean".
"Baratze situazionista" bat
Osotasun gisa ikusten du Torrek oihan baratzean egiten duena: "Ni lur lan bat egitera joaten naizelarik da ariketa fisiko baten egiteko plazerra, da elikagai bat ekoiztearen plazerra, da eguzkia hartzearen plazerra, da ezagutzak transmititzeko espazio bat, da lagun batekin bertan hitz egiteko toki atsegin bat. Eta da edertasunez gozatzeko eremu bat. Alegia, ez da separaziorik, ez noa bakarrik janaria ekoiztera. Zentzu ainitzez betea da. Eta situazionisten mugimenduaren ideia garrantzitsu bat zen hain zuzen ez ditugula gure bizitzako arlo ezberdinak separatu behar, separazio hori gehiago estatuaren eta kapitalaren ondorio bat da". Haien baratzeari situazionista izena eman diote.
Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki
Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]
Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.
Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.
Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]
Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]