Xanti Onaindia: "Poesia da herria gehienik zuzpertzen duena"


2007ko otsailaren 21ean
Aita Xanti Onaindiarekin olerkigintzaz

"Ala ere, urte aietan, euskaltzaleen iritzia, Olerkiaren eta Olerkarien alde, bete-betean iraulirik zegon. Lizardi, Orixe, Lauaxeta, Jaurtalkol, Loramendi...

"Bertsolarien artea eta balioa, berriz, gure euskaltzaleen artean naiko baztertua eta aaztua zegon".

Z. Argiaren 600garren alean D. Manuel Lekuonak aitortutako gertaera duzu hori.

A. Xanti Onaindia, ordea, poesiaz eta bertsoaz arduratu da, olerkariez eta bertsolariez. Liburu asko du bataz eta besteaz eginik.
Bi omenaldi ospatzen ditugu azaroan, alor hauetan. Hilaren 17an bertsolari zaharrei egiten zaie omenaldia. 24ean, berriz, A. Xanti Onaindiari.  Bi ospakizun hauek direla eta hurbildu gatzaizkio Onaindiari.

Noiz eta nola hasi zinen "Olerti eguna" ospatzen?

1961garrengo Abuztuaren 29an, Kristo Errege egunez, ospatu zen, hemen Larrean, lehen aldiz. Honela egin dugu geroztik urtero. Ondo erantzuten dute olerkariek. Hogeita hamarren bat edo hogeita hamabosten bat poesia biltzen dira urtero 1959garrenean sortu nuen "Olerti". Hortatik hasi nintzen poesi-egunok ospatzen.
Zer helburu izan duzu "Milla euskal olerki eder" liburua eta "Olerti" sorta olerkariei eskaintzerakoan?
Poesia da herria gehienik zuzpertzen eta lotatik esnatzen duena. Orain dela hogei urte "Milla euskal olerki eder" liburua argitaratu nuenean bazen horrelako zerbaiten premia. Olerkia beti atsegin izan zait. Besteei ere atsegin izango zaiela neri atsegin zaidana uste dut. Egia ote?

Zerk eragin dizu poesia xuxper erazteko ahaleginak egin ditzazun?

Aurrekoan erantzun dizudanaz gainera arrazoi hau ere banuen: lan txikien zale euskal irakurlegea. Olerkiek, berriz, laburrak izan behar dute, gaitz-ozpinez izartuak, biziak, herriari zerbait adierazten dietenak. Janari bixi bat eskaini nahi nion herriari. Maitea zuen Euskal Herriak "Olerti". Ez zen berez hil. Galerazia izan zen.
 
Zein dituzu gaurko poetarik gogozkoenak?
Ez naiz inor honekin edo harekin berdintzen egundo ibili. Neretzat denak dira poeta onak, nahiz G. Aresti, nahiz B. Gandiaga, nahiz Bordari. Bakoitzak bere bihotza eta kultura erakusten dizkigu. Halere argi-zalea naiz. Oraintsu irakurri ditudan errusiar eta hungaro olerkari batzuen lanetatik dakusadanez, gauza ederrak esan ditzakegu; argi eta garbi esan ere. Argi-zale dira sortaldeko poetak, sartaldekoak aldiz ilun-zale. Haiek eguterakoak eta gu ospelekoak izan nonbait. Haiek egunsentikoak eta gu ilunabarrekoak.

Ona, txarra ala erdipuerdikoa da zuretzat gaurregungo poesia?

Ez, gaurko euskal olerkia ez da txarra. Asko urrutiratu zaigu lehengo bidetik. Aleman eta ingelesera gehiegi makurtu da. Ilunak ditugu poeta hoiek. Badira guretzat hoiek baino eredugarriagoak.
 
Ez zara olerkiaz bakarrik arduratu. Baita bertsoaz ere. Zer diozu bertsolariez?

Ondo zaindu du bertsolariak orain arte euskal bertsoaren kutsu eta arnasa beroa. Gaurko bertsolariak, lehengoei ezer kendu gabe, guztiz txalogarri ditugu. Ikus zazu nola maite dituen herriak: irrika biziaz entzuten die. Zantzue eta eredu ederra idazle eta poetontzat.

Azaroaren 17an dugu bertsolari zaharren omenaldia. Merezia al dute?

Bai horixe. Aldi bakoitzari berea zor zaio. Lehengo bertsolariek ederki jokatu zuten. Ez zen irratirik, aldizkaririk eta aretorik garai hartan. Lan haundia egin zuten orduan taberna zuloetako eta sagardotegietako bertsolariek. Baita bertsojartzaileek ere. Gaur agerira eta aretoetara atera dira bertsolariak. Nolako giroa den ikusi behar da. Mutilak dituzu bertsolariak giroari antzematen.

Zer kidetasun dago olerkiaren eta bertsoaren artean?

Bada kidetasunik olerkiaren eta bertsoaren artean. Baita diferentziarik ere, txorien arteko hegazkadak bezala. Behar ere bai: ez lukete ederki emango txoriek ere hegakera berdinez egan egingo balute.Olerkia jaikiago duzu hizkuntza guztietan, bai bulkoz, bai sentimentuz. Gauza ederrak ederki adierazi, hor poetaren eragina. Bertsolariak, berriz, bihotz-ikutu eta eragin biziagoa eta zorroztasun haundiagoa du. Hala behar ere entzuten daukan herriari dardar eragiteko. Poetek eta bertsolariek behar dute hau, baina bakoitzak bere mailan.

Zer alde dute batak eta besteak?

Gure bertsolariak ez du inoiz ere goiegi jo behar bere burutapen eta bihotz-ondoetan. Hobe du neurriz, patxadaz eta zorrotz jokatu bere sailean. Bapatean bertsoak arildu eta kantatzea, gure herriarena dela esan dezakegu. Beste inon ez da honelakorik, aintzakotzat hartzekorik behintzat, ezagutzen. Olerkariak ere bere maila zaindu behar du, gogoetaz, irudikizunez eta sentipenez aberats eta eder izanik. Ez bedi beheraegi jaitsi, bestela, bere hegazkadan, bertsolari mailara makurtuko bait litzateke.
 
Zer egin daiteke bertsolari berriak sortzeko?

Bertsolari eskolak sortu. Ez da zaila. Zoritxarrez ez gara maixu, sail askotan izan beharko bagenu ere. Berenezko sena dakartenei zerbait erakustea ez litzateke zaila izango, teknika aldetik bereziki. Gainerakoa bakoitzak egingo luke.

Azaroaren 24ean, Aita Onaindiaren omenez egingo den omenaldian, olerki eta bertso lanak sarituko dira. Merezi du Xanti Onaindiak gorazarre hau. A. Onaindiarentzat pozkarriena, berriz, olerki eta bertso mordoa begien aurrean ikustea dateke. Zorionak aldez aurretik.
ERRIALDE
Xanti Onaindia, Endrike Knörr eta "Xalbador".
7

Gaiez\Kultura\Literatura\Ekitaldiak\Olerti Egun
Gaiez\Kultura\Literatura\Idazleak\ONAINDIA2
Pertsonaiaz\ONAINDIA2
Egileez\HERRIALDE1\Kultura

Azkenak
Hezkuntza publikoko irakasleek akordioa lortu dute Jaurlaritzarekin

Tentsio handiko ikasturtea amaitzear, ostegunean hasi eta ostiralean jarraituriko azken negoziaketa maratoian Eusko Jaurlaritzarekin akordioa sinatu dute sindikatu guztiek, ELAk izan ezik. Datorren asteko grebak bertan behera geratu dira. Segidan, adostu dutena eta batzuek eta... [+]


Menopausian elikadura lagun izateko tresnak

Andrea Velasko dietista eta nutrizionistak elikaduraren bidez menopausiak eragindako aldaketak kudeatzeko zenbait gako eman ditu.


Ondo ereindako uzta

BRN + Auzoko eta Sain mendi + Odei + Monsieur le crepe eta Muxker
Zer: Uzta jaia.
Noiz: maiatzaren 2an.
Non: Bilborock aretoan.

---------------------------------------------------------

Ereindako haziek ura, argia eta denbora behar dute ernaltzeko. Naturak berezko ditu... [+]


Maiatzaren 18an ospatuko dute Sortzen jaia Takoneran

Sei urteko etenaldiaren ostean, maiatzaren 18an, Sortzen jaia ospatuko dute Takoneran D ereduko eskola publikoen aldeko jaia.  Ikuskizunak, haurrendako jolasak eta Gorka Urbizu edota Borla taldeen kontzertuak izango dira.


Zure onurarako da

Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.


47 milioi euro gehiago Esako urtegiaren segurtasuna bermatzeko

Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.


2025-05-09 | Arabako Alea
Gasteizko lorezainak udalarekin bildu dira lehen aldiz

Gasteizko Udalak esan du enpresa negoziatzera deitzen ari dela. Sindikatuek eskatu diote Gasteizko langileak defendatu ditzala Enviserren jabea den AEBetako inbertsio funtsaren aurrean.


“Txosnak eta herri jaiak defendatzeko” ekimena egingo dute maiatzaren 31n Bilbon

Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.

 

 


Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea
“Hikaz egiten ere, eginez ikasten da”

Aurreneko aldiz Euskaraldiaren barruan Hikaldia egingo da. 83 herrik eman dute izena. Iaz hitanoa bultzatzeko sortu zen ZirHika talde eragileak antolatu du ekimena, Tauparekin batera. Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea elkarrizketatu dugu. Bi helburu dituzte estreinaldian:... [+]


Soluzioa ez da teknikoa, soziala da; Arnaldo Otegiri erantzuna

Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]


Turiel: “Bilatu daitezke arrazoi teknikoak, baina itzalaldia prezioen sistema perbertsoak eragin zuen”

Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]


Robert Prevost estatubatuarra izango da aita santu berria, Leon XIV

"Bake zubiak eraikitzeko laguntza" eskatu dio jendeari balkoitik egin duen lehen agerraldian.


Hezkuntza publikoko irakasleen eta Jaurlaritzaren arteko negoziazioak ostiralean jarraituko du

“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]


Eguneraketa berriak daude