Onena baño obea!

  • Gaur egun publizitatea leku guztietan dago eta dena da publizitatea. Baina duela 90 urte publizitatea ez zegoen euskararen munduan, ezta euskara publizitatearen munduan ere. Zenbait iragarlek Zeruko Argian iragarkia ipintzeak merezi zuela erabaki zuten arte.
Lourdes Iriondo eta Xabier Lete, Euskadiko Kutxako iragarkian (1977)
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
“Iragarkiok Argian argitaratuko baziren, norbaitek erabakia hartu behar zuen aurrez, eta ez erabaki erraza. Aldizkariak berak ere egingo zuen berea, baina nik hemen iragarleak aipatu nahi nituzke, eta goraipatu, aurren-aurrena. Zerk bultzatu ote zituen hemen ageri diren iragarleok euskarazko iragarkiak egin eta argitaratzera? Euskaltzaletasun hutsak, ala euskara erabiltzearen abantaila komertzialek?”. Hitzok Joxerra Garziak idatzi zituen, Lander Garroren Ez merkeenak! Bai onenak! liburuaren aurkibidean (Alberdania, 2006).

Gerraurreko Zeruko Argian publizitateak ez zuen toki handirik otoitzen misiotako berrien artean. Eta, nola ez, iragarki urriek erlijioarekin zerikusia zuten: Juan Romeu Volta’ren semiak “artillezko eunak” saltzen zituen “erlijiosoentzat”, eta Kintin Ruiz de Gaunaren semeak “luzera aundiko eliz-argizariak”. Baina, tarteka, baziren bestelakoak ere: “Aspaime garatxek” eztula kentzen zuten berehala eta “Libreria Begoña”k euskarazko azken liburuak zituen salgai, biak 30eko hamarkadan.

60ko hamarkadan, iragarleek bazekiten nonbait astekaria baserritar askok irakurtzen zutela. Hala, Funcor (“benetako baserritarrak bear dituzten makiñak”) Fanderia pentsuak (“Ez merkenak, bai onenak!) edo Solo atxurra (“amar gizonek aiña lan egin dezake”) iragarri ziren, besteak beste. Iragarki freskagarriagoak ere baziren, hala nola Coca-Colarena (“Coca-cola sendikoa ¡Oraindik askoz merkeagoa!”) edo Kas etxearena (“Euskal Herriko edari hotzak, munduan zehar ospetsuak”). Eta teknologia berrientzat ere bazen tokia: Iberia hozkailua, ezinezkoa badirudi ere, “onena baño obea” zen eta Pyramid “telebista-ontzia” eros zenezakeen 13.946 pezetatan, “bikaiña... bikaiñetan bada; iduri ta soiñu jatorra; Prantzia’ko telebistarako egokia; konponketak egiteko etxeak ditu gizon ikasiak”.

Euskarak publizitate genero berezia garatzeko aukera ederra esiantzen zuen: bertso-iragarkia. Aurreko orrialdean horietako bat ipini dugu, eta hona beste adibide eder bat: “Edan zazu, Insalus! Gorputza ondo eztagonean / eztago barren girorik, / sendagai ona eskutan dezu; / etzazu galdu denborik! / Bein artzen dunak eztu izaten / berriz uzteko gogorik, / mairako urik ezpaita sortu / Insalus bezelakorik!”. Kanpoko enpresek ere ez zioten uko egin errimari: “Eguberritako txanpaña... Freixenet alajaña!”.

Franco hil ondoren, estetika eta mezu errebindikatiboek saltzeko balio zutela pentsatu zuen zenbaitek –ikus Eroskiren iragarkia, aurreko orrialdean–, eta beste batzuek janzkera ere garai berrietara egokitu behar zela uste zuten: “Auzmendi, gizon jazkiak neurri-neurrian. ‘Txaketaz aldatzeko’ erarik dotoreena”.

Joxerra Garziak esan bezala, aldizkariak berea egin du, urte hauetan guztietan ahalegin handia egin du publizitatea biltzeko. Baina guk ere iragarleak aipatu nahi izan ditugu. Eta goraipatu.

Azkenak
Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


Sudango paramilitarrek asteburuan 300 zibil hil dituztela salatu dute, eta krisi humanitarioa areagotzen ari da

Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


Israelen okupazioaren aurkako neurriak adosteko goi bilera egiten ari dira Bogotan

Hagako Taldeak deituta, Kolonbiak eta Hego afrikak antolatu dute gailurra. Herrialdeetako ordezkariez gain, Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEren errelatorea ere Bogotan da, eta Israelekin harreman oro etetea exijitu die. EBk adierazi du Netanyahuri bere aire... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Espektakuluen tranpa

Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]


Laranja-paperetan marraztutako boikotak

Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]


2025-07-16 | Karmelo Landa
Zenbait traba eta bide bat

Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]


Atera daitezela herriko plazara

Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]


Nagusikeria

Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Genozidioaren ekonomia Palestinan: Francesca Albanesek lotsagarri utzi ditu multinazionalak

Carrefour, CAF, Crédit Agricole, BlackRock... Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEko errelatore bereziak enpresa sare handi bat egin du Israel burutzen ari den Gazako genozidioaren konplize bere azken txostenean, eta horien arduradunak ikertzeko eskatu du... [+]


Eguneraketa berriak daude