Onena baño obea!

  • Gaur egun publizitatea leku guztietan dago eta dena da publizitatea. Baina duela 90 urte publizitatea ez zegoen euskararen munduan, ezta euskara publizitatearen munduan ere. Zenbait iragarlek Zeruko Argian iragarkia ipintzeak merezi zuela erabaki zuten arte.
Lourdes Iriondo eta Xabier Lete, Euskadiko Kutxako iragarkian (1977)
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
“Iragarkiok Argian argitaratuko baziren, norbaitek erabakia hartu behar zuen aurrez, eta ez erabaki erraza. Aldizkariak berak ere egingo zuen berea, baina nik hemen iragarleak aipatu nahi nituzke, eta goraipatu, aurren-aurrena. Zerk bultzatu ote zituen hemen ageri diren iragarleok euskarazko iragarkiak egin eta argitaratzera? Euskaltzaletasun hutsak, ala euskara erabiltzearen abantaila komertzialek?”. Hitzok Joxerra Garziak idatzi zituen, Lander Garroren Ez merkeenak! Bai onenak! liburuaren aurkibidean (Alberdania, 2006).

Gerraurreko Zeruko Argian publizitateak ez zuen toki handirik otoitzen misiotako berrien artean. Eta, nola ez, iragarki urriek erlijioarekin zerikusia zuten: Juan Romeu Volta’ren semiak “artillezko eunak” saltzen zituen “erlijiosoentzat”, eta Kintin Ruiz de Gaunaren semeak “luzera aundiko eliz-argizariak”. Baina, tarteka, baziren bestelakoak ere: “Aspaime garatxek” eztula kentzen zuten berehala eta “Libreria Begoña”k euskarazko azken liburuak zituen salgai, biak 30eko hamarkadan.

60ko hamarkadan, iragarleek bazekiten nonbait astekaria baserritar askok irakurtzen zutela. Hala, Funcor (“benetako baserritarrak bear dituzten makiñak”) Fanderia pentsuak (“Ez merkenak, bai onenak!) edo Solo atxurra (“amar gizonek aiña lan egin dezake”) iragarri ziren, besteak beste. Iragarki freskagarriagoak ere baziren, hala nola Coca-Colarena (“Coca-cola sendikoa ¡Oraindik askoz merkeagoa!”) edo Kas etxearena (“Euskal Herriko edari hotzak, munduan zehar ospetsuak”). Eta teknologia berrientzat ere bazen tokia: Iberia hozkailua, ezinezkoa badirudi ere, “onena baño obea” zen eta Pyramid “telebista-ontzia” eros zenezakeen 13.946 pezetatan, “bikaiña... bikaiñetan bada; iduri ta soiñu jatorra; Prantzia’ko telebistarako egokia; konponketak egiteko etxeak ditu gizon ikasiak”.

Euskarak publizitate genero berezia garatzeko aukera ederra esiantzen zuen: bertso-iragarkia. Aurreko orrialdean horietako bat ipini dugu, eta hona beste adibide eder bat: “Edan zazu, Insalus! Gorputza ondo eztagonean / eztago barren girorik, / sendagai ona eskutan dezu; / etzazu galdu denborik! / Bein artzen dunak eztu izaten / berriz uzteko gogorik, / mairako urik ezpaita sortu / Insalus bezelakorik!”. Kanpoko enpresek ere ez zioten uko egin errimari: “Eguberritako txanpaña... Freixenet alajaña!”.

Franco hil ondoren, estetika eta mezu errebindikatiboek saltzeko balio zutela pentsatu zuen zenbaitek –ikus Eroskiren iragarkia, aurreko orrialdean–, eta beste batzuek janzkera ere garai berrietara egokitu behar zela uste zuten: “Auzmendi, gizon jazkiak neurri-neurrian. ‘Txaketaz aldatzeko’ erarik dotoreena”.

Joxerra Garziak esan bezala, aldizkariak berea egin du, urte hauetan guztietan ahalegin handia egin du publizitatea biltzeko. Baina guk ere iragarleak aipatu nahi izan ditugu. Eta goraipatu.

Azkenak
Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Tubos Reunidoseko enplegu espedientea “azken urteetako produkzio egoerarik onenean” inposatu nahi dutela salatu du ESK sindikatuak

ESK-k azpimarratu du zuzendaritzak soldatak igo dituela, langileen prestazioak murrizten ari diren bitartean. Berez, 2020tik abiatzen duten seigarren espedientea da honakoa.


Pediatra, neurologo, psikologo eta psikiatra elkarteak batu dira, deseskalatze digitala eskatzeko

Adituen irizpideei jarraituko dien pantailekiko deseskalatzea premiazkoa da eskolan eta etxean. Osasunaren bueltako Espainiako Estatuko erakunde garrantzitsuenek sortu berri duten plataformak hala dio. Internet eta sare sozialekiko “hiperkonexioa da pandemia berria”... [+]


Xabi Alonsoren Igeldoko txaleta eraiki zuen enpresaren eta Donostiako Udalaren aurkako salaketa jarri dute talde ekologistek

Haritzalde eta Ekologistak Martxan Gipuzkoa elkarte ekologistek salaketa aurkeztu dute Gipuzkoako Fiskaltzan. "Prebarikazioa" eta "Ondasun publikoen usurpazioa" leporatzen dizkiete txaleta eraiki zuen Tavaro XXI enpresari eta Donostiako Udalari, etxearen... [+]


Hasi dira Higa Hizkuntza Gutxituetako Hiztun Gazteen topaketak, Gasteizen

Astelehenetik ostiralera bitarte, 18 eta 35 urte arteko 80 gaztek mundu osoko hizkuntza gutxituen arteko harremanak sendotuko dituzte hitzaldi, mahai inguru eta mintegien gisako jarduerekin. Guztira 68 hizkuntza gutxituk izango dute presentzia topaketan, inoizko kopuru handiena.


2025-07-15 | ARGIA
Sanferminak amaituta, Iruñerriko autobusek greba utzi dute, irailera arte

Zerbitzu minimoek eragin handia izan dute Iruñerrian jaietan. Negoziazioan aritu dira, baina ez dute akordiorik erdietsi. Normaltasunez jardungo dute udan, eta irailean berrartuko dituzte lanuzteak.


‘Geldi euskara zapaltzea!’ lelopean iganderako elkarretaratzeak antolatu ditu Euskal Herrian Euskarazek

Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]


Trumpek ezarritako %30eko muga zergekin, kolokan dago EBn eta AEBen arteko merkataritza

Etxe Zuriko maizterrak larunbatean iragarri zuen EB Europako Batasunaren esportazioei %30eko muga zergak ezarriko dizkiela abuztuaren 1etik aurrera, biak merkataritza akordio batera ez iritsiz gero. Horren aurrean, AEBei muga zergak igotzeko prest dagoela adierazi du EBk... [+]


Kataluniako finantzaketa akordioa: galdera gehiago, erantzunak baino

Espainiako Gobernuaren estrategia politikoaren barruan mugitu du fitxa PSOEk: protagonista handirik gabeko irudi batekin jakinarazi dute akordioa, baina detaile gutxi emanda eta datarik ipini gabe.


“Intentsitate handiko” bi sexu eraso erregistratu dituzte Iruñeko sanferminetan

Gutxienez hamahiru sexu eraso salatu dituzte hainbat emakumek, horietatik bi "intentsitate handikoak", eta besteak "arinagoak". Mugimendu Feministak gogorarazi du salatutakoez gain "sexu eraso gehiago" egon daitezkeela, eta lanean jarraituko duela... [+]


2025-07-15 | Mikel Aramendi
ANALISIA
XXI. mendeko arma-lehiaketaren probalekua izan behar al dugu?

Eskarmentu ikaragarria –hitzaren adiera etimologikoan, besteak beste– dugu europarrok arma-lehiaketetan. Eta, paradigmatzat hartu ohi denetik, XIX. mendearen amaiera eta XX.aren hastapeneko hartatik, mende eta laurden igaro denean arma-lehiaketa kartsuenera itzuli... [+]


2025-07-15 | Angula Berria
Osasun Bidasoak salatzen du urologia-patologia duten pertsonekiko arretaren gabezia larria

Eskualdeko ospitaleko zerbitzua ixtearen ondoren, ez dira Donostiako Ospitalean ere artatzen. Haurren larrialdietako arreta gabezia ere dirau. Lehen mailako arretako pediatria kolapsatuta dago eta ez dago haur-psikiatrarik.


Etxeko langileen hitzarmenaren auzia Espainiako Auzitegi Konstituzionalera eraman du LABek

Etxeko langileek jasaten duten "prekaritateari" aurre egiteko, "neurri zehatzak" biltzen dituen dekalogo bat aurkeztu du sindikatuak, Bilbon. Auzia lehenbizi Espainiako Auzitegi Gorenera eraman zuela jakinarazi du LABek, baina auzitegi horrek ez diola... [+]


Eguneraketa berriak daude