1997an erraustegi handi bat eraiki zuten urtean ia 300.000 tona zabor erretzeko gaitasunarekin. Administrazioak eta erraustegiaren promotoreek (TIRME enpresa, Endesa eta Iberdrola tartean dituenak) beti bezala agindu zuten plantak balioko zuela hondakinen kudeaketa hobetzeko, kosteak merkatzeko eta gehiago birziklatzeko. Alabaina, 2001ean erraustegiaren erretze ahalmena 700.000 tonaraino handitu zuten (gaur egun Espainiako Estatuko handiena da). Horrekin aurrekontua ziztu batean handitu zen 276 milioi euroraino. Begi bistan denez, enpresak orain inbertitutakoa berreskuratu eta kobratu nahi du, Mallorcako Kontseiluarekin adostu zuen moduan 2041 arteko kontratu blindatuarekin.

Burugabekeria honen ondorioz uharteko udalek pilatuta daukate TIRMErekiko 90 milioi baino gehiagoko zorra. Eta dena zergatik eta apustu egiteagatik errausketaren alde, horrek hondakinen arazoa soluzionatu beharrean ekarri duelarik Europar Batasunak birziklatzeaz eta berreskuratzeaz ezarritako lege eta zuzentarauak urratzea, Bruselatik zigorrak iristea ekarriko duen urratzea. Hala ere, proiektua sustatu zuten arduradun politikoak ustelkeriagatik epaitu dituzte.

Paradoxa da Mallorcan 30 bat udalerrik apustu egin dutela beren hondakinak biltzea Atez Ate (alegia, ondo berezita eta egutegiaren arabera biltzea hondakinak). Horrela ari dira hiri hondakinen %70 biltzea (Puigpunyent, Espories...) horrela natur baliabideak ez erre, gutxiago kutsatu eta dirua aurreztuz. Horra sustatu behar liratekeen neurrietako bat.

Gainera, uhartea izateagatik, Mallorcak aparteko baldintzak dauzka bere lurraldean ezartzeko ontziak itzultzeko sistema (SDDR gaztelaniazko sigletan), zeinarekin berrerabili eta birziklatu ontzien %98, Alemanian bezala. Uhartea bisitatzen duten turistetako gehienek (eta urtean zortzi milioi dira) hala egiten dute beren sorterrietan eta hori abantaila handia da.

Ikusten dugu, beraz, irrazionala dena egunero bihurtu dela Mallorcan eta gure sakelak, osasunak eta ingurumenak ordaintzen dituztela kalteak. Hori bai, sekulako etekinak utziz beren akziodunekiko leial diren enpresei eta denen ongizatearen alde lan egiteko interes gutxi duten arduradun politikoei.

Julio Barea (@JulioBarea) Greenpeace-Españaren barruan Energia eta Hondakinen kanpainaren arduraduna da.
Artikulua 2012an plazaratu zuen arren, aste honetan zabaldu du berriro egileak, gaurkotasunik batere galdu ez duelakoan joan den astean erraustegiko eskoriak Palmako portuan itsasoratzearen eskandaluak erakutsi duenez.