Para entender de onde vén esta resolución final convén lembrar algúns dos seguintes feitos desde o ano 2017. En poucos meses o número de pisos turísticos que se ofrecían na cidade aumentou de forma espectacular. O tema era unha importante fonte de preocupación na cidade, como outras moitas consecuencias da turistificación en xeral. Durante a primavera e o verán o debate social estivo moi presente en San Sebastián: nas amizades e nas familias, nas seccións de opinión dos xornais, nas manifestacións e mobilizacións da rúa…

Mentres tanto, no Plan Xeral de Ordenación Urbana (PGOU) só autorizábase o aluguer turístico nas primeiras plantas dos edificios de vivendas. Pero, ao mesmo tempo, centos de vivendas turísticas estaban a ser rexistradas no rexistro que o Goberno Vasco puxo en marcha. Deste xeito, as institucións públicas tiñan identificados moitos dos pesos que desenvolvían unha actividade económica á marxe da legalidade.

Ante iso, a primeira resposta do Concello foi negar o problema, como o fan na cidade con todas as consecuencias da actividade turística. Pero cambiaron de actitude ante a preocupación e a protesta da cidadanía: en pleno verán tramitaron de forma unilateral e sen debate a ordenanza municipal reguladora dos alugueres turísticos en agosto de 2017. Aprobouse definitivamente en marzo de 2018. Con todo, a partir dese momento, durante uns meses non se sancionaron os pisos ilegais e ofrecéronse aos propietarios todas as facilidades para acceder á normativa. En definitiva, a recentemente derrogada ordenanza foi un instrumento para a legalización dos pisos turísticos ilegais.

O proceso de creación da Ordenanza e a falta de xuízo que puxo de manifesto a sentenza final non foron as únicas carencias que xurdiron neste instrumento. Quixéronnos vender a ordenanza como progresista. Como principal virtude da normativa, quixeron subliñar a importancia da ordenación da cidade por zonas. Na nosa opinión, trátase dunha medida tomada na dirección equivocada, que non hai que repetir. Por unha banda, porque entendemos o que chaman descentralización como un instrumento para a difusión do problema. As zonas da cidade (Parte Vella, praias, zona Centro…) son as que máis atractivos xeran entre os turistas. Facilitar os alugueres turísticos noutros barrios e zonas supón aumentar e ampliar o problema e non elimina presións turísticas aos barrios que xa ven desbordados polo problema. Toda a cidade é a que está a sufrir os múltiples efectos da turistificación e hai que pór límite a este proceso en toda a cidade.

O Concello encargábase de identificar e pechar os pisos que se atopaban fóra da normativa. Pensamos que era unha función establecida na boa dirección. Con todo, os recursos destinados a esta tarefa non foron suficientes en absoluto. Só grazas á colaboración cidadá foi posible a paralización dalgunhas actividades ilegais.

En definitiva, mediante a ordenanza de pisos turísticos que estivo vixente entre 2018 e 2021, o Concello apoiou o uso das casas como negocio en todo momento. Ponse o dereito á especulación e a facer negocios por encima do dereito á vivenda. E non é cousa de broma que vivamos nunha cidade na que vivimos unha situación de gran emerxencia residencial. Aínda que os investigadores que analizaron o caso de Donostia-San Sebastián constataron que a oferta de pisos turísticos "incrementa" os prezos do aluguer.

En todo este triste percorrido non se aprobou ningún debate. As alegacións realizadas pola Asociación Parte Zaharrean Bizi e a plataforma Stop Desafiuzamentos no proceso de creación da ordenanza non foron atendidas. Non se ofreceu a posibilidade de ter en conta as opinións e vivencias dos donostiarras. Fixérono todo de forma unilateral, urxente e encuberta, porque saben que hai debate e que non son poucos os cidadáns que pensan que a turistificación da cidade é excesiva.

O sucedido até agora, sirva para evitar erros e tomar mellores decisións. Para empezar, queremos dirixir algunhas mensaxes ao Concello:

Temos unha oportunidade. Manifestan publicamente a súa intención de reproducir a normativa da ordenanza anulada na modificación do Plan Xeral. Non ten por que ser así. Consideramos que se debe establecer unha normativa que limite e reduza os pisos turísticos. É necesario establecer un marco que abra a porta á desaparición desta práctica.

O cambio de actitude neste tema (e en todos os relacionados coa turistificación) parécenos fundamental. A falta de transparencia e de participación nos procesos de toma de decisións non garanten o interese xeral da cidadanía. Os intereses duns poucos poden condicionar a vida da nosa cidade e dos veciños.

As debilidades que a interrupción do turismo e a emerxencia sanitaria han posto de manifesto son unha oportunidade para repensar e readecuar o modelo de cidade de San Sebastián. É a hora dun cambio de rumbo. O camiño cara ao decrecimiento turístico é máis necesario que nunca para responder os retos que nos depara o futuro.

Doutra banda, tamén queremos facer chegar aos donostiarras algunhas mensaxes:

Alugar vivendas como piso turístico supón un encarecemento do aluguer de quen necesitan vivenda para vivir; turistificar a cidade, expulsar aos donostiarras da cidade e desmantelar as relacións comunitarias. Non acepte esta práctica. Non o lexitimes si alguén da nosa contorna penétrase nese camiño. San Sebastián non está á venda.

Organizar cos veciños. Pechar as portas á implantación de pisos turísticos nos nosos edificios. En cada un dos portais, por vontade maioritaria dos propietarios, poderase prohibir legalmente a instalación de pisos turísticos no edificio. Fala na comunidade de veciños, infórmache das normativas e como tomar estas decisións e dá o paso.

Fagamos fronte á emerxencia de vivenda. O peso turístico non é máis que unha pequena rama dun problema moito máis amplo. A problemática relacionada coa vivenda é diversa: sen fogar, alugueres caros, desafiuzamentos, fondos voitres, expulsados de Donostia… Pero hai unha chea de persoas e colectivos que están organizados para dar resposta a estes temas: asociacións de veciños, Stop Desafiuzamentos, Sindicato de Inquilinos, Saretxe, Azora, Aloku, Oficina de Okupación… Sumémonos e empujémonos xuntos até conseguir o dereito á vivenda en Donostia.