65urtetan ELLA-STV-ren alde

1976ko abuztuaren 29an

Manu Robles Arangiz, ELA-STV-ren lehendakariari elkarrizketa

Manu Robles Arangiz
65urtetan ELLA-STV-ren alde
Aurtengo uda eguzkitsu honen goiz garbi hoietako batez, Lapurdiko Ipar-Ekialdera jo dugu, Bastitidako Kantonamenduan aurkitzen den Bezkoitzera. Hementxe bizi da bere bere sendiarekin Manu Robles Arangiz ELA-STV-ren lehendakaria.
Bezkoitzeko gain ikuskarri honetan « Leku-eder » deritzan baserri hormatsuan dago Manu, Leizarraga idazlearen baserria aurrez-aurre.Larogeita hiru urte beteak ditu Manuk, hala ere aitton mehar, bizi eta urduria agertzen zaigu. Gu beregana hurbildu gatzaizkion unean besarkada bat belarrondo biltzen ari.
Robles jaunak badaki elkarrizkrizketatzeko asmoz joan natzaiola. Nik ezer galdetzerako berak esan dit".«begira zeinen leku ederrean bizi naizen. Gure etxez zuten menperatu «Leku-eder».e honetan, naziak burrukatzeko hauzo-lagunen bat sor ak l tu genuen. Nazi indartsu haiek ere ez zuten menperatu "Leku-eder"
-- Ederki Manu jauna. Hemenaldiko bizitza Aonetan amaika modutako borroka egin beharra izan duzu. Noiz eta non jaioa zaitugu?
-- Ahaztu ere egin zait oraintxe, noiz jaio nintzen. Ni begoñatarra nauzu. Begoñako Errepublika zaharrean 1893.an jaioa. Urte sail ederra herbestean igaro ondoren aurten ikusi dut berriro neure jaioterria... Nork ezagutu gaurko Begoña eta Santutxu? dena etxez betea, aurpegi ezagun bat bera ere ez dut sumatu.
-- Zure gaztaroan, nolakoa zen Bizkaiko giro politikoa?
-- Politika kontutaz jabetzeko, egokiera aproposa izan nuen neure gaztaroan. 13 urte besterik ez nuelarik, Euskal Batzokian pintxe lanak egiten hasi nintzen. Batzoki honetara biltzen ziren Julio Erezuma, Sabinea lagun itza1a eta Koldobika Arana, beste batzuen artean. Politikari buruzko .solasaldi asko egiten zuten. Han oso garbi hitzegiten zen abertzaleen artean. Ni, haiengana hurbiltzeko irrikiaz egon ohi nintzen. Haiengandik ikasi nuen amaika gauza jakingarri!
Baina politikazko giroari buruz egin didazu galdera. Erantzungo dizut. Zaude...
Bizkaiko langileriaren mugimendua erabat sozialisten esku zegoen. Sozialista hauek, espainiarrak izanik ere, ongi jokatu zuten Bizkaiko industriatzearen hastapen latz haietan. Langile klaseari zerbitzu ona egin zioten eta kapitalismoaren diru-egarri asekaitzari buru egiten zioten gogor borrokatu beti ere. Adibidez, hor ditugu lekuko, 1890 eta 1903an egin ziren lanuzte orokorrak.
Gauzak honela zeuden bitartean, Sabin Aranak bere lehen aldizkaria plazaratua zigun: «Bizkaitarra eta geroxeago «Baserritarra» ere bai. Sabin, oso garbi eta gogor hitzegiten hasi zen. Ondoko hitzok lekuko: «Todos sabemos hoy que el pobre es inhumanamente explotado y tratado como bestia por industriales y comerciantes, mineros y propietarios».
-- Nola erantzun zuten talde politikoek?
-- Sabinen hitz eta jokabide sutsua bezain gardenak, etsaigo batu eta indartsu bat sortu zuen. Aranaren aurka, bidenabar Euskal izaeraren aurka, ezkertiar nahiz eskuindar eta erdikoak, orok BATU egin ziren. Erdaraz esaten bezala «Frente común» bat egin zuten.
Hemendik aintzinera sozialisten erakunde orok, euskal izate beraren aurka etengabeko erasoa egin ziguten.
-- Gaztetan burdin 1anean hasi zinela entzuna naiz. Geroago ordea, Euzkadi egunkariko linotipilari agertzen zara. Nola?
-- Berez arrantzaleengandik natorkizu. Nere gurasoek, ni ere mariñel izatea nahi zuten. Hartan trebatzeko ikasketa zenbait ere egin nuen, baina hura guztia ez zen nere gogokoa, eta utzi egin nuen bertan behera. «Mariano Corral» zeritzan lantegian sartu nintzen ajastadore gisa, Mugica-Salazar karrikan berau. Lantegi honek bazituen garai hartan 200ren bat langile.
Lantegiko iangileen arteko giroa erabat ugetista zen. Ez harritu honela badiot, ez naiz batere gezurti: langile hauek nagusia euskal langilerik ez hartzera bortxatzen zuten.
-- Eta, zu, nolatan giro itogarri haren erdian?
-- Guztia bazeneki! Ni, ordurako, nere lagun ituarte eta Etxeberriarekin batera Arrigorriaga, Abando, Begoña eta beste herrixkatan aurreskua eta honelako Euskal dantzak egiten hasia nintzen; gure gazte denborako erromeria haiek erabat herrikoi izan ohi ziren. Horrelako «nabarmenkeriak» ez ziren oharkabean gertatu; berehala «abertzale-razistatzat» epaitu ninduten ni ere. Lantegian sabotajeak, egurkadak eta zer ez zidaten egin? Handik aguro alde egin beharrean arkitu nintzen, hobeki esan ihesari eman nion.
-- Burdin lanari utzi eta linotipilari?
-- Bal. Ordurako P.N.V.-k «Euzkadi» egunkaria plazaratzeko asmoak harturik zituen. Neri, harpideak egiteko kargue eman zidaten. «Euzkadi-ren» harpide eta azionista nauzu beraz. 1931. arte egunkari honetako linotipilari nauzu, geure gorabehera guztlak tarteko ditugularik.
-- Giro gogor honetan jaioe dugu beraz ELA-STV. Sasoi hartan, beharrezko Ikusten ahal zenuten Euskal sindikato baten sortzea?
-- Oso beharrezkoa ere. 1909an hasi ginen ELA sortzeko urratsak ematen. Koldo Arana zen Bizkai Buru Batzarreko lehendakaria. Honek 1anqile askorekin hitzegin ondoren, Euskal "indikato bat sortezko ahalbideak urratu zituen. Handik bi urtetara sortu zen ELA, 1911. urtean.
-- Ugetekoekin zer diferentzia zenituzten?
-- Era guztitako bereizkuntzak. Sozialistek ez zuten gure gauzarik batere onartzen. Burlatzen ziren gure hizkuntzaz, ez zuten errespetatzen Euskal Herriaren erlijio sena. euskal langileari lagundu ez baina kalte eta oztooo egiten zieten. Garbi dago: 1911. urtean ELA sortu zen, UGT-ek Euskal langileei ezeren aurrerapiderik eskaintzen ez zioíako.
-- Hasera zaila izan zuen, zuen sindikatoak. Hori kolorea zuela ere esan izan da.
-- ELAk oso hasera qoaorra izan zuen. Bere lehenbiziko urteak oso neketsu eta tamalak izan ziren. 1911. urteko abenduan. Gasteizen sortu aenuen delegazio bat; baina urte bete bat baino lehenago, sozialisten erasoz Itxi baharra gertatu zitzaion. Hala ere 1936garrengo guda etorri arte. ELAk lan izugarria zein zuen Euuskal Herrian. Orotara 100.000 aldekide inguru bildu ziren ELA-ra.
Sindikato horia zela? Sindikato horiak, beti ere, nagusiak bere langileak zaintzeko sortuak izan ohi dira. ELA behin ere ez da izan horietakoa, bere kondaira lekuko.
-- ELA, alderdi politikoetatik independiente ibili ahal zen?
-- Gure sindikatoa beti bere buruaren jabe izan da. Ni neu beti alderdikoa izan naiz, sekula ez komuniokoa, baina elkarren artean beti independentzia bat eduki izan dugu. Bigarren gerrate nagusia bukatu zenean, Euskal gobernuak kartera bat eskaini zidan. Ez nuen onartu, zeren ordurako ELAko lehendakari bainintzen. Gaurregun ere, ELAren sindika1istarik gehienak inongo alderditan sartu gabe daude.
-- ELA berritua agertzen zaigu. Zein mailatan dago gaurregun?
-- Isilpetik irteten diren erakunde quztien antzera ELA ere moteldua aqertzen da. Urrats haundiak eman dituau azken bi urteotan, lende ona arkitu dut Hegoaldean. Araudiak eta Estatutoak egiten ari gara gure sindikalistek onar ditzaten. Urrian Batzarre Nagusi bat eratuko dugu. Ni orain arte egin den guztiarekin oso pozik nago. ELAk berriro ere bere Burua jasoko d!ien uste osoa dut.
-- ELAren estalpean sindikalista ez diren taldeak ere agertu dute beren burua. Ez dea?
-- Gure sindikatoa, Munduko Erakunderik indartsuenetako elkarteetan sartua dago. Beraz mundu quztiak daki qu sindikalista qarela. Ez navte batere kezkatzen beste aainontzekoek. Denhoraz denak garbituko dira. Euskal langileak badaki ELA beti sindikatoa izan dela, eta gero ere halaxe izango dela.
Besterik gabe amaitu dugu gure solasaldi hau. Manuren erantzunak nahiko garbiak direlakoan eskaintzen dizkiegu geure irakurleel.
Anatsan

Manu Robles Arangiz
16-17

GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaELA
PertsonaiazROBLES-ARA1
EgileezANATSAN1Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude