Alfonso Irigoienekin Hizketan Euskal Irakasle Tituluez

1975eko abenduaren 14an

Alfonso Irigoienekin Hizketan Euskal Irakasle Tituluez
Azaroaren azken eguna: Euskaltzaindiak gorasarre bat eskaini dio euskaltzain izan zen J.B. Eguzkitzari, bere jaiotegunaren ehunurtehurrenean, Lemoan.
Besteak beste, Lehen eta Erdi mailako tituluak lortu zituztenei, euskal irakasle agiria ematen zitzaien.. Hori zela eta, Bizkaiko herri horretara abiatu ginen.
Bide batez, Alfonso Irigoienekin hitzegiteko aukera izan genuen. Gizon hau nork ez du ezagutzen? Bertsolari txapelketetako gai-jartzaile izan zen garai batean.
Euskaltzain osoa izatez gainera, Bizkaiko Diputazioak, Deustuko Unibertsitatean sortu zuen Euskal Linguistika Katedrako maixu dugu. Eta euskal irakasle titulua lortzeko egiten diren etsaminetan epai-mahaiko, gainera.
Titulu emate lehia sortu da gaurregun. Arazo honetaz sortu den hauzia eta eztabaida argitu nahi genituzke.
–Gaur eztabaida edota oztopo batekin aurkitzen da Euskaltzaindia. Bere ofizialtasunezak dakarkio oztopo hori. Ondorio bezala tituludunak zalantzan dira: Zer postura har dezake tituludun batek zure iritziz?
–Asko hitzegin da, dirudienez, azken bolada honetan Euskaltzaindiaren ofizialtasun ezaz eta, ene ustez, arrazoirik batere gabe izan da. Esamesak sortu nahi zituztenak ari izango ziren hortaz. Euskaltzaindia Bizkaiko Gipuzkoako, Arabako eta Nafarroako Diputazioek sortu zuten garai batean, eta, hauek ematen dioten itzalaren ofizialtasun osoa du. Egia esan behar baldin bada ez diote sekula orain arte ofizialtasun hori ukatu eta ez dirudi etorkizunean bide beretik joango ez direnik, ezta gutxiagorik ere. Diputaziook Euskaltzaindiaren lepora sorreratik bertatik bota zuten egitekoa; hain zuzen ere, euskal hizkuntza eta literaturaren ketedrak sortzea eta tituluak ematea izan zen eta hori oraingo arautegi berriztatuetan ere sartua dago, ezertxo ere kendu gabe . Jakina, Euskaltzaindiak ematen duen titulua hizkuntzari eta literaturari bakarrik dagokio ela ez du bestelako jakintzez ezer baieztatzen. Beste horietarako bestelako tituluak beharko lituzke zerbaitetan saiatu nahi duenak. Gaur egunean, ordea, gauzak dauden bezala egonik, beste tituluok ez dute zoritxarrez inola ere adierazten irakasten salatu nahi duen batek euskara eta euskal literaturaz ezer dakienik, guztiok gogoan dugun bezala, baina Euskaltzaindiarena aldamenean ipintzen baldin bada, balio osoa hartzen du. Beste titulurik ezean, hizkuntza irakasteko gutxienez balio du gureak, beste hizkuntza batzuk irakasteko zabaltzen diren titulu batzuk balio duten bezala, eta ez gutxiago.
–Ministerioak ematen baditu bere tituluak, ontzat emanen ahal dira gaur arte Euskaltzaindiak banatuak?
–Ministerioak tituluak emango baldin baditu, gai horietan trebatasun osoz dakitenen bidez eman beharko ditu eta nolabait azken finean goi mailako estudioetan sartu beharko ditu gaiok, emandako dekretoaren muina egiazki aurrera eraman nahi baldin badu, eta emana dagoenez gero, gogo hori duela pentsatu beharko dugu. Baina, bien bitartean dagoena hartu beharko du ontzat; Euskaltzaindia da Euskal Herri osoan gai hauetarako dagoen batasun ofizial bakarra, eta, Ministerioak hasiera batean, bere asmoak aurrera eramateko, inorekin kontatzekotan Euskaltzaindiarekin kontatu beharko du. Bestela ez dakit nork eman ditzakeen tituluok, Unibertsitatetik kanpora, zelebrekeriaren bat egin gabe.
–Zer egin beharko litzateke Euskaltzaindiaren ofizialtasuna indar dadin?
–Lehen esan dudan bezala, Euskaltzaindiak ofizialtasuna ba du. Gehienez ere ofizialtasun hori indartu egin daiteke, baina ene iritzian eta beste batzuenean ere bai, ez zaigu komeni, agian, oraingoz argi ikusi arte, gauzak gehiegi aldatzea; ondo pentsatu beharko litzateke inolako urratsik eman baino lehen, gure kaltetan gerta ez dadin.
-Lorketa horretan zer egin dezake tituludunak?
–-Tituludunak egin behar duena, tituluaz baliatzeko aukeran aurkitzen baldin bada, bere jakituriaren bidez bere tituluari balioa ematea da. Horrela bakarrik eta ez bestela, har dezake prestijioa eta ondorioz bestek balioa ematea. Ikasten jarraiturik, gainera, goragoko mallakoa atera dezake; eta ahal duenak gorengoa irabazi arte ez luke gelditu behar.
–Zer nolako eragina izan dezake titulu honek Ikastolako Elkartearen aurrean? Esan nahi dizut: eskatu ahal daiteke, esate baterako diru gehiago titulua izanik ez izanik baino?
–Hala behar luke. Ni neu ez nabil, ordea, Ikastolako Elkartekoekin harramanetan, bestelako lanetan ari bainaiz, eta hori berek ikusi behar dute. Dena dela, Euskaltzaindiaren tituluok inork bultzatzekotan, euskaldunok bultzatu behar ditugu, gero, kanpokoak ere, ontzat hartzeko bidean beharturik, gerta daitezen. Nik, ordea, tartean sarturik ez baldin banago ere badakit ikastola batzuetan titulu hori izateari balioa emaiten diotela, eta balio hori diru bihurtzen dela.
Eta, amaitzeko, ez dut esan gabe utzi nahi gurasook batez ere, legearen eta dekretoaren arauera, eskubide osoa dugula seme-alabei euskara irakatsi eta landu dakien edonon dela, eta eskubide hortaz baliatu behar dugula azken ondorioa bete arte. Betetzeko egin dena betearazi egin behar da.
Saia gaitezen, beraz, Alfonsok esan dizkigun hitzak betetzen geure Herriari, euskal kulturaren bitartez, mesede haundi bat eginen baitiogu honela. Mila esker Alfonso.
MENDIAGA

Et~skal Herri guztiko jendez osatzen da Euskaltzaindia
1

GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakEuskaltzain
GaiezKulturaKultur ErakEuskaltzain
PertsonaiazIRIGOIEN2
EgileezMENDIAGA1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude