Euskal Literatura Numerotan

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskal Literaturaren Lehen Estadistika egin du Ibon Sarasolak
Euskal Literaturaren Lehen Estadistika
Euskal Literatura Numerotan
Durangoko Liburu eta Disko Azokari buruzko informazioan barrena aipatu zen bezalaxe, liburu erabat interesgarri eta garrantzitsua gero, Ibon Sarasolak azken honetan eskaintzen diguna.
Lan objetiboa, ezein guti bezalakoa. Ibonek estadistika eta portzentaien hoztasunaz euskal literaturaren ikuspegi kuantitatibo bat azaltzen du, irakurleari nork bere ondorioak ateratzeko aukera utziz.
Azterketarako muestrak biltzean, hiru epe hautatu ditu egileak, epe bakoitzeko bi urte kontutan hartuz: gerraurrekoa (1934-35), gerraondokoa (1962-63) eta gaur egunekoa (1972-73).
Hitzaurre labur labur baten ondotik, Liburu Produkzioa, Euskal-Liburugintzaren gai-klasifikazioa eta bere eboluzioa eta Idazlegoaren Estruktura epez epe gonbaratzen ditu, epe bakoitzeko ezagugarriak, literatur sailen abiada, idazleen estatua, adina estudio mota eta beste hainbat xehetasun elkarri parekatuz.
Hasiera-hasieratik nahiz gainerako kapituloetan, Ibon zein material eta kriterioz baliatzen ari den aipatuz doakigu, datook eta berauek sortarazten dituzten ondorio garfikoak hogeita hamar koadrotan adieraziz.
Euskararen Batasunaren Egoera eta Euskal Literatura Zaharreko Liburugintza direlakoek osatzen dute gure artean antzekorik ere ez duen lehen saio hau. KRISELUk argitara eman duen liburuxka hau, inork laburtu eta aipatzeko baino irakurle bakoitzak nork bere azterketa egiteko gehiago da.
Gure aldetik pare bat koadro azaltzen dugu, kazetari lantxo honek tokiz eta helburaz bere mugak dituenez gero. Bata hiru epeok elkarrekin parekatzén dituena geuk egindako montaje bat da, zenbait dato adiaraz-erraz han hemenka bilduz. Bestea, euskararen batasunari buruzkoa, egileak burututako hogeita hamar hoitatik aukeratutako bat da, hauzi konkretu horretan guztiz esankorra delakoan.
Egilea Mintzo
Bat ezezik, bestelako koadro guztiak ere zein baino zein esankorragoak dira. Batek ez daki zein litzatekeen denetarik adiarazgarriena, eta egileari berari galdetzea erabaki dut, telefonoz baino ez bada ere:
–Behar bada, saiolariak horren gazteak izatea. Euskal Herriko saiakera egileen adin-erdia kontutan hartzen badugu, agian munduko gazteenak ditugu. Ez da batere normala saioak horren idazle gazteek egitea. Honek zenbait problema planteatzen dik hizkuntza ondo ez menderatzea landutasun faltarena etab
–Hire liburuan nolabait aipatzen duk, euskal literaturak, alderdi kuantitatibo batetan, goi muga jo duela. Saturazio batetara iritsiak garela, alegia. Zer esan nahi duk?
–Ba, horixe, egoera aldatzen ez den artean behintzat urtero koprodukzioa nekez galduko dela. Nere teoria hau bazirudik balextu dela. San Martinen datoei buruz, 1974 urtean argitaratu ziren liburuak 1973koak baino gutiago izan zituan.
–Zergatik egin duk lan ikaragarri hori, literatur-zaletasunez abertzaletasunez, hire ikasketarako baliagarri delako ala... ?
–Lehen eta behingoz, lan objetibo eta numerozale naizelako. Nik neuk galdu samarra ikusten diat neure barua baldin numero konkretu batzuk aurrean ez baditut. Susmoak eta usteak baino datoak nahiago zetiat. JAKINen zerbait aterata nian lehendanik, eta haren arrakasta ikusiz gero
–Zenbat ordu egin duk horretan?
-Puff...ez zekiat...pilo bat
–Hori ez duk, horratik, numerozale baten erantzuna...
–Zer esango deuat ba... Denborarik gehien pentsatzen behar izan diat, kalean, etxean eta non-nahi. Konta ezin haina. Muestrak lortzea eta materiala finkatzea izan duk luzeena. Manterola liburutegian, San Martinekin kartaz, Uda Unibertsitatean... Liburua idaztea baino aldez aurretik prestatzea izan duk askoz ere zailago. Hirurehun... laurehun ordu? Gutienik... auskalo zenbat!
–Antzeko zerbait gehiago egingo ahal duk?
–Egiten ari nauk. Euskaldunok zenbat garen Irizarrek bildu dituen datoez baliatuz eta hoitan oinarrituz, euskaldun urbanoa non dagoen kokatua aztertzen ari nauk, bost mila biztanletik gorako herri multzoak kontutan hartuz. Euskalkien kokatzea eta baste hainbat ondorio aterako dituk.
–Noiz hator Barzelonatik?
–Gabon aurretik, San Tomas egunerako, agian.
L.A. Aranberri
7

GaiezKulturaLiteraturaBesteak
EgileezARANBERRI1Kultura

Azkenak
2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Kilate askoko abesbatza

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]


Denge eta chikungunya kasuak ugaritu dira Europan, klima aldaketak eraginda

Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.


Eskola-itzuleran 400-500 euro artean gastatuko dute Hego Euskal Herriko etxeek, inkesten arabera

Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]


Muruzabal eta Zarrakaztelu suteengatik hondamendi eremu izendatu ditu Espainiako Gobernuak

Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.


Frantziako Estatuak “arriskuan” jarriko du EKE, dirulaguntzak 30.000 euro murriztuta

Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]


Talde ekologistak:
“Auditoretza ekonomiko bat nahikoa izan da inbertitzaileak Muga meatze proiektuan atzera egiteko”

Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]


Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Eguneraketa berriak daude