Euskal Literaturaren Lehen Estadistika egin du Ibon Sarasolak
Euskal Literaturaren Lehen Estadistika
Euskal Literatura Numerotan
Durangoko Liburu eta Disko Azokari buruzko informazioan barrena aipatu zen bezalaxe, liburu erabat interesgarri eta garrantzitsua gero, Ibon Sarasolak azken honetan eskaintzen diguna.
Lan objetiboa, ezein guti bezalakoa. Ibonek estadistika eta portzentaien hoztasunaz euskal literaturaren ikuspegi kuantitatibo bat azaltzen du, irakurleari nork bere ondorioak ateratzeko aukera utziz.
Azterketarako muestrak biltzean, hiru epe hautatu ditu egileak, epe bakoitzeko bi urte kontutan hartuz: gerraurrekoa (1934-35), gerraondokoa (1962-63) eta gaur egunekoa (1972-73).
Hitzaurre labur labur baten ondotik, Liburu Produkzioa, Euskal-Liburugintzaren gai-klasifikazioa eta bere eboluzioa eta Idazlegoaren Estruktura epez epe gonbaratzen ditu, epe bakoitzeko ezagugarriak, literatur sailen abiada, idazleen estatua, adina estudio mota eta beste hainbat xehetasun elkarri parekatuz.
Hasiera-hasieratik nahiz gainerako kapituloetan, Ibon zein material eta kriterioz baliatzen ari den aipatuz doakigu, datook eta berauek sortarazten dituzten ondorio garfikoak hogeita hamar koadrotan adieraziz.
Euskararen Batasunaren Egoera eta Euskal Literatura Zaharreko Liburugintza direlakoek osatzen dute gure artean antzekorik ere ez duen lehen saio hau. KRISELUk argitara eman duen liburuxka hau, inork laburtu eta aipatzeko baino irakurle bakoitzak nork bere azterketa egiteko gehiago da.
Gure aldetik pare bat koadro azaltzen dugu, kazetari lantxo honek tokiz eta helburaz bere mugak dituenez gero. Bata hiru epeok elkarrekin parekatzén dituena geuk egindako montaje bat da, zenbait dato adiaraz-erraz han hemenka bilduz. Bestea, euskararen batasunari buruzkoa, egileak burututako hogeita hamar hoitatik aukeratutako bat da, hauzi konkretu horretan guztiz esankorra delakoan.
Egilea Mintzo
Bat ezezik, bestelako koadro guztiak ere zein baino zein esankorragoak dira. Batek ez daki zein litzatekeen denetarik adiarazgarriena, eta egileari berari galdetzea erabaki dut, telefonoz baino ez bada ere:
–Behar bada, saiolariak horren gazteak izatea. Euskal Herriko saiakera egileen adin-erdia kontutan hartzen badugu, agian munduko gazteenak ditugu. Ez da batere normala saioak horren idazle gazteek egitea. Honek zenbait problema planteatzen dik hizkuntza ondo ez menderatzea landutasun faltarena etab
–Hire liburuan nolabait aipatzen duk, euskal literaturak, alderdi kuantitatibo batetan, goi muga jo duela. Saturazio batetara iritsiak garela, alegia. Zer esan nahi duk?
–Ba, horixe, egoera aldatzen ez den artean behintzat urtero koprodukzioa nekez galduko dela. Nere teoria hau bazirudik balextu dela. San Martinen datoei buruz, 1974 urtean argitaratu ziren liburuak 1973koak baino gutiago izan zituan.
–Zergatik egin duk lan ikaragarri hori, literatur-zaletasunez abertzaletasunez, hire ikasketarako baliagarri delako ala... ?
–Lehen eta behingoz, lan objetibo eta numerozale naizelako. Nik neuk galdu samarra ikusten diat neure barua baldin numero konkretu batzuk aurrean ez baditut. Susmoak eta usteak baino datoak nahiago zetiat. JAKINen zerbait aterata nian lehendanik, eta haren arrakasta ikusiz gero
–Zenbat ordu egin duk horretan?
-Puff...ez zekiat...pilo bat
–Hori ez duk, horratik, numerozale baten erantzuna...
–Zer esango deuat ba... Denborarik gehien pentsatzen behar izan diat, kalean, etxean eta non-nahi. Konta ezin haina. Muestrak lortzea eta materiala finkatzea izan duk luzeena. Manterola liburutegian, San Martinekin kartaz, Uda Unibertsitatean... Liburua idaztea baino aldez aurretik prestatzea izan duk askoz ere zailago. Hirurehun... laurehun ordu? Gutienik... auskalo zenbat!
–Antzeko zerbait gehiago egingo ahal duk?
–Egiten ari nauk. Euskaldunok zenbat garen Irizarrek bildu dituen datoez baliatuz eta hoitan oinarrituz, euskaldun urbanoa non dagoen kokatua aztertzen ari nauk, bost mila biztanletik gorako herri multzoak kontutan hartuz. Euskalkien kokatzea eta baste hainbat ondorio aterako dituk.
–Noiz hator Barzelonatik?
–Gabon aurretik, San Tomas egunerako, agian.
L.A. Aranberri
7