Euskaldunak Atzerrietan


2021eko uztailaren 23an
Roberto Larranaka, atzerrian euskal langillei laguntzen dienei elkarrizketa
Euskaldunak Atzerrietan
Azkeneko bi urte auetan langille asko joan zaigu Euskal erritik Alemani'ra. Frantzi'ra eta abar lan billa. Sarri entzun degu emengo artzaieri oztoporik ez dietela jartzen Ipar-amerikarrak.-Belgika'n eta Alemani ere bai pozik artzen omen dituztela gure burni-lantegietar lanean zailduta dauden langilleak.
Zer eta nolakoa da gure euskaldun auen bizitza atzerri alde ortan? Diotenez, diru asko irabazi eta eroso bizi dira. Ala ta guzti, aldakera oiek eztira guzientzat alaigarri izango.
Galdegin dezaiogun, langille oien artean bizi izan dan azpeitiar bati, Larranaka'tar Roberto launari. Azken iru uda auetan Burdeos'en egona da, emengo langilleei apur bat lagunduaz. Berak emango digu ondoen aien herri.
-Egia al da iru bider izan zerala Burdeos'en?
-Bai, egia da; iru urte auetan Donosti'n «Escuela Profesional» deritzaion ikastolan egon izan naiz, eta udan Burdeostera joaten nintzan. Aita Garamendi'ri eta beste lau jesulagunei an dauzkoten lanetan laguntzera.
-Zelako lanak dauzkate bada an jesulagunak?
-Nola esango nizuke? Ango jesulagunen lana, Parroki bateko lana da; gure Parrokietakoa bezelakoa ez ordea, baizik apur bat aldaturik.
–Zer esan nai diduzu orrekin?
-Lendabizi emengo erri aundietan Parrokiak onetara osatzen dira: alegia, elkarren ondoan dauden kaleak bat egiten dutelarik, denok Parrokia geure etxea bailitz bezela bertatik bertara izan dezagun. An ez ordea. Burdeos'en gure Parrokia, portugesez eta erderaz itz egiten duten guzien Parrokia da, andik amar edo ogei kilometrora bizi ba'dira ere. Ori bakarrik ez: bataio-papelak, ezkon-aairiak. eta abar, Gironde probinzi osotik etortzen diran langille guziei konpontzen dizkiegu.
–Españi'tar asko bizi al da an?
–Orain dela bi urte egindako estadistikak diotenez, Ogei ta amar millatik gora azaldu ziran Burdeos'ko urian bakarrik.
-Euskaldanak ere ba al dira,
-Bai orixe; eta gure Parroki'ra zintzo asko etortzen diranak ere bai aien artean, jaiero, amabi eta amulau kilometro aruntzagotik.
–Noiz asi zan Parroki ori?
–Parroki onen asierak eztira oso garbi azaltzen. Diotenez, Prantzi'ko jesulagunak ainbeste españitar ikusi Eliz gauzetarako apaizik gabe zeudela, (eta) lan oietan sartu ziran; eta alaxe eraiki zuten orain "Solar español" deritzan etxealdea.
–Parrokia besterik ez al da ortaz "Solar español" dulako ori ?
–Berez Parrokia da lenengoz, baiñan Parrokia bezela asi zanak, orain bizkaitar Aita Garamendi'ri esker, beste gauz asko ere ba-ditu.
–Nor da ba Aita Garamendi ori, eta ze beste lan eraiki du?
–Ara! Apaiztu zaneko, Burdeostera bidali zuten nagusiak. An Prantzi'ko jesulagunak egindako lanak ezagutu zituen; ederrak iruditu zitzaizkion, baiñan txikiegiak ainbeste laguni laguntzeko. Urian bizi ziren españitar guziek ezagutzearren, asi zan etxez-etxe ta baxterrik-bazter. Etzuen izan lan erreza. Amaika bider entzun diot, arriz eta makillaz artu zutela esanaz: "no queremos cuervos; fuera frailes!". Etzuen etsi alare, ta andik pixkatera Kapille txikia Eliz aundi biurtu zen. Gero langela ipiñi zuen, lan billa zijoazenei ta ezkon-paperak bete bear zituztenei ta abar, laguntzeko. Jolas-toki bat ere eraiki zuen; antzoki ta zinetoki bat ere bai. Etxeko morroi - neskameentzat logelak egin ta bertan jeten ematen die. Liburutegi eta televisiñoa ere ba-du.
–Gende asko biltzen al da "Solar español'' dulako ortan?
–Ba botikoak: mezetara, antzoki-lanetara, jai-egunetan dantzara eta arratsaldea ematera biltzen direnak: danera, lauzpabost milla lagun. Oien artian, dantzariak ere ba dira. Eta Euzkal dantzetan Manterola Jauna dute txistulari, eta sarri joan izan dira inguruko errietara andik deituta dantzan egitera.
Ta gero beste asko ere bai, beren agiriak zuzen jarri, ta beren negozioak konpontzera. Seme-alabak ere, «Solar español» orrek urtero udan etortzen diranaz eratzen duen kapardi edo kanpamentura bidaltzen dituztenak asko dira. Ta azkenik, danetan lanik alai ta nekegarriena: il zorian arkitzen diran milla ta milla lagunen aitortzak entzun, elizakoak eman ta ongi iltzen lagundu. Askotan artu izan dute apaiza ezezka ta gogo txarrez, baiñan oso gutxi dira Elizakoak artu gabe iltzen diranak. Gaixo-etxeetan daudenak ere egunero ikustatzen dituzte.
–Emendik dijoazen langilleen fede ta oiturak zer moraz?
–Galdera ani erantzuten ez da erreza. An ere, edonun bezela, danetakoak dauzkazu. Alare nik esango nuke, sinismena ezpada ere, emen ikasitako oitura garbiak askok aazten dituztela, Prantzi'ko bizimodua emengoaren aldean lasaia baita, ta jakiña!, fede aundia ez daramanak, emen ikasiak errez galdu ta an irakasten direnak ikasi ez, bertako izkuntza bear bezela ulertzen ez dutelako.
–Eiz al dira zuen Parrokira etortzen ala?
–Bai, etorri bai, baiñan gutxi etorri, ta orregatik lana aundiagoa sortzen da, ta gero ta geiago; joaten diren erdiei baika ere, lagundu nai ba'diegu.
--Ta orain bukatzeko, beste galderatxo bot egin nai nizuke? Zer moduz irabazten dute langilleak eta nolatan bizi dira?
–Ontan ere danetakoak dira. Emendik papelak bear bezela osatuta daramatxitenak, ondo irabazten dute ta sari polita dute. Alare ez uste, egun gutxitan aberasten direnik, lanik onenak ta emankorrenak beretzat gordetzen baitituzte prantzesak. Dana dala, danei gauzatxo bat esateke enuke bukatu nai: ango bizimodua ere zailla dela, atzerria beti atzerri delako, ikusi-eziñak sortzen diralako, nardatu ta-gitxi-etsi egiten gaituztelako.
-
Eskerrik asko, Aita Roberto. Prantzi'ko berri ederrak eman dizkiguzu ta denoi ongarri izango zaizkigula uste det. Eskerrik asko ta beste bat arte.
Gurruchaga
8

GaiezGizarteaEuskal dias
PertsonaiazLARRANAKA1
EgileezGURRUCHAGA1Gizartea

Azkenak
GFAren Lurralde Oreka Berdeko Departamenduaren konpromiso eza

Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]


Gerra inperialistari gerra

Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]


“Indarkeriarik gabeko gorputz eta lurraldeen alde”, VI. Emakumeen* Mundu Martxa

Maiatzaren 10ean egingo dute: Bardean hasi eta Donostiako manifestazioraino. Lurraren defentsa, migrazio politikak eta indarkeria matxista izango ditu ardatz.


2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


Pakistanek “gerra ekintzak” egitea aurpegiratu dio Indiari, bi aldeetako erasoen ostean

Tentsioa goraka ari da bi herrialdeen artean, Pakistango talde armatu batek 26 zibil hil zituenetik apirilean. Indiak bederatzi guneri egin die eraso eta beste horrenbeste hildakorekin erantzun du.


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Item

Kalean nindoan geneetan daramagun dispertsio joerara guztiz emana, bide fisiko eta curricularretatik desbideratzen zaituen abstrakzio alferrikakoren batean. Aurretik hogeita hamarrak bete gabeko neska bat. Zerbait erori zaio poltsikotik. Neska ez zen ohartu. Item bat zen... [+]


Pokerra, xakea eta Go jokoa

Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]


2025-05-07 | Inma Errea Cleix
Bizitza birziklatzen

Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]


Datu zenbait argitaratu, emaitza osoa ezkutatu

Hezkuntza Sailak ebaluazio diagnostikoen berri eman zuen otsailean: 2023ko etapa erdikoa eta 2024ko etapa amaierakoak izan zituen hizpide. Emaitza negargarriek egiturazko arazoa dugula erakutsiko luketenez, sailak erabaki zuen tramitea bete bai (ED 23 eta 24 txosten exekutiboak... [+]


2025-05-07 | Iñigo Satrustegi
Jon Miranderekin dantzan II
Zer egin Jon Miranderekin?

Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]


2025-05-07 | June Fernández
Meloi saltzailea
Abaguneak

Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]


2025-05-07 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Euskadi industriala

Euskadi markak, eraikuntza sektoreko ekonomiaren  estrategian, “industrializazioa” mantrarako hitz gisa hartu duela jakinarazi berri du Eusko Jaurlaritzak. Etxebizitza publikoaren eraikuntzan industrializaturiko prozesu eta elementuak lan guztien %65a izatea... [+]


Eguneraketa berriak daude