Bitoriano Gandiaga
Bizkaitar baten aurrean gaude Ilea beltz, kopeta haundi, begiratua zorrotz, aurpegia beltxaran, bihotza bero eta zabal ditu gure olerkariak. Bitoriano Gandiaga dugu olerkari hau
ELORRIaren antzera gogor eta zimel.
Mendatako herrian jaio zen 1928garrengo Urriaren 8an. Hortxe ikasi zuen bizitza, harkaitz arteko elorriaren antzekoa zela. Geroztik zenbat harkaitz, elorri eta arantza Arantzazuko mendi hegaletan
Bihotz beroan eta Asisko Franziskoren eskolan ikasi zuen.
"Arri, bedar, zugaitz, sasi...
denak garbi, denak eder,
T'elorri zaarrak, apal eta argi,
loretan, esi ta bazter".
Oliten hasi zen euskaraz idazten, filosofi gai lehorretan murgildurik zebilen garaian, hain zuzen ere.
Olerki asko du eginik eta argitaraturik han eta hemen. 1954garrenean hasi zen lehen sariak irabazten. Aurrena geratu zen urte horretan Zarautzen egin zen sariketan Hemezortzi poesi lan azaldu ziren Joxe Artetxe, Xalbatore Mitxelena eta Manuel Lekuona ziren mahaiburutu.
Baina, ELORRI deituriko poemak eman dio sona. Lan honengatik irabazi zuen 1963garrenean "J.A. Agirre" saria ere (1).
Beronen poemekin, Bitoriano Gandiagaren olerkiekin, alegia, emango dio GEROk hasera 1974garrengo urteari
Balendin Enbeitaren omenaldi egunaz argitarako da elkarrizketa hau. Bertsolari-Olerkariz osaturik dago Enbeitarren familia. ELORRIren aitak, Mendatako seme Bitorianok, besarkatzen du Muxikako "Urretxindorkumea", Zeruko Argiaren bidez, gorazarre eBunean.
Aurtengo Urtarrilak "elorri zaharrak loretan" jarri ditu Gipuzkoa mintzaleku dute, Bizkaiko senideek, Otsailaren 3an. Kanta bezate egun horretan isilik dauden Bizkaiko urretxindor guztiek.
(1) 1973garrenean berriz, "Eusebio Mª de Azkue" saria irabazi zuen
"Talan, talan Aloñako maldan.
Ardi bat harkaitz arteko ELORRIaren azpian, abaroan. Bitoriano Gandiagaren ELORRI gogoratu zait.
"EMENTXE dago arkaitza
Ume nintzanean,
soin gabeko poema bat
usmatu neban, ezina,
arkaitz zurtz onen ganean..
Ementxe dago arkaitza;
ementxe poema
usmo maite bat oraindik
soin gabeko ta ezina,
arkaitz zurtz onen ganean".
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.
Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]