Lehengo Eta Oraingo Artista. Eibartar Peto Peto Batekin Elkarrizketan

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Joxe Kareaga pintoreari elkarrizketa
Joxe Kareaga
Lehengo Eta Oraingo Artista. Eibartar Peto Peto Batekin Elkarrizketan
Pintura zaletasunak inoiz ez bezalako eragina eta arnasberritzea izan du azken urteotan Eibarren. Pintatzalle ugari da, eta beren lan-ondorioa aski ezagutarazi da Euskal Herrian barrena. Joan zeneko urrian, berriz, hogeita zazpi pintatzaile eibartarren erakusketa bat antolatua izan zen Arrate Hotelean, Mogel Ikastolaren alde. Hontaz eta hartaz jakiteko Joxe Kareagana jo dugu.
Eta, Joxe Kareagagana jo dugu, harako hogeita zazpiren artean berau adiskideena izateaz gainera, Eibarko pintatzalle errepresentatiboenetariko bat delako, eta, bere berrogeita hiru urtetan, lehengo eta oraingoen arteko lokarri aparta.
Joxek hamasei urtez ekin zion pintatzeari, familiatik zetorkion artearekiko zaletasun batek eraginik baina, lau urteren buruan, ganoragabekeria eta ardura ezaz utzi zion, parranda eta lagunarteko joan etorriak tentagarriagoak zirelakoan.
Hogeita leu urte zituelarik, berriz, biriketatik gaixotu, eta besterik ezean edo, berriko ekin zion pintatzeari, denbora pasa aldera batez ere. Sendatu eta etxeratuz gero, ez zuen ordea berriz ere pintura utzi, aitzitik, Paulino, Iraegi, Murua eta beste hainbatekin bildu eta egungo Eibarko pinturaren lehen pausoak urratzen hasi zen.
Guzti honetaz mintzatzen zaigu, eten gabe, bere Errekatxuko tailerrean, eta eibartarren etorri jori eta azkar horren artean zenbait gauzatxo bildu ahal izan dugu elkarrizketa hau moldatu asmoz. Elkarrizketa, bestalde, burutu den bertako euskara "pro-pixuan" moldatu dugu, bastela ezin egin zitekeelakoan. Gure Eibarko euskara bihotzekoa ez ahal dugu urtean behin plazara aterako?
- Hi, Joxe, ointsuan, juan zan hillean hain zuzen, hogeita zazpi pinttore eibartarren esposiziño bat organizau dok Arrate Hotelian. 27 pinttore pinttore asko dittuk. Zer esan heike hik horretaz?
ðBueno, 27 pinttore pinttore asko dittuk, bai, errazoia daukak: baiña honek etxok esan gura gebixago be eztaguanik. Batzuk pentsatzen juek danak pillatzen jardun dogula, edozein baztarretan daguan edozein ekartzen, eta, izatekotan, aldrebes izan dok, ze politto asko jiharduan bat baiño gehixago laga izan juagu aztuta. Etxakixat oin zein aittatu, baiña, bihar bada, ba. Iriondo gaztia berabai behintzat. ointxe gogoratzen jatana.
ú Hik diñuanez. ba, 27 pinttore baiño gehixago dogok gaur egun Eibarren. Lehen, ostera, oin dela urte batzuk, etxeguan holakorik, oso oker espanago behintzat.
ðEz, ezta hurrik emon be gero. Girua asko be asko kanbixau dok. Gu "zinkuentaikuatruan" hasi giñuazen pinttatzen. Lau katu baiño ez giñuan, lau katu lotsati gaiñera. Nahiko tipo raruak giñuazen. «Opinio popularra» etxeguan gurekin. Minorixa baten biharra zuan, eta sasoi haretan, pinttatziak kaskajo usaiña edo jeukan.
- Eta zelan konsegidu dozue ba hain urte gitxittan horrelako kanbixua?
ðBai, kanbixua demasa izan dok, bai. Lehen maixu bakoitxak bere akademixatxua jerabixan. Markano, Lukas, Marful... sasoi haretuak dittuk. Biharrian jardun biharrak, ostera, alkartu egin giñuan. Lehengo esposiziñuak montatzen hasi giñuan. Zuloagari bere zentenarixuan, Olabe, Markano, Beobide, Elgezua eta beste batzueri ein izan jakuezak esposizinuak. Horrez gaiñera, guk geuk be agertu izan jittuagu lantzian behin geuriak, nahiz Deportivuan nahiz Arratian. Eibarko pintturaren agertzaille nahi izan juagu izan, geuk euki ez dogun aukeria gu baiño gaztiagoeri emon, pinttura plazara etara eta bide batez plaza gizonak ein.
-Hau guzti hau primeran dagok, jakiña, esan biharrik be ez. Baiña hik esandako danori mobitzeko ez ote dozue pentsau soziedaderen bat sortzia edo pentsau?
ðPentsau bakarrik ez, ein be bai. Agrupaziño Artistiko bat einda jaukagu, sozio eta guztikua gaiñera. Oindikoan legalizau barik jaukagu baiña hori be etorriko'k denborian puruz.
- Eta zein uste dok hik izan leikiala agrupaziño horrek ekarri leikian konsekuentziarik balixozkuena?
ðDudarik barik danok alkartzia. Lehen esan deuaten lez, oin dala urte batzuk bakoitxa bere - aldetik hebillen. Oin, ostera, alkartuta gauaz. Honek baloretu eitten gaittu, eta Euskal Herrixan zihar destakatzeko aukeria emon.
- Hasierian aittatu dogun Ikastolaren aldeko esposiziño horretar zenen agrupaziño horrek hartu jok parte eta ez neurri txikittan parte hartu be. Zeiñi gogoratu jakok holakorik ?
ðBueno, neri aittatu jesten ia holakorik ein ete geinkian. Nik agrupaziñokuen artean proponidu najuan eta esan naetsen ikastolan asmua. Ikastolan alde zala-ta, danok konforme, ezta berba erdi be.
- Jo daigun beste alde batera. Eibarren pinttore asko daguala ikusi juagu. Asko bai; baiña, onak ala txarrak? Bata bestiaz zer mailla edo ketegorixatekuak?
ðMailla nahiko ona... edo, nahiko barik, ona... bai ona. Eibarko pinttoriok nahiz Bilbon nahiz Donostian bape lotsarik barik agertu izan dittuk takian potian. Txopitea gaztiak ointsuan Bilbon izan dan "Certamen de Pintura Vasca" horretan erabazi dauan premixuak nik esan gura neikiana baiño askoz be gehixago esan gura jok.
Horrez gaiñera, Euskal Herrixan, bata bestiaz, hogeiren bat "konkurso al aire libre" organizatzen dok urtian barruan, eta beti agertzen dok lelenguen artian eibartarren bat. Izan be, rarua izaten dok eibartarren bat ez agertzia. Honek zeozer esan gura jok ezta?
- Oin Txopitea aittatu dok, eta lehen, berriz, Iriondo. Gazte asko dagok ala ?
ðAsko edo... mordo bat bai behintzat. Txopiteak hogeitalau urte baiño ez jittuk. Iriondok hamasei, Iñigo Lopez de Gereñuk beste horrenbeste. Gaztiena Goenaga gaztia dok, Goenaga pintiorian semia. Hamalau urte jakaz oindiokan.
- Hi hogeitalau urtekin ixa hasi barrixa hintzan, eta lotsa lotsa einda hiharduan. Honeik, gaztiok, ostera, kalez kale jiharduek. Badagok gero aldia e doxe?
ðEztok ba egongo! Geure sasoian hamasei urtekin konkursuetan parte hartzia... ezta pentseu be... tira, baiña eztau pentsatu be gero! Etxian ezkutauta edo, pektua balitz letxe.

Bueno, oin, pintturia danera be laga barik, jo daigun beste saltutxo bat, eta ikusi daigun Eibarko pintturian zaletasunan hasiera. Hik esan oker najabillen ala ez.
Eibarko damaskiñaua fama haundikua izan dok. Urte onak izan jittuk, eta politto tratau eta erabili izan dok asuntu hau. Damaskiñau ttarako eta grabatzen jarduntzeko dibujante onak bihar izan dittuk. Eta oin neure galderia, dibujatzen ondo jakitziak erreztu ete jok pinttura zaletasana Eibarren?
-Nahiko konplikaua haizi... hauxe hau galderia... etxakiat... bihar bada, bai eta ez.
Beira, alde batetikbai, ze dibujatzen ikastia, grabatzen jakitzia eta damaskiñauttan jarduntzia, halako arte modu bat lantzia dok. Eta arte giro baten bizi danak beti izango jok, gitxi edo asko, beste edozenbat arte ezautzeko jokeria.
Beste aldetik, ostera, nahizta dibujatzen jakin arren, teknika aldetik diferente diferentiak dittuk bat eta bestia, eta izan leikek baten oso ona eta bestian txar txarra izatia.
Grabadoriak, trazo txikixak, detalle fiñak, dibuju landu eta ondo eindakuak ein bihar izaten jittuk. Dibuju urrixa, leku txikixan gauza asko sartu. Gaur eguneko pintturiaz berba eittekotan, ostera, terminuak inbertidu leikiaz. Pinttoriak area haundixak behar dittuk, erremintta haundixak, sarrittan galantak. Pintturia detalle txikixak eliminatzera joiak, eta erretratu konkretu bat baiño, efectu batzuk jirau nahixan jarabik.
- Orduan, etxaukak zer ikusirik bata bestiaz?
ðKontxo, bihar bada, giruan aldetik, artia sentitzian aldetik, bai. Teknika aldetik, ostera, bapez. Bihar bada kalterako
- Kalterako ?
ðBai, kalterako. Nik ezautu izan juan lehengo zar bat baiño gehixago, pintturia balixo bako artetzat jeukenak. Eurendako benetako artia ondo baiño hobeto grabatzia zuan. Nolan pentsatze honek ez jeuskuk bape mesederik ein.
Horrez gaiñera, pintoriantzat beretzat, arte bixak erabiltzia eztok bape erreza. Esan gura juat, zera, bata eitteko bestia aztu ein bihar dala. Hor daukak, esate baterako, Paulino, astegunian lupiaz gubillian, eta domeketan, berriz, ixipu garauaz. Zelan arraixo hartu neurrixa .
- Zenbat pinttore zarie lehen grabadore ibilittakuak?
ðEz larregirik. Paulino Larrañaga, Dionisio Murua, neu... etxakixat besterik duguanik.
- Hi be grabadoria haiz orduan?
ðBai, nere ofiziua horixe dok. Aittak hamaika urtekin jarri ninduan dibujatzen. Hamairukin grabadore. Galtzaidua eta metal guztiak tratatzen ikasi najuan. Besterik ez naekixan eta ez jesten be erakutsi. Pintturian aspektua gero etorri zuan. Edozein modutan, aitta izan najuan maixurik onena, esijentiena eta gehixen arduratu zana.
Aitta be grabadoria, jakina..
ðBaitta aitxitxa be!
-Eta heure semerik?
-Ba... hamar urteko granujiak bajiharduk pinttatzen
-Eztagok txarto! Eta, amaitzeko, anekdotatxoren bat?
ðAnekdotak, ipuiñak eta holakoak ez jakuaz Eibarren falta. Dana dala, azkena kontauko deuat oin hurrengo nere semiari gertauta. Galdakanon giñuan, «konkurso al aire libre» baten. Bajiharduan nere semiak eta, halako baten galdetu jestan: "Aitxa, hau zelan ein biot (egin behar dot)". Eta han inguruan jeguan bertako andra batek, harrittuta edo, galdetu jetsan:
ðBaiña, euskeraz dakizu ala?
ðEztot ba jakingo!
-Zelan dozu izena?
ðAitor.
ðHatoz Aitor laztan bot emon doizudan.
Eta esan eta ein, emon ein jetsan
Amatiño
16

Gaiez\Kultura\Artea\Pintura\Pintoreak\KAREAGA1
Pertsonaiaz\KAREAGA1
Egileez\ARANBERRI1\Kultura

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude