Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia


1973ko abenduaren 02an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia
Azaroak hamaika. Lasarte zinema leporaino beterik dago jendez. Argiak itzaltzen dira, isiltasuna sortzen eta ilunpearen barrendik txalapartaren hots liluragarriek sorgintzen gaituzte. Foko bizi baten argiz bi mutiko baizik ez ditugu nabari ttan-kun ttan-kuttun ritmoan murgildurik.
Gero, aulkietatik entzun eta ikusi genuena aztikeria baten jarraipena izan zen: hogei eta hamalau neskato-mutil ttipi eszenarioan haruntz honuntza eten gabe, noiz taldeka, noiz bakarka, kanta eta dantza, argi eta itzal, foko, altaboz eta soinu, ekiñalditik ekiñaldirako husgunerik gabe guztia sinetsi ezin sinkronia batetan... Honela bi saio.
Ikusleen artean haur asko zen. Zenbait besotako ere bai. Amen magaletan ikusten nituen xalto eta tsalo, ritmoaren eraginez egon ezinik. Gibeletik hala zioen guraso batek: "Badu meriturik hauk honela zuzendu eta hezi dituenak. Mirari bat dirudi".
FA, MI, FA, SOL
Bixente Beltran ari da bere etxapeko garajean lauren bat umetxori solfeoa eta txistua irakasten. Arratseko zortzi eta erdiak dira eta hotz egiten du. Urte bete pasatua da Donostiako San Telmon Argia dantza taldearen ensaiotan ezagutu nuela.. Beti adoretsu, euskaldun eta musikari.
Bixentek badaki zertara etorri natzaion, eta biok goiko bizitokira goaz. Ezkonberri da. Etxea ere berria du. Baina oraindik gela asko ditu hutsik, geroaren esperantzaz beteak. Dirua ere behar eta...
Arratsaldeko zazpiak arte lan egiten diat bizi beharrak behartutako lanetan. Geratzen zaizkidan orduetan bakarrik gustokoetan.
Eta orduan debalde?
Debalde
Nola sortu duzue igandeko jaialdi eder hori?
Ingalaterrara egin genuen irtenaldi batetan era horretako haurren jaialdi bat ikusi nian. Bai gustatu ere.
Zergatik?
Bereziki, haur beraren nortasuna desarroilatzen zuelako; musika, dantza, sorkerazko artegintza...
Eta hasi?
Begenekien Lasarten bazela ikastolako zenbait ume, kanta eta dantzekin elizan jarduna.. Gau batez deitu genitian, eta norberari burura zitzaizkion kantagai eta dantzekin egin diagu jaialdia. Beraz, jaialdia umeengandik sortua izan duk. Guk egitaraua eta kinponketa besterik ez diagu egin.
Ikuskizun honetan izan den gauzarik berezien eta meritugarriena zera izan duk ene ustetan: esan duan konponketa eta koordinatze hori.
"Baga-biga"ren teknika izan diagu begien bistan. Lan honetan ez zigutek gutti lagundu Oiartzungo "Intxixu" taldekoek, eta, batez ere, zuzendari duten Eujenio Arozenak.
Eta hain danzta egokiak?
Ikastolako dantza-maisu ezaguna den Felix eta Felixtarrei zor zizkieagu.
Beste norbaiten kolaboraziorik?
Bai. Donostiako Mari Eujenia Eguzkizarena kitarra eta soinuarekin.Juan A. Urbeltz, Argiako zuzendaria ere gogora nahi niake "soinu zaharrak" delakoaren dantzaera berari zor diogunez.
Eta "txakolin" dantza?
Dantzaera interesgarria diagu hauxe: pausoz eta musikaz Lasarten bertan dantzatzen zena, aintzinatik datorkiguna, eta zuzenik Pello Zuaznabarrek guri irakatsia, zein eta Iztueta Zaldibitarrak honen eta "soinu zaharren" aipamena aspaldi egin zigun.
Besterik?
Kolaborazioaren hizpidea ekarri didak, eta benetan aitortu beharrean niagok jaialdi hau ez dela pertsona edo talde askorena baizik. Funtsean Ikatolarena. Gurasoak ere hor erabili genitian antzokia prestatzen larunbatez eta igandez. Esan zezakeagu denok hartu dugula parte, jaialdi hau elkartasunaren erakuskizuna izan dela. Oraingoan ume gehiago erabili ahal izan ez badugu, hauen gurasoak egon daitezela lasai. Denetara iritsi nahi geniake.
Ondo ziagok, Bixente. Umeak aipatu dituanez gero, umeen bila noakik.
HAURRAK BERRI-EMALE
Ez dut jaialdiaren artikulua egiten jarraitu beharrik. Oinarri heziketako bosgaren eta seigarren ikastaroko euskaldun haurrek batzarre bat egin dute ikastolan, jaialdiaren berri emanaz periodistagintza ikastearren. Interview kolektiboaren ondoren artikulu asko irten dira. Hona hemen bat:
"Lasarten hilak 11, eguerdiko hamaika terdietan, Ikastolako haurrek antolatutako jaialdi bat izan zen. Bertso, abesti zahar, dantzak eta gauza asko egin zituzten. Gure artean elkarrizketa bat egin dugu eta honela hasi eta bukatu da:
-Jende asko joan al zen?
-Gutti gora behera 600.
-Zein joan zen gehiago, haundia ala ttipia?
-Bietatik asko.
-Zenbat ensaiatu zenuten?
-Udan hasi eta azkenaldian aste osoa.
-Zenbat ordu?
-Batzutan 7etatik 10etara eta bestetan guttiago.
-Ensaioetan nazkatu al zineten?
-Bai, baina jaialdian ez; jaialdian oso pozik geunden.
-Zer ikasi duzue jaialdiaren ondoren?...
-Gauza asko: jendearen aurrean lotsarik gabe azaltzen, dantzan hobeki egiten eta abar...".

Eta abar eta abar... Arantxa Bengoetxteak, gure periodista ttipiak, izango ahal du bihar edo etzi Euskal Herriko jaiez zer hilketaz eta tristeziaz mintzatzeko. Saia gaitezen lanean.
IÑAKI USABIAGA
6

GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
EgileezUSABIAGA2Kultura

Azkenak
Subflubiala Ez plataformak protesta zaratatsua egin du Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean

Subflubialaren behin betiko proiektua onartu zuenez Aldundiak pasa den astean, eta dozenaka pertsona batu dira proiektua gelditzea eskatzeko.


71 urteko espetxe zigorra ezarri diote Hondarribiko surf irakasle bati, 11 adin txikikori sexu abusuak egitea egotzita

2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]


Frankismoko dokumentu klasifikatuak argitaratuko dituen legea onartu du Espainiako Gobernuak

Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.


Espainiako Auzitegi Gorenak Loiolako kuartelari babes berezia ematen zion epaia bertan behera utzi du

2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]


Galizieraz egiteagatik eraso egin diote espainiar batzuek turismo-gida bati Galizian

Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.


Legazpiko Udala eta Sidenor kalte ordainak ordaintzera zigortu dituzte langile bat amiantoaren eraginpean jartzeagatik

Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu. 


Zabaltzen ari den morofobiaren azken adibidea, Gasteizen

Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Jesus Maria Gomez Ezkerro preso iruindarra aske geratu da zigor osoa beteta

Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da. 


2025-07-22 | Estitxu Eizagirre
Frutazaintza ekologikoa ezagutzeko txangoa deitu du Biolurrek

Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]


2025-07-22 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Japoniar nazionalismoa hasi da berragertzen mozorrorik gabe

Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]


2025-07-22 | Mara Altuna Díaz
Haien hizkuntzak hiltzen uzteko prest ez dauden zortzi gazte grinatsu

Uztailaren 14tik 18ra munduko hizkuntza gutxituen hiriburua izan da Gasteiz. HIGA, hizkuntza gutxituetako gazte hiztunen topaketetan, lau kontinenteko dozenaka gazte elkartu ziren esperientziak eta estrategiak trukatzeko. Hizkuntza “txikiak” babestea dute helburu... [+]


2025-07-22 | UEU
Elisa Peredo Quiroz (Maitelan)
“Emakume eta migrante izateagatik ez gaituztela kontuan hartzen hautematen dugu”

Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | Bertsozale.eus
Bertsolaritzaren dokumentazio bilketa sendotzeko aurrerapausoetan

 Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]


Eguneraketa berriak daude