Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia


1973ko abenduaren 02an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia
Azaroak hamaika. Lasarte zinema leporaino beterik dago jendez. Argiak itzaltzen dira, isiltasuna sortzen eta ilunpearen barrendik txalapartaren hots liluragarriek sorgintzen gaituzte. Foko bizi baten argiz bi mutiko baizik ez ditugu nabari ttan-kun ttan-kuttun ritmoan murgildurik.
Gero, aulkietatik entzun eta ikusi genuena aztikeria baten jarraipena izan zen: hogei eta hamalau neskato-mutil ttipi eszenarioan haruntz honuntza eten gabe, noiz taldeka, noiz bakarka, kanta eta dantza, argi eta itzal, foko, altaboz eta soinu, ekiñalditik ekiñaldirako husgunerik gabe guztia sinetsi ezin sinkronia batetan... Honela bi saio.
Ikusleen artean haur asko zen. Zenbait besotako ere bai. Amen magaletan ikusten nituen xalto eta tsalo, ritmoaren eraginez egon ezinik. Gibeletik hala zioen guraso batek: "Badu meriturik hauk honela zuzendu eta hezi dituenak. Mirari bat dirudi".
FA, MI, FA, SOL
Bixente Beltran ari da bere etxapeko garajean lauren bat umetxori solfeoa eta txistua irakasten. Arratseko zortzi eta erdiak dira eta hotz egiten du. Urte bete pasatua da Donostiako San Telmon Argia dantza taldearen ensaiotan ezagutu nuela.. Beti adoretsu, euskaldun eta musikari.
Bixentek badaki zertara etorri natzaion, eta biok goiko bizitokira goaz. Ezkonberri da. Etxea ere berria du. Baina oraindik gela asko ditu hutsik, geroaren esperantzaz beteak. Dirua ere behar eta...
Arratsaldeko zazpiak arte lan egiten diat bizi beharrak behartutako lanetan. Geratzen zaizkidan orduetan bakarrik gustokoetan.
Eta orduan debalde?
Debalde
Nola sortu duzue igandeko jaialdi eder hori?
Ingalaterrara egin genuen irtenaldi batetan era horretako haurren jaialdi bat ikusi nian. Bai gustatu ere.
Zergatik?
Bereziki, haur beraren nortasuna desarroilatzen zuelako; musika, dantza, sorkerazko artegintza...
Eta hasi?
Begenekien Lasarten bazela ikastolako zenbait ume, kanta eta dantzekin elizan jarduna.. Gau batez deitu genitian, eta norberari burura zitzaizkion kantagai eta dantzekin egin diagu jaialdia. Beraz, jaialdia umeengandik sortua izan duk. Guk egitaraua eta kinponketa besterik ez diagu egin.
Ikuskizun honetan izan den gauzarik berezien eta meritugarriena zera izan duk ene ustetan: esan duan konponketa eta koordinatze hori.
"Baga-biga"ren teknika izan diagu begien bistan. Lan honetan ez zigutek gutti lagundu Oiartzungo "Intxixu" taldekoek, eta, batez ere, zuzendari duten Eujenio Arozenak.
Eta hain danzta egokiak?
Ikastolako dantza-maisu ezaguna den Felix eta Felixtarrei zor zizkieagu.
Beste norbaiten kolaboraziorik?
Bai. Donostiako Mari Eujenia Eguzkizarena kitarra eta soinuarekin.Juan A. Urbeltz, Argiako zuzendaria ere gogora nahi niake "soinu zaharrak" delakoaren dantzaera berari zor diogunez.
Eta "txakolin" dantza?
Dantzaera interesgarria diagu hauxe: pausoz eta musikaz Lasarten bertan dantzatzen zena, aintzinatik datorkiguna, eta zuzenik Pello Zuaznabarrek guri irakatsia, zein eta Iztueta Zaldibitarrak honen eta "soinu zaharren" aipamena aspaldi egin zigun.
Besterik?
Kolaborazioaren hizpidea ekarri didak, eta benetan aitortu beharrean niagok jaialdi hau ez dela pertsona edo talde askorena baizik. Funtsean Ikatolarena. Gurasoak ere hor erabili genitian antzokia prestatzen larunbatez eta igandez. Esan zezakeagu denok hartu dugula parte, jaialdi hau elkartasunaren erakuskizuna izan dela. Oraingoan ume gehiago erabili ahal izan ez badugu, hauen gurasoak egon daitezela lasai. Denetara iritsi nahi geniake.
Ondo ziagok, Bixente. Umeak aipatu dituanez gero, umeen bila noakik.
HAURRAK BERRI-EMALE
Ez dut jaialdiaren artikulua egiten jarraitu beharrik. Oinarri heziketako bosgaren eta seigarren ikastaroko euskaldun haurrek batzarre bat egin dute ikastolan, jaialdiaren berri emanaz periodistagintza ikastearren. Interview kolektiboaren ondoren artikulu asko irten dira. Hona hemen bat:
"Lasarten hilak 11, eguerdiko hamaika terdietan, Ikastolako haurrek antolatutako jaialdi bat izan zen. Bertso, abesti zahar, dantzak eta gauza asko egin zituzten. Gure artean elkarrizketa bat egin dugu eta honela hasi eta bukatu da:
-Jende asko joan al zen?
-Gutti gora behera 600.
-Zein joan zen gehiago, haundia ala ttipia?
-Bietatik asko.
-Zenbat ensaiatu zenuten?
-Udan hasi eta azkenaldian aste osoa.
-Zenbat ordu?
-Batzutan 7etatik 10etara eta bestetan guttiago.
-Ensaioetan nazkatu al zineten?
-Bai, baina jaialdian ez; jaialdian oso pozik geunden.
-Zer ikasi duzue jaialdiaren ondoren?...
-Gauza asko: jendearen aurrean lotsarik gabe azaltzen, dantzan hobeki egiten eta abar...".

Eta abar eta abar... Arantxa Bengoetxteak, gure periodista ttipiak, izango ahal du bihar edo etzi Euskal Herriko jaiez zer hilketaz eta tristeziaz mintzatzeko. Saia gaitezen lanean.
IÑAKI USABIAGA
6

GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
EgileezUSABIAGA2Kultura

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude