Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia


1973ko abenduaren 02an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Lasarteko Umeen Euskal Jaialdia
Azaroak hamaika. Lasarte zinema leporaino beterik dago jendez. Argiak itzaltzen dira, isiltasuna sortzen eta ilunpearen barrendik txalapartaren hots liluragarriek sorgintzen gaituzte. Foko bizi baten argiz bi mutiko baizik ez ditugu nabari ttan-kun ttan-kuttun ritmoan murgildurik.
Gero, aulkietatik entzun eta ikusi genuena aztikeria baten jarraipena izan zen: hogei eta hamalau neskato-mutil ttipi eszenarioan haruntz honuntza eten gabe, noiz taldeka, noiz bakarka, kanta eta dantza, argi eta itzal, foko, altaboz eta soinu, ekiñalditik ekiñaldirako husgunerik gabe guztia sinetsi ezin sinkronia batetan... Honela bi saio.
Ikusleen artean haur asko zen. Zenbait besotako ere bai. Amen magaletan ikusten nituen xalto eta tsalo, ritmoaren eraginez egon ezinik. Gibeletik hala zioen guraso batek: "Badu meriturik hauk honela zuzendu eta hezi dituenak. Mirari bat dirudi".
FA, MI, FA, SOL
Bixente Beltran ari da bere etxapeko garajean lauren bat umetxori solfeoa eta txistua irakasten. Arratseko zortzi eta erdiak dira eta hotz egiten du. Urte bete pasatua da Donostiako San Telmon Argia dantza taldearen ensaiotan ezagutu nuela.. Beti adoretsu, euskaldun eta musikari.
Bixentek badaki zertara etorri natzaion, eta biok goiko bizitokira goaz. Ezkonberri da. Etxea ere berria du. Baina oraindik gela asko ditu hutsik, geroaren esperantzaz beteak. Dirua ere behar eta...
Arratsaldeko zazpiak arte lan egiten diat bizi beharrak behartutako lanetan. Geratzen zaizkidan orduetan bakarrik gustokoetan.
Eta orduan debalde?
Debalde
Nola sortu duzue igandeko jaialdi eder hori?
Ingalaterrara egin genuen irtenaldi batetan era horretako haurren jaialdi bat ikusi nian. Bai gustatu ere.
Zergatik?
Bereziki, haur beraren nortasuna desarroilatzen zuelako; musika, dantza, sorkerazko artegintza...
Eta hasi?
Begenekien Lasarten bazela ikastolako zenbait ume, kanta eta dantzekin elizan jarduna.. Gau batez deitu genitian, eta norberari burura zitzaizkion kantagai eta dantzekin egin diagu jaialdia. Beraz, jaialdia umeengandik sortua izan duk. Guk egitaraua eta kinponketa besterik ez diagu egin.
Ikuskizun honetan izan den gauzarik berezien eta meritugarriena zera izan duk ene ustetan: esan duan konponketa eta koordinatze hori.
"Baga-biga"ren teknika izan diagu begien bistan. Lan honetan ez zigutek gutti lagundu Oiartzungo "Intxixu" taldekoek, eta, batez ere, zuzendari duten Eujenio Arozenak.
Eta hain danzta egokiak?
Ikastolako dantza-maisu ezaguna den Felix eta Felixtarrei zor zizkieagu.
Beste norbaiten kolaboraziorik?
Bai. Donostiako Mari Eujenia Eguzkizarena kitarra eta soinuarekin.Juan A. Urbeltz, Argiako zuzendaria ere gogora nahi niake "soinu zaharrak" delakoaren dantzaera berari zor diogunez.
Eta "txakolin" dantza?
Dantzaera interesgarria diagu hauxe: pausoz eta musikaz Lasarten bertan dantzatzen zena, aintzinatik datorkiguna, eta zuzenik Pello Zuaznabarrek guri irakatsia, zein eta Iztueta Zaldibitarrak honen eta "soinu zaharren" aipamena aspaldi egin zigun.
Besterik?
Kolaborazioaren hizpidea ekarri didak, eta benetan aitortu beharrean niagok jaialdi hau ez dela pertsona edo talde askorena baizik. Funtsean Ikatolarena. Gurasoak ere hor erabili genitian antzokia prestatzen larunbatez eta igandez. Esan zezakeagu denok hartu dugula parte, jaialdi hau elkartasunaren erakuskizuna izan dela. Oraingoan ume gehiago erabili ahal izan ez badugu, hauen gurasoak egon daitezela lasai. Denetara iritsi nahi geniake.
Ondo ziagok, Bixente. Umeak aipatu dituanez gero, umeen bila noakik.
HAURRAK BERRI-EMALE
Ez dut jaialdiaren artikulua egiten jarraitu beharrik. Oinarri heziketako bosgaren eta seigarren ikastaroko euskaldun haurrek batzarre bat egin dute ikastolan, jaialdiaren berri emanaz periodistagintza ikastearren. Interview kolektiboaren ondoren artikulu asko irten dira. Hona hemen bat:
"Lasarten hilak 11, eguerdiko hamaika terdietan, Ikastolako haurrek antolatutako jaialdi bat izan zen. Bertso, abesti zahar, dantzak eta gauza asko egin zituzten. Gure artean elkarrizketa bat egin dugu eta honela hasi eta bukatu da:
-Jende asko joan al zen?
-Gutti gora behera 600.
-Zein joan zen gehiago, haundia ala ttipia?
-Bietatik asko.
-Zenbat ensaiatu zenuten?
-Udan hasi eta azkenaldian aste osoa.
-Zenbat ordu?
-Batzutan 7etatik 10etara eta bestetan guttiago.
-Ensaioetan nazkatu al zineten?
-Bai, baina jaialdian ez; jaialdian oso pozik geunden.
-Zer ikasi duzue jaialdiaren ondoren?...
-Gauza asko: jendearen aurrean lotsarik gabe azaltzen, dantzan hobeki egiten eta abar...".

Eta abar eta abar... Arantxa Bengoetxteak, gure periodista ttipiak, izango ahal du bihar edo etzi Euskal Herriko jaiez zer hilketaz eta tristeziaz mintzatzeko. Saia gaitezen lanean.
IÑAKI USABIAGA
6

GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
EgileezUSABIAGA2Kultura

Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude