Illunabarrean Aritzen Da Iduzlanean. Ez Du Itz Utsetan Federik


2021eko uztailaren 23an
Martin Iturbe olerkariari elkarrizketa
Martin Iturbe
Illunabarrean Aritzen Da Iduzlanean. Ez Du Itz Utsetan Federik
Ogeita zazpi urte Martin Iturbe ezagutu nuela! Adiskide min izan dut gaiñera. Amabi urte egin genituen elkarrekin ondotik kendu gabe, elkarrekin. Gieroztik ere askotan egon gera biok elkarrekin.
Lau lagun bildu ginen bart, azaroaren 2an, Martinekin afari batez sari au ospatzera. Nahiko lan izan du errotak afaria ehotzen Kontu zahar asko esan dugu Ondarrabia ederreko txoko zoragarri batean Ogeita zazpi urtetara jakin dugu bere lagunik onenok, Martin olerkari dela. Ezin sinesturik gaude.
Bagenekien Martin idazle txukuna zela. Lan asko egin dugu elkarrekin. Euskera erraza, borobila, errikoia du. Bagenekien Ipui Sari batzuk ere irabazi zituela. Badu bertsolari sena. Behin baiño gehiagotan jarduna da lagunarteko batzarretan bertsotan.
Amabi urtetan ez nuen izlari bezala ezagutzeko egokierarik izan. Ahalmen ori geroztik ezagutu diot. Izlari egokia, bizia, azkarra, argia eta garbia. Entzule gutxi du Martinek aho-zabalka jarria, asko ordea aho-zabalik edukia.
Orain, berriz, olerkari dela jakin dugu. Bigarren aldiz irabazi du Irungo Saria. iaz eta aurten. Bada zerbait eta norbait ogeiren artetik lehen saria irabazi duena.
Afaltzen ari gera bere kontura. Borborka doazkio galderak Ez diogu pakean uzten.
–I, Martin, guk ez diagu orain arte olerkari aizenik jakin. Muga ertzean bizi aiz eta i ere ez ahal intzan trapukerian asiko? Ez ote dituk mahaiburukoak erosten?
–Elkar ondo ezagutzen diagu. Bazekiat adarra jotzen asi zeratela. Bestela muturreko ederra jasoko zenuen.
(Arrazoi du Martinek. Ez du usteletik ezer. Baratzuria bezain biña da).
–Asko idazten al duk?
–Ez. Nik itzegin egin beñar izaten diat. Ondo edo gaizki, xarraka xarraka or aritzen nauk. Igandero lau itzaldi egin behar izaten dizkiat. Astegunez beste bi. Ahal dudan guztia kaleko arremanetan ere. Itzegin asko, idatzi gutxi. Itzulpen bat edo beste egiña diat, baiña gehiena neronen lanerako behar ditudan gaietan.
–Nolaz aurtengo saria, Martin?
–Onelaxe izaten dituk gauzak. Nik badaezpada ere bidaldu egin nizkian urtearen buruan izaten diran tarte galdu oietan pixka bat idazten aritu izandu naizenak. Egiña neukan esku-arteko lana, luze-zabalean neurrietara irixten zala-ta, Irunera agertzea pentsatu nian. Gaia eta mamia zer nolakoak ziran, mahaikoen esku.
–Olerki asko irakurtzen al duk?
–Gutxiegi. Ez diat betarik, zoritxarrez. Nik lerro bat, itz bat edo beste irakurtzea nahikoa izaten diat. Besterik gabe buru-errota lanean jartzen diat.
–Noiz idazten dituk?
–Illunabarrean. Orduan ere, etorria daukadanean. Batzutan ezer idatzi gabe geratzen nauk.
–Zertaz jarduten aiz?
–Gizonaren kezkaz. Gizenak dituen galderaz. Orregatik jarri ziet aurtengoei ASEKAITZ deitura.
-Irratian ere egin diate elkarrizketa bat. Bai al duk denentzat erantzunik?
–Galdetzen zaidanari ahal dudan egokien erantzuten saiatzen nauk. Guztiak galdera berdintsuak egiten zizkidatek. Baiña zuek aiña galdetu didanik iñor ez diat izan.
–Ez duk arritzekoa, Martin. Ondo ezagutzen augu. Iru gaituk gaiñera galderak egiteko eta ondo afaltzen ari gaituk. Ez gaudek baraurik. Aspertu egin al augu ala?
–Ez orixe. Lagun zahar onekin ez duk aspertzen
–Lehen itzulpenetaz mintzatu gaituk. Zer itzulpen duk argitaraturik?
–Ez diat uste itzulpenetaz mintzatu nintekeenik. Aipatzekoa danik ere ez diat uste. "Margo Ederdun Enziklepedia"ko ale bat diat itzulia.
–Zenbagarrena?
-Amalaugarren alea: xomorroen mundua, ain zuzen ere.
–Neketsu gertatzen al zaik itzulpen lan ori?
–Bai arraiotan. Izkuntza bateko idazkia bestera bihurtzeak, bi izkuntzak ondo ezagutzea eskatzen dik. Eta gaiñera, egilleak eskeiñi nahi duan muiña ezagutzeak ez dik lanik txikiena ematen. Orrelako lanen bat baldin baduzue ni baiño beste norbait iaioago batengana jo zazue mesedez. Lan oietarako gizon trebe asko dituzue or goi alde oietan.
–I, Martin, guk geuron kontura ikasi behar izan genian euskera. Baina izan genian "Ofizialki" astean behin ordubetetxo bat ematen zigun maixu bat. Erakutsi baiño ez erakutsi nahiago zuan bat. Nota ona eman al zian?
–(Denok algaraz jarri gaitu galdera onek. Izan ere euskeraz gehiena genekienoi txarrenak eman zizkigun. Neri "zazpiko" bat eman zidan. Eta nik bere lana euskeratu nion lagunari "zortzikoa" eman zion ). Amarrekoa izan ohi uan geienekoa. Griego-izkuntzan "bederatzikoa" jaso nian. Euskeran, berriz, "seiko" koxkerra.
–Zer iritzi duk ire izkerari buruz?
-Erreza eta samurra erabiltzen saiatzen nauk. Erriarekin itzegiten dudana. Eskeintzen dudan gaia entzuleak jaso dezala duk nere kezkarik haundiena. Lan ederra dala uste diat, gaiñera, euskera samurrean euskera aberats bat egitea. Nere ahalegiñak ortik ziaztek.
-Euskera lanean ari direnei, zer esango iekek?
-Jarrai dezatela lanean. Ez ditezela aspertu. Lanak badik bere etekiña. Itz utsetan ez baiño lana egitean zeukat nik fede guztia. Modu batera edo bestera, lanean ari diranak, elkar asko aberastu zezaketek.
–Idazten jarraitu behar al duk?
–Noski. Beti bezalaxe. Tarteka-marteka.
–Euskeraz ala erderaz pentsatzen duk?
–Euskeraz pentsatzen diat. Beti ala egin izan diat gaiñera. Guk geure ikas-lanak gaztelaniaz eta latiñez egiñak dizkiagu. Garai aietan ere, erderaz edo latiñez irakurri behar zana irakurri eta gero nere kontura euskeraz pentsatzen jarraitzen nian.
–Bai al duk sarietara gehiago azaltzeko asmorik? Orain zer?
–Orain? Eguzkia betiko lekutik irtengo dala, besterik ez. Nik neure egitekoa artua zeukat eta berari erantzun behar. Zerbait jator eraman nahi baduk gaur ez zegok berriketarik. Gauzak ondo antolatzen saiatu beharra zegok eta orrek denbora asko eskatzen dik. Nik behintzat denbora behar izaten diat. Ez diat nolanahi jendearen aurrera azaldu nahi izaten. Ni lotua negok, erabat idaztera jartzeko. Baina berriz ere ahal badiat sarietara agertuko nauk.

Eskerrik asko, Martin. Busti diagu aurtengo sari au. Urrengoa ere ez duk lehorrik geratuko. Ik jarrai sariak irabaziz.
ERRIALDE
1

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakITURBE5
PertsonaiazITURBE5
EgileezHERRIALDE1Kultura

Azkenak
Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


Nazioaren pendulua, han eta hemen

Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


2025-05-21 | Castillo Suárez
Bihotzeko pitzadurak

Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]


Eguneraketa berriak daude