BASERRIZ BASERRI


1972ko abenduaren 17an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Joxe Ramun baserritarrari elkarrizketa baserriko bizimoduaz
BASERRIZ BASERRI
Dirua, borubidea eta elkartasuna behar dira. Baserrian bi eta bi ez da lau
"Santomasetako feria txoixua eta ogia", dio esaera zaharrak Nekazaria kalera eta kaletarra baserritarrarengana hurbiltzen den eguna dugu Badirudi kaletarrak egun hortan bere iturburuak dituela gogoan, bere jaiotetxea. Baserrikoak berriz, kalea duela amets eta etorkizun Dena den hortxe biltzen dira biak leku berean. Baina biak ere nahiko arrotz direla elkarrentzat. Bi mundu, bi pentsaera, bi biziera elkartzen dira feria berean. Bata erosle bestea saltzalle Biak elkarri zirikaka biak elkarren etsai balira bezala.
Ez du baserriak leku egokirik aurkitzen gaurko gizartean. Beharrezko zaio gaurko gizarteari ere nekazaritza baina neurri jakin batean zaio beharrezko. Nekazaria gaurko gizarteak zapaltzen duen gizena da Mendi artean baso artean belar artean eper kabi dirudian baserriko umeak ostikoka dabilzki gaurko gizarteak.
Baserriaren berri, baserriko arazoaren berri, baseritarren buruhausteen beri ematearren ekin diogu baserriz baserri iritzi biltzen ibiltzeari. Bakarkako baserrietan eta elkartuetan ibili gera galdezka gazteei eta zaharrei. neskei eta mutilei. Irakur ditzagun berauen esanak
–Aizu, Joxe Ramun, zu ez zera kooperatiba antzera elkartu zerar baserritarra. Bakarka ari zera, bai na ikulu berria, tresna berriak, aurrerapen berriak jarri dituzu. Ikusten diozu etorkizunik baserriari bi de hontatik?
–Ez dakit zer esango lukeen nere semeak. Nahiko buruhauste badabilkiala uste dut. Neretzat penagarria litzake, baina nik ez diot galeraziko kalera joaten. Hogeita hamar buru dauzkagu. Halere lanak erraz menderatzen ditugu. Negu aldean behintzat bakar bakarrik nahikoa naiz. Ikutua haundiago ez eginaren damua besterik ez dut. Bost urte dira egin genduela eta dena ordaindurik daukagu. Gure familia haundia da. Asko behar da. Eskoletarako ere behar dira hiru mila pezeta hilero. Moldatzen gera behintzat eta gutxi al da? "Kalean ere txakurrak ankautsik".
–Zu, Iñaxio, baserriak bakarka ez zeukala etorkizunik eta kooperatiban sartu zinan. Gaur damurik beduzu ala beharrezko iruditzen zaizu? Zer alderdi on eta txar ikusten dizkiozu?
–Gu bakarka ohituak gaude, geuren buruen jaun eta jabe izaten eta zail zaigu elkartasunean lan egitea. Gainera diratza haundiaren, zor haundiaren azpian jartzen gera eta horrek diruari begira jartsen gaitu. kapitalismo-meldeen barruan neke haundiak ditu honelako elkarte batek. Lagun artekoi egiten du, ikasteko eta jai egiteko askatasun gehiagoren jabe. Martxa haundiagoa jartzeko bide da. Nik ez dakit gure erara elkartzea beharresko den ala ez. Era eta matia asketako elkarteak sor ditezke. Baina zerbait-zerbait beharrezko da. Bakarka oso indargabe gelditzen da zenbait gauza egiteko.
–Zertan, esate baterako, elkartu diteke?
–Esate batérako, gaur mila makinatxo sartzen ari da baserritan. Baillara bakoitzean hiru edo lau makina tajuzkoak aski lirake inguramari haietako lan guztiak egiteko. Tresnaria erosteko elkartu diteke. Badago zenbait baserri utsik. Talde baten artean har diteke hoietako bat larrean, osasun oneko bi gantxak hazteko. Edo jabe askoren lurrak, tresnariarik sar ez ditekeen larrak, elkartu ditezke abereak larratzeko.
–Beste galderatxo bat ere egin behar dizut, bada, hontaz gero Beharrezkoa al da kantuak ondo eraimatea?
–Ez dira, zoritxarrez, baserri askotan eramaten. Denak, alde-aldera zerbait, baina kontu zehatzik, inork gutxik. Eta hau behar beharrezko zaigu. Jakiu behar dugu zerk ematen duen eta zerk ez. Non zerk, noiz zerk, nola zerk. Bestela beti itsu-mustuan gabiltz. Baina gauza bat esan behar dizut. Baserrian bi eta bi ez da lau. Eguraldia, giroa, janariak, ongarriak, gaitzak. Uste gabeko mila gauza sartzen dira tartean. Orain berton, sei pezeta jetxi da kilo-aragia. Besterik gabe zer jipoi den oraintxe zekorrak saltzeko zeuzkanarentzat. Agian garesti zeudenean erosiak ditu eta merke daudenean saldu beharrezkoak. Gainera oraindik ez dakigu zertarako jo behar dugun edo esnetara edo aragitara. Zer arraza den onena ere ez. Horrenbesteko zorrak egin ditugu eta aproba guztiak geuk egin behar ditugu. Ez Zabalegikoak, ez Laurkingoak, ez Fraisorokoak zaizkigu hontan ispilu.
–oOo–
–Aizu, Edurne. Nekazari munduaz liluratutako neska dugu Edurne. Buru-belarri honen zerbitzuar jarria. Ikasi behar haundia dueh uste al duzu baserritarrak bere ego erari buelta emateko?
–Bai. Zalantzarik ez. Lehen onenean ez. Gaur bai. Gaur lanean ere ikasi beharra danka. Aurrera pen berriak, ongarri berriak, makina ezezagunak, gabadu arraza eta janari berexiak. Kanpotik da tozkio baserritarrari teknika berriak. Bestalde lehen denetik egiten zuen. Gaur bide jakinetara jo beharra dauka. Batzuk esnetara. Besteak aragitara. Batzuk txakalak sortzeari, besteak gizontzeari heldu beharko diote. Batzuk barazkietara. Besteak zerrietara, olloetara, ardietara edo. Bakoitzak sail bat sartu beharko du. Eta hortan iaiotu eta ikasi beharko du. Sal-erosketan ere ez diteke gutxi gorabeheraka jardun. Ikasi beharko du, zer, nun, nola, noiz erosi, saldu, maniatu eta bar. Ez omen dago bizitza osoan lan jakinean okitu gabe jarduterik. Beharrezkoa izango omen zaio gixonari noiz behinka lanez aldatzea. Gertutu beharko du hortarako ere hori ala baldin bada. Gainera gizarte-antoltaketan bazterturik egon behar al dugu beti? Argitu beharko dugu hortarako ere noski.
–Utziko al didazu beste galdera bat egiten?
–Bai, bai.
–Nekazari-munduaz liluraturik eta baserriko mutilarekin maitemindurik ikusten zaitut. Zaldunik etor tzen ez ala... ?
–Ez dakit zaldunak ziren ala ez. Baina nik ere izan ditut atzetik kaleko mutilak. Egokiak eta Onak gainera. Ez nuen, ordea, modakerian eror nahi. Nik nekazari munduari eskeini diot neure burua. Horren barruan hartzen du ezkontzea ere. Halere baditut hortarako nere otzmenak. Gizartetil oso bakarrik eta urrandua ikusten dut baserria. Senargaiaren guraso eta senideak bizi diren etxera ezkondu behar da eta hobeki batera bizi. Gizarteko beste mailak baino okerrago bizi da. Zall zaizkio gizarteko taldeekin harremanak. Kalean ez dauden mila zailtasun dauzka. Halere hartutako bideari hel nahi nioke.
–oOo–
–Argindegi baserrian nago. Sei ume daude atarian jolasean. Senar-emazteak simaurretan. Ez da berriketa izango ume hauek hezitzea eta eskolatzea? galdetzen diotet.
–Ez ala zankoa! Ez da giro! Nik ez dakit zer egiten duten eta nola moldatzen diren kalean, lau orma tartean, umeak hazten ari diren gurasoak. Hemen badute lekua. Gure ustez umeak hezitzeko kalea baino hobea da baserria. Helduagoak eta zailduagoak datoz baserriko umeak. Bania hauek eskolatzea ez da berriketa. Goizeko zazpiretan etxetik atera eta ilunabarreko zortziretan sartzen dira etxean. Bidean ordu asto behar dituzte eskolan bost besterik ez egiteko. Gainera zaputz haundia hartzen dute eskolan. Eskola ez da zoritxarrez, etxeko giroaren jarraipen. Zigitxik ulertzen ez duten hizkuntzan ikasi behar izaten dute dena. Urteak joaten zaizkiote erderaz jabetzerako. Baserriko umeak gainera izadiaren bidez ikasi du dena. Ikusi egin ditu gauzak. Eta ikusiz ikasi du. Eskolan ikusteko ikasi behar izaten dute. Hori aldrebeskeria haundia eta ezin ikaragarri gertatzen zaio baserriko umeari.
–oOo–
–Erraz da kaletik baserriari buruz olerkia egiten. Baserrian da zail. Aizu, Xalba, nahiago al duzu baserrian bizi nahiz eta kalean baino diruz gaizkiago izan?
–Diruak zer balio du ez balu gure zoriona egiten. Nik nahiago dut baserrian bizi. Aspertu egiten nau kaleko iskanbila eta zaratak. Ez dut hor aurkitzen hemengo lasaitasunik eta maitasunik.
–oOo–
Askoren iritziz borobildutako elkarrizketa dugu gaurkoa. Ez ditugu nekazarien arazo guztiak aipatu. Beste mila iritzi bildu zitezkean. Halere zerbait on egin dugulakoan gaude. "Santomasetako feria, txoixua eta ogia". Ez dezaigutela kalterik egin, ez baserritarrei eta ez kaletarroi.
ARRIALDE
1

GaiezEkonomiaLehen sektoNekazaritza

Azkenak
Ramón Alzórriz PSNko idazkariordeak dimisioa eman du, Cerdánen ustelkeria kasuekin lotu dutelako

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Qumrameko biribilkiak eta AA

Qumrameko biribilkiek eta Itsaso Hileko Eskuizbribuek (K.a. III-K.o. I) judaismoaren eta kristautasunaren garapenari buruzko informazio eta interpretazio asko eragin ditu aurkitu zituztenetik. Berriki AA erabiltzen duen Enoch datazio sistemaren bidez, izkribu zaharrenak uste... [+]


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


Eguneraketa berriak daude