Urtain- Ala Kintana?

1970ko apirilaren 26an

Xabier Kintanari elkarrizketa

Urtain- Ala Kintana?
Apirilaren hirugarren eguna, gaueko hamabiak...
Hiru miloi euskotar telebisionaren aurrean. Weiland laugarrenez jausi da. Sei miloi euskotar begi, telebisinoan josita. Bat, bi, hiru... hamar. Gora Urtain! Europako boxeo txapela zurea da!
Ederra da Herri batek Urtain lako deportistak eukitea. Baina hori besterik, hau da, deportea besterik ez daukan Herria, Herri pobrea da.
Guk zorionez, bestelakoak be ba daukaguz. Behar bada, ez hain zaratatsuak, ez hain txalotuak. Behar bada, kritikatuak, irainduak. Hauetariko bat, Xabier Kintana.
–Nun eta noiz jaio zinan, Xabier?
–Bilbon, 1946-ko urrilaren 13-an.
–Beraz, 23 urte daukazuz.
–Bai.
Begiratzen deutsat. Nire sema izan zeitekean. Izango balitz, ze ohore niretzat!
Euskaldun berria zara, ezta?
–Bai. Hamaleu urterekin euskera ikasten hasi nintzen, irakasle barik. Lehenengo erabili nuen liburua, «Euskalzale Bazkuna» izan zan, baina liburu honekin, anti-euskera bat erabiltzen duen ezkero, denbora alferrik galdu nuen. Gero, Zamarriparena ta Xabier Peñarena. Azken hau oso mesedegarria izan zitzaidan...
–Barkatu, Kintana. Orain egun gutxi dirala, euskal Idazle batzuekin bazkaldu neban eta euretariko batek, Mitxelena ta gero, euskeran gehien dakiana zu zarala esan eban. Zelan lortu duzu jakituria hori?
–Aita Mokoroari asko zar diot aditzari buruz batez ere. Literatura zaharrak tiratzen nau: maisu hilak izan arren, beti kontuan hartzeko dira.
Kintana pentsati geratzen da.
–Jarraitu.
–Hirugarren urterako, bizkaiera menderatu nuen eta gero beste euskalkiekin hasi nintzen.
–Orain, labur, zure bizitza. mesedez.
Kintanak irripar zabal bat eskaintzen deust.
–Bilboko Aita Eskolapioen kolejioan batxilleratoa egin nuen eta gero Iruñera joan nintzen, periodismo ikasteko asmotan. Lehenengo urtean, eta nire amaren heriotzak behartuta, etxeratu nintzen eta orain Deustoko Unibersidadean Filosofia ikasten dut.
–Filisofia ikasi, baina euskera irakasten dozu...
–Bai. Soldadutzan hasi nintzen euskera irakasten, alfabetatze kanpaina bat antolaturik. Hamar lagunek segitu zituzten kursoak eta Rikardo Arregik eman zien agiri bana. Nik soldadutza igaz amaitu nuen baina alfabetatze kanpaina jarraitzen dute.
Xabier Kintana
–Eta orain zuk?...
–Bilboko kolejio baten euskera irakasten dut. 160 ikasle ditut, taldeka. Gero, arratsaldeetan, maistra ikasten dagozan 40 neskeri euskera irakasten diet eta Erandion 20 langileri.
–Noiz hasi zinan euskeraz idazten?
ZERUKO ARGIA-n, orain dala 5/6 urte ta poz handia hartu nuen nere lehenengo lana argitaratuta ikusi nuenean. Gero, «Anaitasuna» «Jakin» eta "Herria"-n idatzi dut.
–Liburuak?
–Lehenengo liburua orain 4 urte idatzi nuen. Nobela bat zen, «Noizbait nunbait» tituloarekin, baina argitaratzea zensurak galerazo zuen. Bigarren liburua beste nobela bat izan zen: «Beste izakia», igaz argitaratua. Beste hiru nobela idatzita dauzket.
–Noiz argitaratzeko?
–Datorren urtean bat LUR editorialean, «Bostogei urtetako» tituloarekin. Nobela honen gaia, azken ehun urte hauetako bizitza, baserria utzita kalera bizitera joan zen euskaldun familia batena.
–Eta itzuipenak?
–Kalka-ren «Itxura aldaketa», aurten LUR-ek argitaratuko duena.
Ikusten dozuen ezkero, Xabier Kintanak euskal literaturari eskaini deutsana asko izan da. Baina gehiago dago.
–Xabier, zuk ipuinetarako dohai berezi bat daukazu. Ni mahaikoa nintzala zure ipuin batek Bilboko Unibersidadeak antolatutako sariketa baten Lehenngeo Saria irabazi eban.
–Bai, eta Lehenengo Saria lortu zuen ipuina «Eta jentilen izpiritua datorke» izan zen, igaz LUR-ek argitaratua. Beste hamar bat ipuin ere idatzita deuzkat.
–Beste saririk?
–Nobelan, "Beste izakia"-k bigarren sari bat, eta beste bat hirugarren geratu zitzaidan.
–Olerkirik?
–Banaka batzuek baina aitortzen dut eneak ez direla onak eta horretarako yayoa ez naizela.
–Zer idazten zagoz orain?
–Leizarragaren Testamentu Beruriaren argitaldi bat prestatzen, datorren urtean haren 400 urteak direla, halako omenaldi bat egin guraz. Tartean, nobela bat bukatzen ari naiz.
–Agur, Kintana.
–Aguri!
Zorionak, Urtain, ZURE burruka irabazi dozulako.
Baina zuri, Xabier Kintana, zuri ez zorionik: zu nire bularren kontra besarketu nahi zaitut. Zuk ez dozu ZURE burruka irabazi: zu, Euskalerriaren burruka, GURE burruka, irabazten ari zara.
Haugaitik, zu ta zu langoen aurrean, txapela kendu ta Baionako «Herria»-n Gehexan Pontto-k dinoana nirea egiten dot: "Eta ni, heien aintzinean, Gernikako Arbola entzutean bezala, zutik eta buru-has nago, boneta eskuan".
XABIER GEREÑO
7

GaiezHizkuntzaEuskaraAlfabetatzeAlfabetatze
GaiezHizkuntzaEuskaraBesteak
PertsonaiazKINTANA1
EgileezGEREÑO1Hizkuntza

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Negu gorri, hondamendia iragarri

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

Zigor Olabarria Oleaga

Nazio ala imitazio

Gorka Bereziartua

Amillubi martxan da

Estitxu Eizagirre

Aragonesek dimisioa aurkeztu du, ERCren emaitza txarren ondoren

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hiru itun zail Kataluniako Generalitateko presidente izateko

Jesus Rodriguez | La Directa

Azkenak

2024-05-14 | Irutxuloko Hitza

Desokupako bi gizon Donostiako etxe bat ilegalki husten saiatu dira

'Desokupa kanpora' lelopean, elkarretaratzea egin dute larunbatean, etxebizitzaren aurrean.

2024-05-14 | Axier Lopez

Genozida eta bere lagunak

2024-05-14 | Axier Lopez

94 egunez gose greban dago preso politiko maputxe bat

Guillermo Camus Jara izena du eta Txileko Lebuko kartzelan dago. Egoera larrian da, gose greba luzeaz gain, ostiraletik egarri grebari ere ekin baitio.

2024-05-14 | ARGIA

LABek salatu du Amazonek "errepresio sindikala" egiten duela

Amazonek Trapagaranen duen lan zentroan grebalarien kontra "jazarpen eta zigorrak" darabiltzala salatu du sindikatuak

2024-05-13 | ARGIA

2x12: Hipofriga | Sexilioa

MULTIMEDIA - BTN

Eguneraketa berriak daude