“Egungo arte galeriak Instagram-en eta Tik Tok-en daude”

  • Raisa Alava Robina (1990, Zuhatza) ilustratzailearena da 2023ko Frantziako Tourreko kartela. Lan ikusgarri bezain ikusezina da berea, beste askorena bezala. Jakin-minaren saguak eraman gaitu aiararraren zuloetan klik egitera. Ikusleen buruetan klak egitea bilatzen du bere prentsa, liburu, diskografia ekoiztetxe eta kartelgintzako sormen lanekin. 

Raisa Alava Robina. Argazkia: Aimar Gutierrez (Aiaraldea)

Apurtzailea da 2023ko Frantziako Tourreko kartela. Zerekin nahi zenuen hautsi?
Aspergarria ez izatea eta irudiak iradokitzea nahi nuen, horregatik, alaitasuna eta mugimendua eman dizkiot. "Super diseinu grafikoa" baino, marrazkia ikustea nahi nuen. Tourreko giroa ez da sekula kartelean islatu, eta bizitasun hori transmititu nahi nuen.

Hasiera batean irudiko eguzkia gorria zen, baina sariduna nintzela esatean moldaketa txiki batzuk eskatu zizkidaten; batik bat Guggenheimen irudia gehitzeko. Dena den, asko errespetatu dute nire lana, eta pozik nago.

Tourrekoa da zure irudi izarra, baina ez da nazioartean egindako lan bakarra.
New York Times, The New Yorker, Time Out, HBO, El País, El Salto, Pikara Magazine... Askorentzat egin dut lan, baita bezero txikientzat ere. Euskal Irudigileen Elkarteak egiten duen lana garrantzitsua da horretarako, 100 pertsona baino gehiago baikaude hor. Sare lana funtsezkoa da, gure lana oso bakartia baita. Balio digu elkartasuna sentitzeko eta ikusteko ez garela etxean bakarrik gaudela marrazten dugun frikiak. [Jorge] Oteiza ez da existitzen den euskal artista bakarra.

Euskal ilustratzaileen markak oharkabean pasatzen dira?
Bai. Nire ustez, instituzioetako zuloaren ondorio da. Museoetan ikusten ditugun artistak hilda daude, edo atzerritarrak dira. Zergatik ez dira baloratzen, aitortzen edo erakusten Euskal Herriko artistak? Guggenheimen ere hori gertatzen da. 

Nazioarteko fokupeak ate berriak irekiko dizkizula uste duzu?
Ez dut uste bizitza asko aldatuko zaidanik. Kalean jende askok geratu nauela zoriontzeko, asko poztu naiz, baina orain arte bezala jarraitzea espero dut. 

Garai batean artea museoetan eta galerietan zegoen. Gaur egun, non?
Instagram-en, Internet-en, edota Tik Tok-en. Egungo galeriak aipaturiko sare horietan daude oro har. Badira gauza ikaragarriak egiteko erremintak dituzten umeak ere! Nire eguneroko lanabesak Youtube-n ikasi ditut, eta ezagutza komunitario hori ederra da. "Titulitis" deritzonak dagoeneko ez du zentzurik.

Arkatzen gisan, begirada eta punta zorrotz. Marrazkitik harago, zer bilatzen duzu zure lanekin?
Nire interesa marrazkian dago, eta pisu zein lanketa guztia bertan jarri ohi dudala esango nuke. Irudia konplexutzea  gustatzen zait, eta fluor koloreak sartzea ere bai. Bakoitzak bere “eskua” eta estiloa ditu. Nik, adibidez, gogoko dut gorputzaren azala berdea izatea, edo ez jakitea pertsonaren generoa. Neska edo mutil argal eta proportzionatuak ez ditut maite, gorputzak desegitea eta interesa marrazkian egotea baizik. Bizitzan bezala, aniztasuna bilatzen dudala esango nuke.

32 urterekin, zortzi urte daramatzazu ilustrazio bizietatik biziz… Lehengo Raisa Alava eta egungoaren artean bada alderik?
Bai, profesionalizazioa. Orain ideiak eta emaitzak azkarrago datozkit burura. Nik Arte Ederrak ikasi nituen, eta masterra egin gero. Gogoan dut oraindik ere irakasleak esaten zidana: “Zu artista zara, super purua, eta ilustrazio eta komikiak umeentzat dira…”, ahots hori isildu zait. Jada berdin zait. Heldutu naiz, gustatzen zaidana hau da, eta  neure buruarekin lasai nago.
Ilustratzaile gisa bizitzeko oso azkarra izan behar zara: prentsarako bi egunetan sortu behar dituzu ilustrazioak (zirriborroa bidali, onartu eta landu; ez du gehiagorako ematen denborak). Hortaz, ideiak azkar etorri behar zaizkizu; eta gaiak sarri ez dira samurrak. Uneotan prentsan, liburuekin, disko portadekin eta kartelekin ari naiz lanean.

Gaurko ogia, biharko gosea. Ezinegona sortzen du horrek?
Bai. Horretara ohituta gaude, ordea. Oso lan bakartia da gurea. Hilabete batzuetan gainezka gaude, beste batzuetan ez.  Lan bat enkargatzen didaten aldiro pentsatzen dut: zergatik idatzi ote didate niri? Non ikusi ote dituzte nire lanak? Gure lanaren alde politena bihar zein proposamenekin lan egingo dugun ez jakitea da; bestela zenbait gai edo ideia ez genituzke landuko eta. Prentsan gaiekin zorrotzak dira, marrazkiak gauza jakina transmititu behar baitu. Baina beste batzuetan proposamenetarako libre gaude, eta hori ere oso polita da. 

Tourraren backstage-a

Kolaborazio asko egindako ilustratzailea da Raisa Alava. Besteak beste, The New York Times egunkarirako zein Pikara Magazine aldizkarirako egin izan ditu lanak, eta orain, txirrindularitza zalea izan gabe ere, goi-mailako txapelketa ospetsuenari jarriko dio irudia: "Onartu behar dut ez naizela txirrindularitza zalea, eta, beraz, niretzat ez da ametsa izan Frantziako Tourreko kartela egitea. Poza bai: sekulakoa izango da nire irudi bat Bilbon horrenbeste euskarritan eta hain handian ikustea. Bultzada ekonomikoa handia da, baina badakit, bizitzan behin baino ez zaidala gertatuko. Uztailean jakin nuen Frantziako Tourreko kartel lehiaketa irabazi nuela, eta ordutik ezin izan dut urrira arte ezer esan, ezta marrazkia inori erakutsi edo bidali ere."

 


Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude