Sendabideak

Garai batez, zailtasun sozialean ziren familietako neska gaztetxoak, sistema sozio-ekonomiko zapaltzailean ahal bezain guti parte hartu nahian, eskulangintzan plantatzen saiatzen diren: bitxi edo apaindura ekoizpen lanetan lorarazten zituzten beren sortzeko gaitasunak. Egun aldiz, sistema sozio-ekonomiko liberala ez elikatzeko edo berdin oztopatzeko helburuarekin, gisa horretako nerabeek izadia eta gorputza xede dituzten lanbideak dituzte hautatzen: naturopata, masaje-emaile, hipnotizatzaile, yoga irakasle eta horrelako ofizioak dituzte gogoko, ongizatea eta naturarekin egiazko harremanak sustatzen dituztenak. Hori dit behintzat kontatu Baionan ari den hezitzaile batek. Gazte horietako anitzek formakuntza lasterrak jarraitzen dituzte, aste edo hilabete zenbatekoak, eskola pribatu garestitan gehienetan, eta delako ikasketak bururatu orduko berehala aditu gisa instalatzen omen dira.

Gure inguruan begiratzea aski da: naturopata edo hipnotizatzaile bakarren bat bada, bezeroa hari beha egoten da. Egoera horrek gogoeta zenbait eginarazten dizkit. Bi belaunaldiz hautsi da izadiari buruzko ohiko ezagutzen transmisioa, bai etxeetan, bai gizartean, aurrerapena eta modernizazioaren izenean. Sendabelarrei, zuhaitzei, landareei, ilargiari eta izarrei buruzko jakitatea ez da gehiago belaunaldi batetik bestera iganarazten, sorginkeria eta atzerapen ikur bailiran. Ulergarri da, alabaina, jendarteak eta bereziki miseriaz asea den gazteriak berreskuratu nahi izatea jakitate hori, modernitateak gaitza, pozoi eta kutsadura erakarri duelakoan.

Bizkitartean, iruditzen zait aipatutako nerabeak okertzeko arriskuan daudela: hautatzen dituzten formakuntza gune franko bada seriostasun eskasekoa. Nola posible liteke zonbait astez edo hilabetez ezjakina sendagile bihurtzea, aitzineko gizaldiek mendez mende eraikitako jakitatea zerabiltenean? Eta mediku klasikoek zazpi urtez gutxienik ikastera dedikatu behar dutenean? Gainera, sektak ez dirateke urrun: nola segur izan halako edo holako labelpean dagoen eskola horietako irakaspena ez dela iluminatu baten menpeko? Hain zuzen ere, anitzetan eskola bakoitzak bere historia eta sarea baditu: nola jakin zuzen horien nondik norakoak? Irakasle gisa, nik bederen ez nekike gaztetxo bat nola lagundu arlo horretan bide sendorik hartzeko, eta pertsonalki medikuntza alternatiboari funtsez dei egin nahiko banio, ez nekike nondik jo.

Argi dena da eszeptizismo eta mesfidantza orokortuaren garaian bizi garela: medikuntza eta jakitate klasiko edo ofizialek, sistema neoliberalarekin lotuak direlako, norbera okaztatu dezakete, eta delako metodo alternatiboek berengana erakarri. Baina nola jakin bide horiek onak ala itsuak diren, neoliberalismoak eragin sasi bideen artean? Publizitateak goraipatzen du ongizate indibiduala, multinazionalen probetxurako; beren aldetik, sektek proposatzen dituzte meditazio eta baraualdi-egonaldi garesti eta lanjerosak. Horien artetik, nola ezagutu egiazko sendagile alternatiboa, ez ohiko sendabide sanoak funtsez aholkatuko dituena?
Egoera honetan, argigileak garen guraso eta irakasleok gazteengan nehoiz baino gehiago garatu behar duguna da, ene gustuko, espiritu kritikoa eta jendetasuna, bai meneko gaituen sistema eta garaiari begira –ez duketenak beharbada gaitzespen urrikigabea bakarrik merezi– bai itxaropena edo zoramena sorrarazten dizkiguten bide zentzugabeei begira.