Euskal jubilatuen plataformetako kideei egindako elkarrizketa bat irakurri berri dut. Kazetariari erantzun diote ikasle eta langile gutxik parte hartu dutela manifestazioetan, pentsioen kontua oso urrun ikusten dutelako eta, hortaz, ez direlako nahikoa identifikatzen. Hori irakurri eta Nikaraguaz akordatu naiz.
2018ko apirilean Gizarte Segurantzaren erreforma baten kontrako manifestazioetan piztu zen gatazka politikoa, baina hori ondo ulertzeko atzera egin behar dugu, 2013an garatutako #OcupaINSS mugimendua baita hazietako bat. Urte horretako ekainean, Adinekoen Elkarteak deitutako 15.000 edadetuk Gizarte Segurantzaren Institutu Nazionalaren (INSS) eraikinen aurrean kanpatu zuten, konplitu zezan nahikoa kotizatu ez zutenei pentsio murriztu bat bermatzea agintzen zuen legea. Ikasle mugimenduak bat egin zuen eta jubilatuen borroka ezagutzera eman zuen #OcupaInss traolaren bidez, 2011n New Yorken antolatutako #OccupyWallStreet-en inspiratua. Astebetez ura, elikagaiak eta sendagaiak erraztu zizkieten gazteek jubilatuei. Errepresio poliziala hasi zenean, ikasleek gehiegikeriak grabatu eta zuzenean emititu zituzten Twitterren bidez. Aliantza horrek garaipen politiko bat lortu zuen: uztailean dekretu presidentzial batek pentsio murriztua aplikatzea agindu zuen.
Garai horretan Bilbo eta Managua artean bizi nintzen eta interes handiz jarraitu nuen #OcupaINSS mugimendua. Inspiragarria iruditu zitzaidan bi belaunaldien arteko elkartasuna: adinekoak ziren borrokaren subjektuak baina gazteen babesa eta komunikazio lana funtsezkoak izan ziren eta errepresioari elkarrekin egin zioten aurre. Ekainaren 22ko gauean Juventud Sandinistako 300 enkaputxatuk Polizia Nazionalaren konplizitatearekin 50 gazte eta 35 zahar tiroka eraso zituztela salatu zuen #OcupaINSS mugimenduak, baita ere hamasei gazte legez kanpo atxilotuak izan zirela eta horietariko seik torturak eta intimidazioa jasan zituztela.
2018ko otsailean Nazioarteko Moneta Funtsak (FMI) Daniel Ortega estutu zuen jubilatzeko adina igo zezan. Apirilean, Gobernuak langile eta enpresen kuotak eta jubilatuen zerga igoko zituela iragarri zuen. Ikasle mugimenduak #OcupaINSS traola berpiztu eta kalera atera zen Nikaraguako hamalau hiritan. Ez zen aldarri isolatu bat, baizik eta Ortegaren politika neoliberal eta autoritarioen kontra egiteko arrazoi berria. Ondoren gertatutakoa jakin badakigu: ehunka hildako, ehunka preso politiko, milaka zauritu, hamar milaka erbesteratu.
Euskal Herriko ezkerreko sektore batek nahiago du geopolitikaz eta Inperioaren kolpe bigunez hitz egitea, FMIren exijentzien kontra aspaldi artikulatutako belaunaldi arteko erresistentzia eredu hau aitortu baino. Asko ikas dezakegu euren kultura politikoaz, Iraultza Sandinistarekin ikasi genuen bezalaxe.
Nikaraguako lagun bati galdetu diot zergatik uste duen ikasleek jubilatuei emandako babesa gurean gertatu ez dela. Esan dit pertsona adinekoak ez direla zahar-egoitzetan edo bakarrik bizi, seme-alaba eta bilobekin baizik, eta hurbiltasun hori dela elkartasunaren gakoa. Gaineratu du gure gizartean zaharrekiko errespetu urriagoa somatzen duela. Badakizue zein den Nikaraguako emakume etorkin gehienen lan aukera bakarra? Gure amamak eta aititeak zaintzea.
* Oharra: artikulu hau idazten ari nintzela pozez jakin dut aurtengo greba feministaren ardatza zaintzaren gatazka izango dela, etxeko eta zaintza langileen esplotazioa salatuko duela eta pentsiodunak batuko dituela.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Bermeora, Zumaiara eta Leitzara etorritako bisitariei galdetu zaie ea zer iritzi duten euskararen inguruan, eta bisitarien %95ak erantzun du ez duela inolako arazorik izan euskararekin. Askok estimatu dute tokiko hizkuntza ezagutzeko aukera eta batzuek esan dute herri horietara joateko arrazoietako bat dela euskara. Aldiz, gurean, Game of thrones-en sukarrak eraginda, turismo eragileak euskara ezkutatu nahian dabiltza. UEMAk bideratu ditu hiru inkestak hiru herrietan eta Miren Segurolari egin... [+]
Nafarroako Behe Erriberan euskararen irakaskuntzak lau hanka ditu: Argia Ikastola 230 ikaslerekin, A eredua (euskara ikasgai duela) ikastetxe publikoetan 910 ikaslerekin, AEK 60 ikaslerekin eta Hizkuntza Eskola 28rekin. Daniel López Moreno euskaltzaleak argi du A eredua bultzatu behar dela eskualde honetan, hori izan daitekeelako euskararentzako sarbide eraginkorra.
Irakasle erretiratua, Tuterako Beterri peñako kidea, Geroa Baiko militantea eta euskaltzale sutsua. Bere hiru semeek Argia Ikastolan ikasi dute. Azken zortzi urteotan Tuterako Olentzero izan da. Hori aski ez eta inguruko herri eta ikastetxeetan ikazkinarena egiten du pozarren.
“Beterri peña, euskaldunen eta euskaltzaleen topagunea da Tuteran. Abesbatzak eta txistularien saioak izaten dira, edo haur txikientzako emanaldiak. Oso jator ari dira lanean, eta gainera, erreleboa lortzen ari da 25 urte inguruko gazte kuadrilla gogotsu bat sartu delako. Bazkide gehiago ezin da egin goraino dagoelako betea eta jaietan mundu guztia hara joaten da. Bitxia da ikustea nola eskuindarrak ere arazorik gabe ikurrinaren azpitik pasatzen diren tabernara sartzeko”.
“Hemengo jesuitei edo mojen eskoletakoei kritika egin behar diet: Nola liteke euskara ez balego bezala aritzea? Eskolatik aterako dira jakin gabe Goikoetxea zer den edo bat-bi-hiru kontatzen jakin gabe. Gutxieneko bat behar da, ez soilik A ereduan, G ereduan ere bai. Abesti batzuk, ezagutza minimo batzuk… Derrigorra beharko luke izan Nafarroa osoan. Ingurua ezagutzearen barruan sartzen da”.
Ikusezin zaigun izebergaren zatia azaleratzeari ekin dio Eragin Bilbo mugimenduak. Gazteen ikuspegitik, instituzioek ezarritako politikek sortzen dituzten albo-kalteen berri emateari, hain zuzen. Hiriburu bizkaitarra ardatz hartuta jendartean kontzientzia garatu nahi du Eraginek, Bilboren alde prekarioa ere postaletan ager dadin.
2019ko lehen hiruhilekoan ia 90.000 maliarrek etxetik alde egin behar izan dute, Maliko ipar eta erdialdean aspaldi errotua den biolentziatik ihesi. 2013tik hona, zonalde horretan daude barreiatuta Nazio Batuen 15.209 militar eta polizia eta AEBetako tropa eta mertzenarioen kopuru ezezaguna.
