2012ko Errege Gaua zen, gau hotza, alabaina, historia honetako protagonistak ez zuen inolako oparirik jaso. Hogeita bat urteko Idrissa Diallok Bartzelonako Atzerritarrentzako Barnetegian (CIE delakoa) heriorekin topo egin zuen. Espainiako Polizia Nazionalaren zaintzapean zegoen. Gizarte kolektiboek eta babes-erakundeek gertatua argitzea eskatu zuten arren, heriotza ez da egundo argitu.    

Albisteak haserre bizia eragin zuen jende anitzengan, eta horrek Tanquem els CIE plataforma sortu ahal izateko bidea zabaldu zuen. Harrezkero, Espainiako Estatuko mugetan migrariak geldiarazteko ezarritako kontrol eta dispositiboen aurkako borroka nekaezina egin du plataforma horrek.

Idrissaren heriotzaren osteko hilabeteetan, gertaeraren ardura zuen epaitegiak bertan behera utzi zuen prozedura; ez zuen ikerketan sakondu ez arduradunei espedienterik ireki. Haatik, ez zuten Idrissa ahantzaraztea lortu, ezta Europa gotorleku bidegabe honek egunero hiltzen duen pertsona guretako bat dela aldarrikatzeko gogoa kendu ere.

2014ko amaieran, ikus-entzunezko Metromuster kooperatibak –garai hartan, Ciutat Morta dokumentalaren bitartez ekaitz politiko eta mediatiko itzela eragin zuena– proiektu zinematografiko berri bati ekin zion Tanquem els CIE eta La Directa-rekin batera. Lau urteren ondoren, Idrissa, crónica de una muerte cualquiera filma estrainatu da.

Kataluniako Mediku Institutu Legalean sei hilabetez egon ondoren, Idrissaren gorpua Montjuïceko (Bartzelona) hilerriko izengabeko nitxo batean sartu zuten, hots, ongintza moduko lurperatze bat eman zitzaion. Espainiako agintariek ez zioten haren familiari inolako informaziorik eman, eta euren legearen betebeharrak saihestu zituzten.  

Dokumentala filmatzeko ardura zuen taldeak –ikerketa lan eskerga batek akuilatuta– Maliko Tindila herri mugakideraino bidaiatu zuen, Diallo familiarekin elkartu zen eta gertatuaren berri eman zion. Ondoren, izengabeko nitxoa aurkitu genuen eta Idrissaren gorpuzkinak aberriratzeko izapideak betetzeari ekin genion, finean, bera jaio zen lurrean toki hartu zezan. Kostuak finantzatzeko 10.000 euro bildu ondoren –crowdfunding-en bidez–, erreparazio edo ordain moduko keinu kolektiboa gauzatu genuen. Azkenik, haren komunitateak Idrissa ehortzi ahal izan zuen; hil ondorengo sei urtera.  

Nomen nescio-ren latinezko adierazpidearen akronimoa NN da. Sigla horiek, ikusi batez, gaitzik gabekoak dirudite, alta bada, bortxakeriaren seinale dira. Izan ere, historikoki izen gabeko pertsona sailkatzeko erabili izan dira: “Izen gabea”. Nazismoak Nacht und Nebel (gaua eta lainoa) dekretuaren bidez berreskuratu zituen NN siglak. Wagnerren konposizio baten titulua da, Hitlerrek ohoratua eta hainbat emakume preso politikoren sintonia makabroa bihurtu zena. Nazien sarraski jasangaitzen praktikek NN kategorizazioa izan zuten.   

Hego Ameriketako Kondor operazioan parte hartu zuten diktadurek desagerrarazi zituzten pertsonak, terminologia horrekin identifikatu zituen CIAk: No Name (NN). Gaur egun, horietako asko itsas hondaletan daude, izenik gabe, identitatea ezabatuta. 2017an –urte bakarrean– Mediterraneoan bizia laga zuten 3.000 migrariak bezala; horien artean daude ere Andaluziako itsasertzeko hilerrietan lurperatuak. 

Idrissa Diallo “izen gabeko” pertsona zen gaur arte, eta halakoxeak dira egun, atzerritar legearen biktimak. Espainiako Estatuak horiei guztiei euren eskubideak kendu eta giza kondizioa ukatzen dizkie. Pertsona horiek ez dute gainerako guztiok dauzkagun eskubide berberak, eta egoera erdeinagarri batera bultzatzen ditu. Euren historia hutsaren hurrengo heriotza baten kronika da, beren iragan kolonialistaren arrastoa bizirik mantentzen duten mendebaldeko gizarteentzat, migrariena balore gabeko bizitza da. Hala eta guztiz ere, euren izenak ez dira ahanzturan geratuko. Idrissaren bezalako historiak, berauek egunero posible egiten dituztenen kontzientzian ozenki jo behar du. Idrissa Diallo izenak beste leku batera begiratzeko jaidura aldatu behar digu, gure ardura ere den sufrimendua geure egin dezagun. Idrissak bizirik darrai, borrokak ere bai!