Asteak oso garbi utzi digu zer gizarte ari garen sortzen eta zer nolako gobernuak dauden munduan. “Panamako paperek” beste behin erakutsi digute kapitalak eta diruak ez dutela mugarik. Ia sektore guztiak (politikoak, ekonomikoak, profesionalak, kultur mundukoak...) daude inplikatuta paradisu fiskal horietan. “Legalitate” horrek babesturiko delinkuenteak dira. Mugitu daitezke zergak ordaintzeari izkin eginez, eta fiskalitatearen kontrolpetik urrun fortuna handiak lortuz. Modu horretan, herritarrak gehiago pobretzea sustatzen dute, urteroko zergak ordaindu bai, baina ustezko “krisia” aitzakia hartuta euren eskubide laboral eta sozialak murrizten dizkieten herritarrak.

Krisi honek ez luke egon behar nork bere zergak ordainduko balitu. Nahikoa da gogoratzea munduko errentaren %20 –ia sei bilioi euro– paradisu fiskaletan ezkutaturik dagoela. Panamako paperek azaleratu dutena zati txiki bat baino ez da, eta gainera “legalitateak” babesturik dago. Obamak berak orain dio legalitate hori aldatu behar dela, eskandalua jakin denean. Zergatik ez da lehenago aldatu? Hautestontzietan aukeratua izan ez den kapitalak gobernatzen duelako mundua. Europa eta AEBak, mundu osoa bezalaxe, merkatarien esku daude, kapitalaren eta diruaren esku.

Eskandalua argitara atera den bitartean, errefuxiatuen dramak hor segitzen du, gerratik eta gosetik ihesi doazen horien sufrimenduak. Haientzako bai jartzen dituzte mugak, ejertzitoa eta polizia daude, askatasunean bizirauteko nahiaren aurka egin dezaten.

Ezinezkoa dirudi egoera ustel eta injustu hau aldatzeak. Hasi beharko ginateke haurtzarotik justizia, berdintasuna, elkartasuna eta herritarren erantzukizuna moduko baloreetan hezten.