Hautsaren kiratsa

Castanea sativa, gaztainondoa.
Castanea sativa, gaztainondoa.

Urtea joan eta urtea etorri gerran. Urteroko borroka. Solstizioa aitzakia, ateetan naturari gorazarre egiten dieten lizar, elorri zuri, eta lore xortak jartzen diren sasoi honetan, etxe aurreko belazean gudaldi ikaragarria izaten dugu. Alde batetik gu eta gure aitzurrak, aurkariak karduak. Haien gudarostea ia erabat Cirsium generokoek osatzen dute: C. arvense, C. vulgare, C. filipendulum, C. palustre eta C. eriophorum, besteak beste. Sailean, urte osoan etengabe, ardi, behor eta bigantxa azienda bertan larratzen da. Honek, kaka eta kaka medio, nitrogeno gaindosia dakarkio lurrari. Horixe gustuko karduek eta milaka eta milaka hazten dira. Hezetasuna ere gustuko dute eta mugako basoaren, garomenaren eta lahar-tortoen itzalaldetan bapo ugaltzen dira.

Egun luze hauek beroak izaten dira, eta urrutira gabe dugun itsasoaren brisa alferkerietan baldin badabil, zer esanik ez. Bi aitzur dantzan, ez jorran, edo izakitzen, edo... Dantza berezian aitzurraren ahoko alde bat kantoizka, karduak lurpean duen ipurdi lodikote moztaka kolpean ateratzeko. Ipurdi hori atera ezean bertatik berrituko da.

Aitzurra dantzatzen duen batek besteari: hau dek hau kiratsa! Zer dek hau? Ez dago sakon arnastu beharrik, bero sasoietan loratu zaleak diren landareek usain izugarriak-erakargarriak zabaltzen dituzte. Lagunak ezagutu nahi duen usaina ere lore batena da. Castanea sativa, gaztainondoaren lore arrarena. Gaztainondo bakoitzak bi lore ematen ditu: arrak eta emeak. Emeak txikiak eta hostoen azpiko aldean babestuta. Arrak ikusgarriak: gerba laru luzeak multzoka eta hostaiaren gainetik kanpoko haizeetara. Arrak polena zabaldu behar du eta beti haizearen esanetara makurtzeko pronto. Polen edo lorauts horrek zabaltzen du gaztainondoaren kiratsa, berak darama... Beste arbola bateko lore emea ernaltzeko bidean lagunduko dio.

Zorrotz azaldu du lagunak lore horren kiratsa: hazi usaina du. Gizonaren haziarena: semena edo espermarena. Haize handirik ez zebilela eskerrak.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Gaztainondoa
2019-01-07 | Iñigo Igartua
Gaztainondoak eukaliptoak baino sei aldiz errentagarriagoak dira

Behar bezala zaindutako 15 urteko gaztainondo batek, 6.000 eta 8.000 euro arteko produktua sor dezake urtean hektareako. Eukaliptoz beteriko tamaina bereko eremu batek ordea, 1.000 eta 2.000 euro artean, Info Asturiesen webgunean irakur daitekeenez.


2013-09-15 | Jakoba Errekondo
Alaba bakarra

Alaba bakarra eta gaztaina bakarra, galdu egiten dira. Hala dio esaerak. Hortik ote dator ezkontza eskaerak gaztainapean egitearen ohitura? Izan ere gaztaina, Castanea sativa, zer ez da izan! Etxea izan dugu gaztaina: eraikuntza, altzari, busti-lehorrerako baldo, lepotar eta... [+]


2011-07-10 | Jakoba Errekondo
Kalparra

“Aurten parte onekoa ez den zerbait badator” eta antzekoak entzun ditut udaberri honetan. Loraldi bikainak, fruituak oparo, hostajeak jori, uzta aberatsak... eta nekazariaren badaezpadako pentsaera horrek ezin gozatzen utzi gaitu. Uztaren peskizan, bizimodua aroaren... [+]


Eguneraketa berriak daude