XVII. mendeko celebrity-ak

John Hoppner
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Londres, 1663. Eleanor Gwynek debuta egin zuen Bridges Street Theatre-n. 14 urte zituen, hori baino lehen laranjak saltzen zituen antzokian, eta ez zekien irakurtzen, baina komediarako talentua omen zuen. Arrakasta handia lortu zuen antzezle moduan, eta Karlos II.a erregearen amorantea izan zen, baina etsaiak ere bazituen.

Izan ere, ordura arte aktore guztiak gizonezkoak ziren, baita emakumezko rolak jokatzen zituztenak ere, eta askok ez zuten begi onez ikusi Gwynek eta ondoren etorri zirenek (Hester Booth, Kitty Clive, Sarah Siddons...) zabaldutako bidea. Gizonezko antzezleekin gertatu ez bezala, garaiko argitalpenak emakumezko aktoreei buruzko informazioa argitaratzen hasi ziren, lanarekin baino gehiago emakume horien bizitza pribatuarekin zerikusia zuen informazioa. Baita irudi satiriko eta erotikoak ere. Merchandising modukoa egin zuten pertsonaia ospetsu horiekin: aktoreen irudia zuten portzelanazko figurak edo makillaje kutxak saltzen hasi ziren. Guztia, protagonisten baimenik gabe.

Hala, emakumezko aktoreak berehala jabetu ziren beren irudi publikoa zaintzearen garrantziaz. Garaiko margolari ezagunei irudia hobetzen lagunduko zien erretratuak eskatu zizkieten, eta batzuek, Mary Robinsoek eta Elizabeth Inchbaldek, esaterako, beren memoriak idatzi zituzten.

Orain Londresko National Portrait Gallery-k erakusketa antolatu du fenomeno hori azaltzeko. Emakume horiek antzezteko eskubidea nahi zuten, besterik gabe, baina mundu berri bat zabaldu zuten. Publikoa obsesionatu egin zen, eta emakumezko aktoreak maitatu zein gorrotatu, haiei buruzko dena jakin nahi zuten. Celebrity-en fenomenoa jaio zen.


Azkenak
2025-09-03 | ARGIA
Baionako Atalante zinema-ohia jarduera politiko eta kulturalerako okupatu du Kontseilu Sozialistak

Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.


Euskalduntze prozesu osoa doakoa izateko pausoak eskatu ditu AEK-k

Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.


2025-09-03 | ARGIA
Israel-Premier Tech txirrindulari taldearen aurkako protestek Vueltaren Nafarroako etapa hartu dute

“Israelgo Estatuaren enbaxadore” gisa datozen txirrindulariei parte hartzen uzteagatik, zale ugarik protesta egin du Vueltaren aurka, hamargarren etapan. Irunberrin, errepidea mozten saiatu diren herritarrak baztertu eta bi pertsona identifikatu ditu Poliziak.


Venezuelak gezurtatu egin du AEBek ontzi baten aurka egindako erasoa

Trumpek asteartean baieztatu du Venezuelako ontzi bati eraso egin eta bertan zeuden 11 lagunak hil dituela. Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Venezuelak dio bideoa Adimen Artifizialez... [+]


Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua:
“Jaurlaritzarena zehaztasunik eta daturik gabeko txosten politikoa da”

Pentsioak osatzeko 145.000 sinadura bildu dituen herri ekinaldi legegilea eztabaidatzeari ezezkoa eman ondoren, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso gogor agertu da Eusko Jaurlaritzaren jarrerarekin eta "bi aldiz engainatuta" sentitu direla azaldu du. EH Bilduk eta... [+]


Txiki eta Otaegi, fusilamenduaren 50. urteurrena
2025: Egiaren Ministerioa

Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]


2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


‘Txoloak, sudakak, moroak, payoponiak’

Chocón, Kolonbiako hiri batean, beltzak, indigenak eta mestizoak elkar bizitzari eusten saiatzen dira. Beltzek txoloak deitzen diete embera indigenei, eta emberek beren hizkuntzan hitz egiten dutenean, kristauez hitz egiteko esaten diete bai mestizoek eta bai beltzek... [+]


Normal plantak egiten

Hilotan, euskara sarritan izan dugu albiste. Txarrerako, euskaltzaleon artean nagusi den aldarte ezkorra ikusita. Baina euskararen egoera txarra dela ez da kontu berria, datuen bitartez beste zerbait iradoki den arren.

Har dezagun, adibidez, hizkuntzak irabazi ei dituen... [+]


2025-09-03 | Castillo Suárez
Maitasunaz

Akordatzen naiz Blanca Llum Vidal poeta maitasunaz hizketan entzun nuen lehendabiziko aldiaz. Bere esperientziaz aritu zen, besteak beste. Esan zuen bere ordura arteko bizitzan maitasuna beti amaitzen zela, baina maitasunak ez lukeela amaitu beharko sentituz bizi dela. Ez dela... [+]


Analisia
Zarataren erdian... noranzkoak

Euria ari du. Ekaitza. Egun beroegi baten ondorengo bustialdia. Eta tenperatura jaitsiera bedeinkatua. Ez dakit Galizia aldean euririk egin duen azken aldian, ez dakit suteak itzalita diren jada, eta etxetik irten behar izan zutenak itzuli ahal izan diren.

Komunikabideetan... [+]


Eguneraketa berriak daude