Argentinan pobreak pobreagoen kontra ostikoka

  • Udazkenean bortizkeriazko heriotzak ugaritu dira Argentinan, Buenos Airesen bertan bezala urrutiko probintzietan. Polizia bakarraz gain, hilak militante politikoak, indigenak edo okupa hiritarrak dira. Erasotzaileetan nahastu dira poliziak, sindikalistak, sikarioak, ultraeskuindarrak... eta beste pobre batzuk.
argentina
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Martin Caparrosek, Una Luna liburuan munduko gaurko migrazioen kronika txit bizia idatzi duenak, Buenos Aireseko gertakizunez galdetuta zera erantzun berri dio kazetari bati: “Lazgarriena izan da ikustea pobreak borrokan –makilaz, balaz, suz– txit pobreen kontra, eta Estatuaren destaina, agintariek nahiago zutelako ez esku hartzea, gero arerioak errudun egiteko”.

Europaraino ez da iritsi irudi gehiago Buenos Airesko Villa Soldati parkean gertatutako liskarrenak baino. Hala ere, asko dira larrialdi soziala salatzen ari direnak. Adolfo Perez Esquivel bakearen Nobel saridunak Alainet gunean Xenofobia, discriminación y genocidio silencioso bataiatu du Argentinan gertatzen dena. Alcira Argumedo soziologo ezkertiarrak testuinguruan kokatu ditu gertakizunak Argentina: muertes simbólicas analisian; gaztelaniaz Sin Permiso gunean irakur daiteke osorik.

Urriaren 20an Unión Ferroviaria sindikatuko gorilek Mariano Ferreyra 23 urteko militante komunista hil zuten eta zazpi haurren ama den Elsa Rodriguez 56 urtekoa koma egoeran utzi. Buenos Airesko Avellaneda geltokitik gertu jazo zen. Liskarrak lehertu ziren trenbideetako azpikontratetan ari diren jendeek greba deitu zutenean, eta greba lehertzera sindikatu ofizialistak argentinarrek patota deitzen duten sesiante jendea bidali zutenean.

Eredu neoliberalak Argentinako langileen artean ere pikardia galantak egin ditu urteotan. Hasteko, 18 eta 29 urte arteko langileen hiru laurdenak edo lanik gabe daude edo beltzean ari dira edo azpikontratatuak, inolako babes sozialik gabe.

Prekarietatezko baldintzen kontra jazarri diren gazteetako bat zen Mariano Ferreyra. Irakasle baten semea, oso mutikotatik tailer mekanikoetan ari zen lanean baina Historia ikasketak egiten ere hasia zen; musikan ere aritzen omen zen, organoa jotzen. Partido Obreroko militantea zen.

Urrian bertan, Misiones probintzian bestelako heriotza batzuen berri jakin zen. Apóstoles hirian Hector Díaz bi urteko umea eta Montecarlon Milagros Benitez 15 hilabetekoa gosez hil ziren. Nabarmenenak izanagatik ez dira izan bakarrak. Lekuko agintariek aitortzen dute haurren desnutrizioa aski zabalduta dagoela. Eskualde hartan nekazaritza industrialean inbertsioak egin dituzten enpresa buruek hilabete gutxi batzuetan kontratatzen dituzte lurrik gabeko baserritarrak, gainerakoan ez lanik eta ez dirurik ez da.
Azaroaren 16an zabaldu zen 7 urteko Ezequiel Ferreira hil zela oilategi industrial bateko toxikoek eragindako minbiziagatik. Ferreiratarrek lortu zuten, ustez, Misionesko miseriari ihes egitea, Buenos Aires probintziako Nuestra Huella granja erraldoiak kontratatu zituenean.

Heldu bezain laster ohartu ziren miseria handiagoan zituztela ugazabek: zorrak kitatu eta egunero mantendu ahal izateko, aita eta amaz gain haurrek ere lan egin beharra zeukaten oiloen artean. Horrela ari omen dira ehunka familia 70 granjatan, senide guztiak zepoan harrapatuta, ihes egin ezinik, inoren babesik gabe. Hamabi urte gabeko milioi eta erdi haur ari da lanean gaur egun Argentinan, laborantzako korporazio handien eta industriaren morroi. Charles Dickens piztu baledi...

Babesik gabe milioika jende xehe

Azaroaren 23an, Formosa probintzian, Celía familiako zaindari pribatuek eta poliziek indarka nahi izan zuten ireki hango errepide bat. Gobernadoreak lurrak kendu zizkien Qom edo Toba jendeari, unibertsitatea eta polizientzako etxeak eraikitzeko. Tobatarrek errepidean trafikoa eten zuten. Errepideko borroketan polizia bat hil zuten bertakoek. Mendekuz, Roberto Lopez eta Sixto Gomez hil zituzten tiroka.

Argentinan norbait bizi bada baztertua bertakoak dira. XX. mendean barrena jasan zuten suntsiketaz gain, azken hamarkadotan azken zelai eta basoak galtzen ari dira. Tobatarren kasuan, gehienak gaur egun hirietako txabolategietan bizi dira eta Formosa bezalako probintzietan azken indigenak iraun ezinean bizi dira, lurrak eraikuntzarako erabili baina batez ere soja transgenikoa etxalde erraldoietan landu nahi duten espekulatzaileen aurrean.

Baina Argentinako udazken honetako istilu larriena, gureganaino iritsi dena goian aipatutako gertakizun ahaztuak oroitarazi dituena, abenduaren 7an jazo zen Buenos Airesen, Villa Soldati auzoan. Egun horretan poliziek Bernardo Salgueiro 22 urteko paraguaitarra eta Rosemary Churapuña 28ko boliviarra hil zituzten balaz, 30 gehiago odoletan larri utziz.

Hildako atzerritar horiek beste ehunka askorekin Indoamericano –ez da txantxa– parkean zeuden akanpaturik, bere irabazi urriekin bizileku hoberik alokatu ezinik. Zikinkeria, zaratak, segurtasunik eza eta abar argudiatuz, Villa Soldatiko biztanleek eskatzen zuten haiek kanporatzea.

Baina ez ziren hor bukatuko heriotzak. Cristina Kirchner alderdi peronistakoa izanik eta Buenos Airesko agintari nagusi Mauricio Macri oposizioa, nork bere polizia parketik atera zuen eta parkea kontrolik gabe utzi. Egoerak gogortzen segitu zuen eta Villa Soldatiko zenbait biztanlek, sindikatuetako matoiek eta futbol taldeen inguruan mobilizatzen diren hooliganek, elkar hartuta eraso zieten parkean bizi zirenei. Juan Castañeta Quispe 38 urteko boliviarra hil zutela gauza segurua da, eta lekukoek diote 19 urteko beste gazte bat hilzorian eraman zuela anbulantzia batek, gaur desagertuta dagoelarik.

“Horra –idatzi du Argumedok– ekintza itxuragabe hauen beste ironia krudela: abenduaren 10a zen, Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna ”. Eta laburbildu ditu bi hilabete laburretan Argentinan jazotako heriotzeen zergaitiak: laneko baldintza duinen eskea, morrontzako lanak, umeen lana, indigenei lurrak ebastea, bizilekurik eza, etorkinekiko mespretxua...

Bertako herritar indigenen zanpaketa Argentina bezalako herrialde kolonizatu berriena da. Aldiz, Europan Afrika, Asia eta Amerikako etorkinen kontrako xenofobia ezagutzen dugun moduan, Argentinako hiri europar kutsukoetan, antza, antzeko fenomenoa gertatzen da Boliviatik edo Paraguaitik iristen zaizkien indioekiko.

Mariano Ferreyraren hilketa ekarri zuen liskarrean ere europarrok ikus genezake gure burua. Ajuste neoliberalak hemen ere lanpostuen prekarizazioa ekarri du, txirotasuna ugaritzea, langileen zatiketa bizi baldintza oso ezberdinetan.

Argentinan bezala hemen ere gazteriak ez dauka beste alternatibarik edo langabezia edo kontratu lotsagarriak onartzea baino. Villa Soldati bihar gerta liteke Barakaldon .

Azkenak
Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


Janaria sartzeko “10 orduko etenak” iragarri ditu Israelek, Gazan 100.000 haur desnutrizio arriskuan daudelako

"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.


Sendabelarrak oliotan

Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]


Eskuz eta banaka

Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]


2025-07-28 | Jakoba Errekondo
Harroputzetik artaputzera

Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]


2025-07-28 | Garazi Zabaleta
Udako azoka ekologikoak
Aurtengo hamabi plazak

Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]


Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Eguneraketa berriak daude