Egia mozorrotuak
Poetak, oro har, Beñatek dioen bezala, formari edo edertasunari areago diola begiratzen esan liteke. Ia-ia gezurra esateraino edo, bederen, egia mozorrotu aldera. Baina ez dut uste helburu gorena denik. Esan nahi dut, aldaketa nabarmentzen hasia dela literaturan eta poetek ere, poesiak ere, edertasuna biluztera iritsi aurretik, beren buruak eta bihotzak biluzteko joera hartu dutela. Irakurleak, bestalde, ikaragarri eskertzen duelarik.
Beste era batera esanda, hezur eta mamizkoago agertzen dituztela euren buruak poetek; eta, ondorioz, hurbilagoak egiten direla.
Aldea dagoen arren, idazleen eta poeten arteko tartea nabarragoa dela, nahiz eta poetek esaten dutenaren arabera, generoa aukeratzerakoan, aldea, “hor dagoen”.
Durangoko Azokaren hondar egunotan, urtean zehar aurkeztutako liburu hainbaten idazle eta poetaren hitzetan “mina izan dut gidari”, “sufrimenduari egin diot kantu” edo “sufrimendua gainditzeko” idatzitako liburuak –eta poesia liburuak– aurkitu ditugu. Eta sufrimendu hori agertzearekin obra ederragotu edota “estiloa sendotu” egin dutela dioten kritikak baita. Sufrimendua, izan ere, beti izan baita literaturarentzat iturri asegaitza eta idazle eta poetentzat sormen habia.
Hala ere, bereizi beharrekoak dira edertasuna eta mezua, forma eta edukia. Badirudi edertasuna helburu duenak mezua mozorrotzeko joera behar duela. Edota edertasuna lehenesten duenak mezuari trufa egiten diola. Eta garai batean hala izan baldin bada ere, arrazoi nagusien artean, zuzenean aritzeko modurik edo askatasun gutxienekorik ez zegoelako, gaur egun, gero eta idazle eta baita poeta gehiago ditugu, zorionez, edertasunari muzin egin gabe, noski, eta aurkikuntza hori helburu izanik ere, mezuari era zuzenagoan ekiten diotenak. Eta euskal literaturan ere badugu horren adibiderik.
Kontua da, orain, era zuzenagoan jorratu beharreko gaiek erraz harrapatzekoak edo ahalegin intelektual handiagoa eskatuko dutenak izan behar duten. Nik uste, maitasuna (bat aipatzeagatik) sekula ez dela adimen intelektual berezia eskatzen duen gaia izan eta formaz, beharbada, gehien mozorrotutakoa izan dela. Hau da, gezurrik ederrenak eta egiarik txikienak, segur aski, gai horren inguruan idatzi direla.
Mina ederra da eta beharrezkoa “egia bihurtzea”, bai literaturarentzat, bai poetarentzat. Irakurlea, ahaztu gabe doa.
HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3
Data: 2025eko ekainaren 14a.
--------------------------------------------------------
EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.
ESK eta LAB sindikatuek jakinarazi dutenez, lorezainek greba egiteko duten zilegitasuna aldarrikatu nahi izan dute ekintza ikusgarri honen bitartez. PSE eta EAJren gobernu-taldea seinalatu dute erantzule nagusi gisa, "Green Capital markaren atzean hiriaren ikurra zaintzen... [+]
Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]
Frantziako gobernamentüak ekonomiak egin nahian, leküko kolektibitateer eta eskülder sos pübliko gütigo banatü dü. Horrek ondorioak badütü, ekonomia handiena kültüran egin beita. Intermitenteek nekeziak ezagütze... [+]
Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]
.jpeg)
Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.
Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]
Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.
Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]